آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,408
تعداد مقالات34,617
تعداد مشاهده مقاله13,341,446
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,871,560
سیادتی, سیدمحمدجواد. (1398). جستاری در مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(3), 63-90. doi: 10.22034/jrj.2019.50283.1361
سیدمحمدجواد سیادتی. "جستاری در مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه". اسلام و مطالعات اجتماعی, 5, 3, 1398, 63-90. doi: 10.22034/jrj.2019.50283.1361
سیادتی, سیدمحمدجواد. (1398). 'جستاری در مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه', اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(3), pp. 63-90. doi: 10.22034/jrj.2019.50283.1361
سیادتی, سیدمحمدجواد. جستاری در مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1398; 5(3): 63-90. doi: 10.22034/jrj.2019.50283.1361

جستاری در مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 4، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 16، آذر 1398، صفحه 63-90    اصل مقاله (417.48 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2019.50283.1361
نویسنده
سیدمحمدجواد سیادتی*
دانش آموخته سطح چهار فقه و اصول حوزه علمیه قم و محقق و پژوهشگر مؤسسه رواق حکمت قم
تاریخ دریافت: 27 فروردین 1397،  تاریخ بازنگری: 05 اردیبهشت 1398،  تاریخ پذیرش: 12 اردیبهشت 1398 
چکیده
تحقیق پیش­ رو پیرامون مکلف بودن کفار به فروع دین اسلام و آثار آن در فقه است. برخی از فقهای قدیم و معاصر با این مسئله مخالفت نموده ­اند. برخی از معاصران نیز منکر آثار فقهی آن­اند و آن را جزء زواید علم اصول می­ شمارند، لکن مشهور فقها هم به اصل مسئله و هم به آثار فقهی آن معتقدند. بر مکلف بودن کفار به فروع، دلایل متعددی اقامه شده که بیشتر نقلی است، ولی به نظر می ­رسد دلیل عقلی و بنای عقلا در این مقام ترجیح دارد؛ آن هم با دو بیان: توجه به شرط علم و قدرت در تکلیف، و اقتضای محیط قانون­گذاری عقلا. نتیجه این تحقیق آن است که همه اقسام کفار همانند مسلمانان، شرایط تکلیف را دارا هستند؛ به همین جهت، موضوع جعل تکالیف الهی قرار می­ گیرند و کفر و جهل آن­ها مانع این جعل نیست؛ زیرا موانع مذکور، مربوط به مقام امتثال است که با کسب معرفت و ایمان آوردن، قابل برطرف شدن است. بنابراین تکلیف آن­ها «تکلیف ما لایطاق» و «لغو» نیست و عدم امتثال اوامر و نواهی الهی از ناحیة آنان در کفار مقصر، به دلیل سوء اختیار آنان است. این مسئله آثار متعددی در فقه دارد که از جمله آن­ها صحت معامله با کفار و جواز صادرات کالاهایی به آنان است که در شریعت اسلام باطل و حرام است.
کلیدواژه‌ها
تکلیف کفار به فروع؛ اصول دین؛ فروع دین؛ قاعده فقهی؛ تکلیف ما لایطاق؛ کفار مقصر
عنوان مقاله [English]
AN INVESTIGATION ON THE INFIDELS’ OBLIGATIONS REGARDING THE MINOR PRINCIPLES OF ISLAM AND ITS EFFECTS ON JURISPRUDENCE
نویسندگان [English]
Seyed mohammad Javad Siyadati
ravaqhekmat Qom
چکیده [English]
This research investigated atheists' obligations to Islam's secondary principles and their consequences on jurisprudence. Some contemporary and preceding jurisprudents contradict with this issue. Likewise, while the majority of jurisprudents believe in both its originality and consequences, some contemporary ones reject and consider it to be a redundant issue in principles of jurisprudence. There are different reasons supporting atheists' obligations to Islam's secondary principles most of which are narrative ones. However, it seems that intellectual reasons are prioritized to the narrative ones in this respect as considering the condition of knowledge and power in obligations, and the entailments of intellectuals' law-making are of importance. This research concludes that like Muslims, all atheists enjoy the conditions needed for obligations that is why they receive divine obligations and their atheism and ignorance do not eliminate these obligations, as the mentioned barriers deal with obedience which could be solved by acquiring knowledge and believing Islam. Therefore, the obligations they should take on are not intolerable and in vain and if the blameworthy atheists do not obey divine commands and prohibitions, it is because of their lack of authority and volition. This issue ensues different consequences in jurisprudence such as the validity of Muslim's trade with atheists and the permissibility of exporting goods to them which are unlawful and void in Islam.
کلیدواژه‌ها [English]
Atheists' obligations to Islam's secondary principles, fundamental doctrines of faith, jurisprudential rules, intolerable obligation, blameworthy atheists
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. ابن­ غضائرى، احمد بن حسین، (1364ق)، رجال ابن الغضائری‏، قم: مؤسسه اسماعیلیان‏.
  3. ابوالصلاح حلبی، تقی­الدین، (1403ق)، الکافی فی الفقه، محقق: رضا استادی، اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیر المؤمنین7.
  4. استر آبادی، محمد امین و عاملى، سید نور الدین، (1426ق)، الفوائد المدنیة- الشواهد المکیة‌، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
  5. اکبر نژاد، محمد تقی، (1396ش)، زوائد اصول (بررسی زوائد علم اصول فقه)، قم: انتشارات دار الفکر.
  6. انصاری، شیخ مرتضی، (1414ق)، رسائل فقهیّه، محقق: گروه پژوهش در کنگره، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  7. انصاری، شیخ مرتضی، (1415ق)، کتاب المکاسب (ط الحدیثه)، محقق: گروه پژوهش در کنگره، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  8. انصاری، شیخ مرتضی، (1415ق‌)، کتاب الطهارة، محقق: گروه پژوهش در کنگره، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى‌.
  9. آخوند خراسانى، محمد کاظم بن حسین، (1409ق)، کفایة الأصول، قم: موسسة آل البیت :.
  10. آشتیانی، میرزا محمد حسن، (1426ق)، کتاب الزکوة، محقق: سید علی غضنفری، و علی اکبر زمانی نژاد، قم: انتشارات زهیر(کنگره).
  11. آملی، میرزا محمد تقی، (1380ق)، مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، تهران: بی­نا.
  12. بحر العلوم، سید مهدی، (1427ق)، مصابیح الأحکام، محقق: سید مهدی طباطبایی و فخرالدین صانعی، قم: منشورات میثم تمار.
  13. بحرانی، یوسف بن احمد، (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة‌، محقق: محمد تقى ایروانى و سید عبد الرزاق مقرّم‌، قم: جامعه مدرسین.
  14. بروجردی، سید حسین، (1421ق)، لمحات الأصول، مقرر: روح الله خمینی، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی 1.
  15. بروجردى، سید حسین، (1416ق)، تفسیر الصراط المستقیم، محقق: غلامرضا مولانا بروجردى، قم: مؤسسه انصاریان.
  16. البورنو ابوحارث الغزی، محمد صدقی بن احمد، (1424ق)، موسوعة القواعد الفقهیة، بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة و النشر و التوزیع.
  17. جصاص، احمد بن علی، (1405ق)، احکام القرآن، محقق: محمد صادق قمحاوی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  18. جمعى از پژوهشگران زیر نظر هاشمى شاهرودى، سید محمود‌، (1423ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب أهل البیت (:)، محقق: جمعى از پژوهشگران مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى‌، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت (:).
  19. جوادی آملی، عبدالله، (1382ش)، تسنیم، محقق: احمد قدسی، چاپ دوم، قم: مرکز نشر اسراء.
  20. حائری مازندرانی، محمد بن اسماعیل، (1416ق)، منتهی المقال فی احوال الرجال، گروه پژوهش مؤسسة آل البیت :، قم: مؤسسة آل البیت :.
  21. حائری یزدی، مرتضی، (1418ق)، صلاة الجمعة، گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، قم: جامعه مدرسین.
  22. حائری، سید علی، (1418ق)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل (ط الحدیثه)، محقق: محمد بهره­مند، محسن قدیری، کریم انصاری، علی مروارید، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
  23. حائرى اصفهانى، محمدحسین بن عبدالرحیم، (1404 ق‏)، الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة، قم: دار احیاء العلوم الاسلامیه‏.
  24. حرّ عاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل المسائل الشرعیة، گروه پژوهش مؤسسة آل البیت :، قم: مؤسسة آل البیت :.
  25. حسینی طهرانی، سید هاشم، (1365ش)، توضیح المراد (تعلیقة علی شرح تجرید الاعتقاد)، چاپ سوم، تهران: انتشارات مفید.
  26. خمینی، سید روح الله، (1415ق)، المکاسب المحرّمه، محقق: گروه پژوهش مؤسسه، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی 1.
  27. خمینی، سید روح الله، (1415ق)، مناهج الوصول الى علم الاصول، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی1.
  28. خمینی، سید روح الله، (بی­تا)، تحریر الوسیلة، قم: مؤسسة مطبوعات دار العلم.
  29. خمینی، سید مصطفی، (1418ق)، تحریرات فی الأصول، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی1.
  30. خواجوئی، اسماعیل، (1418ق)، جامع الشتات، محقق: سید مهدی رجایی، قم: جامعه مدرسین.
  31. خوانساری، سید احمد، (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، محقق: علی اکبر غفاری، چاپ دوم. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  32. خورشیدی، علی، (1397ش)، تکلیف کفار به فروعات فقهی، رساله علمی سطح 4، مدیریت حوزه علمیه استان قم.
  33. خویى، سید ابوالقاسم، (1369ش)، معجم رجال الحدیث‏، قم: مرکز نشر آثار شیعه‏.
  34. خویى، سید ابوالقاسم، (بی­تا)، المستند فی شرح العروة الوثقى،‌ مقرر: مرتضى بروجردى‌، بی­جا: بی­نا.
  35. خویى، سید ابوالقاسم، (بی­تا)، فقه العترة فی زکاة الفطرة، ‌مقرر: شهید سید محمد تقى حسینى جلال، بی­جا: بی­نا.‌
  36. روحانی، سید صادق، (بی­تا)، فقه الصادق علیه السلام،‌ بی­جا: بی­نا.
  37. الزرکشی، بدر الدین، (1414ق)، البحر المحیط، لجنة من علماء الأزهر، بی­جا: دارالکتاب.
  38. سبحانی، جعفر، (1382ق)، تهذیب الأصول، قم: اسماعیلیان.
  39. سبحانی، جعفر، (1424ق)، الزکاة فی الشریعة الإسلامیة الغراء‌، قم: مؤسسه امام صادق 7.
  40. سبحانی، جعفر، (1424ق)، المواهب فی تحریر أحکام المکاسب‌، مقرر: سیف الله یعقوبى اصفهانى‌، قم: مؤسسه امام صادق 7.
  41. سبزواری، سید عبدالأعلی، (1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، محقق: مؤسسة المنار، چاپ چهارم، قم: مؤسسة المنار-دفتر حضرت آیة الله.
  42. سیادتی، سید محمد جواد، (1390ش)، مکلف بودن کفار به فروع، رساله علمی سطح 3، مدیریت حوزه علمیه استان قم.
  43. سید مرتضی (علم الهدى)، على بن حسین، (1376ش)، الذریعة إلى أصول الشریعة، تهران: دانشگاه تهران مؤسسه انتشارات و چاپ.
  44. سیفى مازندرانى، على اکبر، (1417ق‌)، دلیل تحریر الوسیلة- الخمس‌، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى 1.
  45. شاهرودی، سید محمود و جمعی از پژوهشگران، (1426ق)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (:)، قم: مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت :.
  46. شبیری زنجانی، سید موسی، (1419ق)، کتاب نکاح،‌ قم: مؤسسه پژوهشى رأى‌پرداز‌.
  47. شعرانى، ابوالحسن، (1373ش)، المدخل إلى عذب المنهل فی أصول الفقه‏، قم: مؤسسه الهادی‏.
  48. شعیب، میثم، (1395ش)، «واکاوی ادله تکلیف کفار به فروعات در احکام شرعیه»، دوفصلنامه علمی ـ تخصصی پژوهشنامه فقهی، پاییز و زمستان 95، سال پنجم، شماره اول، پیاپی 9، ص 89-115.
  49. شهید ثانى، زین الدین بن على، (1416ق)، تمهید القواعد الأصولیة و العربیة لتفریع قواعد الأحکام الشرعیة، ‌محقق: عباس تبریزیان، سید جواد حسینى، عبدالحکیم ضیاء، محمد رضا ذاکریان، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌.‌‌
  50. صدر، سید محمد باقر، (1425ق)، دروس فی علم الأصول، بیروت: دار احیاء التراث العربی‏.
  51. صدر، سید محمد، (1420ق)، ماوراء الفقه، محقق: جعفر هادی دجیلی، بیروت: دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع.
  52. طباطبایى قمّى، سید حسن، (1415ق‌)، کتاب الحج، قم: مطبعة باقرى.
  53. طریحی، فخرالدین، (1416ق)، مجمع البحرین، محقق: سید احمد حسینى، چاپ سوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  54. طوسی، محمد بن حسن، (بی تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: آغا بزرگ تهرانی، محقق: احمد قیصر عاملی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  55. طوسى، محمد بن حسن، (1407ق‌‌)، الخلاف‌، محقق: على خراسانى، سید جواد شهرستانى، مهدى طه نجف، مجتبى عراقى‌، قم: جامعه مدرسین.
  56. طوسى، محمد بن حسن، (1417ق)، العُدة فی أصول الفقه‏، قم: محمد تقی علاقبندیان‏.
  57. طیب، سید عبدالحسین، (1362ش)، کلم الطیب در تقریر عقاید اسلام، چاپ چهارم، بی‌جا: کتابخانه اسلام.
  58. علّامه حلّی، حسن بن یوسف، (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، محقق: بخش فقه در جامعه پژوهش­های اسلامی، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
  59. علّامه حلّی، حسن بن یوسف، (1413ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد، محقق: حسن حسن­زاده آملی، چاپ چهارم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  60. علّامه حلّی، حسن بن یوسف، (1420ق)، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة (ط الحدیثه)، محقق: ابراهیم بهادری، قم: مؤسسة امام صادق 7.
  61. علامه حلى، حسن بن یوسف، (1411ق)، رجال العلامة الحلی‏، قم: دار الذخائر.
  62. العلائی الشافعی، صلاح الدین خلیل، (1425ق)، المجموع المذهب فی قواعد المذهب، محقق: مجید علی العبیدی و احمد خضیر عباس، عمان: دار عمار للنشر و التوزیع، مکة المکرمة: المکتبة المکیة.
  63. علیدوست، ابوالقاسم، (1379ش)، خارج اصول (مبحث ترتب و مبحث فقه و اجماع)، قم: بی­نا.
  64. علیدوست، ابوالقاسم، (1381ش)، فقه و عقل، تهران: مرکز نشر آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  65. علیدوست، ابوالقاسم، (بی­تا)، خارج فقه (بررسی ادلّه عام معاملات و مکاسب محرمه)، قم: بی­نا.
  66. عمّانی، حسن بن علی، (بی­تا)، مجموعه فتاوی ابن ابی عقیل، محقق: عبدالرحیم بروجردی و علی­پناه اشتهاردی، قم: بی­نا.
  67. فاضل لنکرانی، محمد، (1408ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- الصلاة، قم: بی­نا.
  68. فاضل لنکرانی، محمد، (بی­تا)، القواعد الفقهیّة، بی­جا: بی­نا.
  69. فاضل لنکرانى، محمد، (1430ق)، دراسات فی الأصول‏، مقرر: صمدعلی موسوى، قم: مرکز فقه الائمه الاطهار (:)‏. ‏
  70. فخر رازى، محمد بن عمر، (1420ق)، مفاتیح الغیب‏ (التفسیر الکبیر)، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  71. فخلعی، محمد تقی، علی اکبری بابوکانی، احسان، و شعیب، میثم، (1395ش)، «واکاوی موانع ترانزیت کالاهای حرام به کفار در فقه امامیه»، آموزه های فقه مدنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، بهار و تابستان 95، شماره 13، ص 79-102.
  72. فرحی، سید علی، (1430 ق)، تحقیق فی القواعد الفقهیّة، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  73. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علی 7
  74. فیض کاشانی، محمد محسن، (1415ق)، تفسیر الصافی، محقق: حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات الصدر.
  75. قمی، علی بن ابراهیم، (1367ش)، تفسیر قمی، محقق: سید طیّب موسوی جزائری، چاپ چهارم، قم: دارالکتاب.
  76. کاظمی، جواد بن سعید، (1365ش)، مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  77. کرکی (محقق ثانی)، علی بن حسین، (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، محقق: گروه پژوهش مؤسسة آل البیت :، چاپ دوم، قم: مؤسسة آل البیت :.
  78. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، محقق: على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  79. مامقانی، محمد حسن، (1316ق)، غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب، قم: مجمع الذخائر الإسلامیة.
  80. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (:)، محقق: جمعى از محققان، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‌
  81. مدنى کاشانى، حاج آقا رضا، (1411ق‌)، براهین الحج للفقهاء و الحجج،‌ چاپ سوم‌، کاشان: مدرسه علمیه آیة الله مدنى کاشانى.
  82. مراغی، سید میر عبدالفتاح، (1417ق)، العناوین الفقهیّة، قم: جامعه مدرسین.
  83. مشکینی، میرزا علی، (1418ق)، الفقه المأثور، چاپ دوم، قم: نشر الهادی.
  84. مشکینی، میرزا علی، (بی تا)، مصطلحات الفقه، بی­جا: بی­نا.
  85. مظفر، محمد رضا، (1375ش)، أصول الفقه، چاپ پنجم، قم: اسماعیلیان‏‏.
  86. مقدّس اردبیلی، احمد بن محمد، (بی­تا)، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  87. مکارم شیرازی، ناصر، (1411ق‌)، القواعد الفقهیة، ‌چاپ سوم، قم: مدرسه امام امیر المؤمنین 7.
  88. مکارم شیرازی، ناصر، (1424ق)‌،کتاب النکاح، محقق: محمد رضا حامدى و مسعود مکارم‌، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى­طالب 7.‌
  89. مکارم شیرازی، ناصر، (1428ق)، احکام بانوان، محقق: ابوالقاسم علیان­نژادی، چاپ یازدهم، قم: انتشارات مدرسة امام علی بن ابی­طالب 7.
  90. ملکى میانجى، محمد باقر، (1400ق)، بدایع الکلام فى تفسیر آیات الأحکام، بیروت: مؤسسه الوفاء.
  91. موسوی، علی محمد، (1395ش)، تکلیف کفار به فروع، رساله علمی سطح 3، مدیریت حوزه علمیه استان قم.
  92. نجاشى، احمد بن على، (‌1407ق)، رجال النجاشی (فهرست أسماء مصنفی الشیعة)‌، محقق: سید موسی شبیرى زنجانى‌، قم: جامعه مدرسین.
  93. نجفی، محمد حسن، (بی تا)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، محقق: عباس قوچانی و علی آخوندی، چاپ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  94. نراقی، مولی احمد، (1416ق)، عوائد الأیّام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  95. نوری همدانی، حسین، (1390ش)، درس خارج فقه-کتاب صوم-جلسه 219، http://www.noorihamedani.com                                                                       
  96. یزدی، سید محمد کاظم، (1409ق)، العروة الوثقی فیما تعمّ به البلوی، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 785
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,331


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب