آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,398 |
| تعداد مقالات | 34,489 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,205,473 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,827,864 |
ملاحظاتی نظری در باب جامعه‌شناسی نهاد مسجد؛ ضرورت کاربست الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت برای فهم نهاد مسجد در جامعه ایران | ||
| مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه | ||
| مقاله 6، دوره 1، شماره 1، مهر 1396، صفحه 135-160 اصل مقاله (1.61 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/scs.2017.67378 | ||
| نویسندگان | ||
| سهیلا صادقی* 1؛ پویا دریس2 | ||
| 1دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشکده علوم اجتماعی تهران | ||
| تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1396، تاریخ بازنگری: 20 مهر 1398، تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1396 | ||
| چکیده | ||
| این مقاله با برجسته‌ساختن اهمیت تاریخی نهاد مسجد در فضای عمومی جامعه ایران و با تأکید بر نقش مهم این نهاد در تحولات سیاسی منجر‌شونده به انقلاب سال 1357، ادعا می‌کند که در زمینه مطالعات جامعه‌شناختی نهاد مسجد، خلاء جدی وجود دارد. بر همین اساس، پرسش اصلی مقاله چنین است: چارچوب نظری مناسب برای مطالعه و تحلیل نهاد مسجد به‌طور خاص، و فضای عمومی جامعه ایران به‌طورعام، کدام است؟ در ادامه، مقاله با مروری بر ادبیات تحقیقاتی انگلیسی‌زبان درباره نقش نهاد مسجد در انقلاب ایران، نشان می‌دهد که پیش‌فرض‌های این مطالعات درباره نهاد‌های مذهبی جامعه ایران، متأثر از نظریه‌های غالب توسعه غربی و به‌ویژه، چارچوب‌های نظری «مدرنیزاسیون» و «ایدئولوژیک» هستند. سپس، مقاله با واکاوی نسبت میان نظریه اجتماعی و نظریه توسعه، بحث می‌کند که میراث گفتمان «استعمار»، نه تنها به جریان اصلی نظریه اجتماعی شکل بخشیده است، بلکه بر نظریه‌های توسعه نیز سایه می‌افکند و آن‌ها را از فهمِ انضمامی ـ تاریخیِ جوامعی که در تکاپوی ِتوسعه غیرغربی هستند، باز می‌دارد. این مقاله، استدلال می‌کند که هرگونه تلاش برای خروج از ناکارآمدیِ نظریه‌های توسعه رایج در فهم تحولاتِ فضای عمومی جوامع مسلمان و دست‌یابی به الگویی اسلامی ـ ایرانی برای پیشرفت، نیازمند: الف) شناخت نظریه‌های توسعه غربی و برقراری گفت‌وگویی انتقادی با آن‌ها؛ ب) تمرکز بر نهادها و ظرفیت‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعیِ بومی است. مقاله پس از برشمردن برخی ویژگی‌های نظریِ الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، پیشنهاد می‌کند که در چارچوب مفهومی چنین الگوی جایگزینی، پیش‌فرض‌های رایج درباره نهاد مسجد در ایران که متأثر از گفتمان‌های مسلط توسعه غربی هستند، می‌توانند اصلاح گردند و از این رهگذر، به ما در مطالعه جامعه‌شناختیِ انضمامی ـ تاریخی این نهاد یاری رسانند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مسجد؛ الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت؛ جامعه ایران | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 392 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 245 |
||