آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 1,622 |
| تعداد مقالات | 26,405 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,912,660 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,161,875 |
تحلیل گفتمان انتقادی داستان حضرت موسی (ع) در قرآن کریم (براساس الگوی نورمن فرکلاف) | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| مقاله 3، دوره 24، شماره 92، پاییز 1398، صفحه 59-82 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2018.51728.2136 | ||
| نویسندگان | ||
پیمان صالحی  ؛ طاهره افشار
| ||
| استادیار دانشگاه ایلام | ||
| چکیده | ||
| گفتمان انتقادی، نوعی روند تکوینی تحلیل گفتمان به‌شمار می‌رود که در آن با عبور از توصیف صِرف داده‌های زبانی، بر فرایندهای مؤثّر در شکل‌گیری گفتمان توجّه می‌شود. در همین راستا، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی و بر اساس الگوی تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف، تلاش کرده به گفتمان‌کاوی انتقادی داستان حضرت موسی (ع) در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بپردازد و ضمن بررسی جنبه‌های ادبی و بلاغی داستان مذکور، گفتمان‌های غالب و مفاهیم ثانویه و پوشیده متن را که کمتر به آنها توجه شده، مورد بررسی قرار دهد. نتایج حکایت از آن دارد که در سطح تفسیر، بیشتر بر انتخاب واژگان و به‌خصوص جنبه استعاری آنها، کاربرد جملات منفی و خروج جملات پرسشی از معنای اصلی خود، و نیز لحن گفت‌وگوها تأکید شده است. نکته قابل توجّه در سطح تفسیر، غلبه گفتمان قدرت و اقتدارطلبی بر گفتمان مردمی و آزادی‌طلبانه است که در مقابل آن، گفتمانی الهی و ضد استکباری و انتقادی، قد عَلم می‌کند و خداوند متعال به‌عنوان راوی داستان به‌صورت مستقیم و یا در قالب سخنان شخصیت اصلی داستان، آن را به مخاطب ارائه می‌دهد و به این وسیله، گفتمان رسمی را که به‌صورت فرادستی و فرودستی بوده، به چالش می‌کشاند. در سطح تبیین نیز آثار گفتمان رسمی بر نهادهای اجتماعی و افراد آن مورد بررسی قرار گرفته و اینکه شاخصه‌های گفتمان رسمی چگونه در سخنان شخصیت‌های داستان و آینده آنان، تبلور می‌یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن کریم/ داستان موسی (ع)/ نورمن فرکلاف/ گفتمان انتقادی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical Discourse Analysis of the Story of the Prophet Moses (A.S.) in the Holy Qur’an (Based on Norman Fairclough Model) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Payman Salehi؛ Tahereh Afshar | ||
| Assistant Professor, Ilam University | ||
| چکیده [English] | ||
| Critical discourse is considered as a kind of evolutionary process of discourse analysis, in which, the processes influential in the formation of discourse are noticed through mere description of lingual data. In this respect, with a descriptive-analysis approach and on the basis of Norman Fairclough Model, the present research has attempted to critically explore into the discourse concerning the story of the Prophet Moses (A.S.) on three levels of description, interpretation, and elucidation and while examining the literal and rhetorical aspect of the above-mentioned story, examine the dominant discourses and the secondary and hidden concepts of the text that are less noticed. The results suggest that, on interpretation level, emphasis has been placed more on word selection and especially on their metaphorical aspects, application of negative sentences, distancing of the introgative sentences from their main meaning, and the tone of the dialogues. What is noteworthy on the interpretation level is that the discourse of power and authority seeking dominates over the popular and freedom-seeking discourse, in contrast to which the Divine, counter-arrogance and critical discourse stands up and the Almighty God, as the narrator of the story, presents it to the addressee in a direct way or in the form of the words of the story’s main character and thus challenges the formal discourse in the form of domination and subordination. On the elucidation level, the effects of formal discourse on social institutions and their people are examined and it is clarified how the formal discourse indexes are cristalized in the story’s characters and their prospect. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| the Holy Qur’an, the story of the Prophet Moses (A.S.), Norman Fairclough, critical discourse | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم. 2. آقاگل‌زاده، فردوس (1386)، «تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات». ادب پژوهی، شماره 1، ص 27-17. 3. ابن کثیر، عمادالدین (1981)، مختصر تفسیر ابن کثیر، تحقیق: محمد علی الصابونی، بیروت: دار القرآن الکریم. 4. احمدی، بابک (1388)، ساختار و تأویل متن، چاپ یازدهم، تهران: مرکز. 5. پهلوان‌نژاد، محمدرضا؛ ناصری مشهدی، نصرت (1387)، «تحلیل متن نامه‌ای از تاریخ بیهقی با رویکرد معنی شناختی کاربردی "نامه سران تگین‌آباد"»، زبان و ادبیات فارسی، سال 16، شماره 62، ص58-37. 6. جرجانی، عبدالقاهر (1997)، دلائل الإعجاز، شرح و تعلیق محمد التنجی، بیروت: دار الکتب العربی. 7. جرجانی، عبدالقاهر (2005)، اسرار البلاغه، تحقیق محمد الإسکندری، بیروت: دار الکتب العربی. 8. حرّی، ابوالفضل (1388)، «کارکرد تصریف در دو سوره قرآنی ناظر به داستان آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی»، پژوهش زبانهای خارجی، شماره 55، ص116-101. 9. داد، سیما (1380)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید. 10. سلطانی، سید علی‌اصغر (1384)، قدرت، گفتمان و زبان، ساز و کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران: نی. 11. شاذلی، سیدبن قطب (2011)، فی ظلال القرآن الکریم، تحقیق: علی‌بن نایف الشحود، قاهره: دارالشروق. 12. شجاع رضوی، سعیده (1386)، «جنسیت و شمول معنایی»، فصلنامه پازند، سال سوم، شماره ۱۰، صص26-11. 13. طبری، محمد‌بن جریر (1999)، تفسیر طبری، تحقیق: احمد اسماعیل شکوکانی، الطبعة الأولی، بیروت: دارالکتب العلمیة. 14. فخررازی، محمد‌بن عمر (بیتا)، التفسیر الکبیر، قاهرة: المطبعة البهیة المصریّة. 15. فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها. 16. قرطبی، محمد‌بن احمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو. 17. کنّی، ویلیام پاتریک (1380)، چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم؟، ترجمه مهرداد ترابی‌نژاد و محمد حنیف، چاپ اول، تهران: انتشارات تهران. 18. مکاریک، ایرناریما (1383)، دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ اوّل، تهران: آگاه. 19. مکدانل، دایان (1380)، مقدّمهای بر نظریههای گفتمان، ترجمه حسین علی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان. 20. میلز، سارا (1382)، گفتمان، ترجمه فتاح محمدی، چاپ اوّل، زنجان: هزاره سوم. 21. نسفی، نجم‌الدین عمر (بیتا)، تفسیر نسفی(مدارک التنزیل و حقائق التأویل)، الطبعة الأولی، بیروت: دارالفکر. 22. هاشمی، احمد (1999)، جواهر البلاغة فی المعانی والبیان والبدیع، الطبعة الأولی، بیروت: المکتبة العصریة. 23. یارمحمدی، لطف الله (1383)، گفتمانشناسی رایج و انتقادی، چاپ اول، تهران: هرمس. 24. یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 80 |
||
