قنات ایرانی

مریم یوسفی

به قیافه‌ام نگاه نکن، دل مهربانی دارم. عطرِ خاک خیس را خوب می‌فهمم. صدای پای آب به گوشم آشناست. اگر من این‌قدر با احساسم، به‌خاطر این است که سال‌هاست با دست‌های میرزااحمد نفس می‌کشم. من سال‌هاست که در دستان او بزرگ شده‌ام. کویر و آب و من و میرزااحمد، خاطرات زیادی با هم داریم. او بود که دوستی با خاک را به من یاد داد، تا دلم آبی شد.

یادم می‌آید اولین باری بود که در دستان میرزااحمد نشستم. نمی‌دانستم در آن روز گرم و در آن بیابان به دنبال چه چیزی می‌گردد. مرا بر صورت ترک خورده‌ی بیابان می‌نشاند و با دست‌هایش خاک‌ها را کنار می‌زد و می‌گفت: «به ظاهرش نگاه نکن، در دلش چیز دیگری دارد.»

او آن‌قدر به این‌ کار ادامه داد تا به دل خاک رسیدیم. جایی که از آن پایین، آسمان فقط به اندازه‌ی قرص ماه دیده می‌شد؛ اما زیر پای‌مان آبی زلالی از دل خاک می‌جوشید.

چاه‌کن‌ها به کمک میرزااحمد چاه به چاه می‌کندند و دل‌شان را به هم وصل می‌کردند. میرزااحمد با این کارش آب را به زمین می‌رساند و مردم را شاد می‌کرد. حالا سال‌هاست که کنج تاقچه‌ی اتاق میرزااحمد نشسته‌ام و با هم آهسته خاطرات‌مان را مرور می‌کنیم. شاید کلنگ باشم؛ اما به قیافه‌ام نگاه نکن، دل مهربانی دارم....

قنات

قنات یا کاریز، راه آب یا کانالی ا‌ست که در زیر زمین کنده شده است تا آب در آن جریان پیدا کند و به سطح زمین برسد. ساختن قنات در ایران هزار سال قبل از میلاد گسترش پیدا کرد. در گذشته قنات‌ها آب بسیاری از مناطق گرم و خشک را تأمین می‌کردند و باعث تولید بیش‌تر محصولات کشاورزی می‌شدند؛ اما متأسفانه امروزه با استفاده از چاه‌های عمیق و موتور پمپ‌ آب، راحت‌تر آب را به سطح زمین می‌رسانند و همین باعث شده که بسیاری از قنات‌ها خشک شود.

خوب است بدانیم که طولانی‌ترین قنات ایران، قنات زارچ یزد با طول صد کیلومتر و 2115 حلقه چاه است. قنات قصبه گناباد هم عمیق‌ترین قنات ایران است که چاه مادر آن 350 متر عمق دارد.

قنات‌ها ایرانی‌اند. آثار باستانی ایران‌اند و مردم دوست‌شان دارند.