آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,783 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,323,282 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,312,329 |
تحلیل و بررسی موارد نقض قاعده وزر | ||
| فقه | ||
| مقاله 1، دوره 26، شماره 98، تیر 1398، صفحه 6-26 اصل مقاله (777.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2019.67851 | ||
| نویسنده | ||
| علیرضا فرحناک* | ||
| استادیار پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 17 مرداد 1398، تاریخ بازنگری: 20 آذر 1398، تاریخ پذیرش: 23 آبان 1398 | ||
| چکیده | ||
| قاعده وزر یکی از قواعد فقهی نانوشته و منصوص است که ادله چهارگانه اعم از کتاب عزیز، سنت، اجماع و عقل بر آن صحه گذاشته‌اند. براساس این قاعده، تحمیل مجازات اعم از کیفری و حقوقی بر بی‌گناه نارواست؛ چنان‌که بی‌گناه نیز نباید آن را تحمل کند. برای این قاعده، موارد نقض و استثنا یاد شده است، ازجمله عاقله در تحمل جنایت خطئی، ولدالزنا در تحمل گناه غیر، اطرافیان مجرم به‌خاطر جرم او، بیت‌المال در جنایات و خطاهای دیگران، حرمت زن بر شوهر به‌خاطر خطا یا گناه مادر زن یا حرمت نکاح زن بر مرد به‌خاطر خطا یا گناه مرد، و انتقال حق‌الله و حق‌الناس از ذمۀ مقتول به قاتل، محرومیت باشگاه و بازیکنان و هواداران به دلیل تخلف برخی هواداران؛ اما این موارد به‌دلیل فقدان عنصر مؤاخذۀ ناشی از ظلم ـ که در جریان قاعده وزر معتبر است ـ همگی تخصصاً از قاعده بیرون‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وزر؛ وازرة؛ قاعده وزر؛ قاعده فقهی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis and Examination of Violation Cases in the Principle of Wizr | ||
| نویسندگان [English] | ||
| alireza farahnak | ||
| Assistant professor of the Research Center for Jurisprudence and Law at Islamic Science and Culture Academy. | ||
| چکیده [English] | ||
| The principle of Wizr (personal responsibility of offence) is one of the unwritten and clear principles that the four arguments, including the holy book of Quran, tradition, consensus and reason, have affirmed. According to this principle, imposing both criminal and legal penalties on the innocent is inappropriate. In addition, the innocent should not tolerate it. There have been some violations and exceptions for this principle including a mature woman in tolerating an unintentional killing, Walad al-Zina (The child born of rape) in tolerating other's sin, the people around the criminal for his crime, Bayt al-mal (the public treasury) in others' crime and faults, wife being haram for the husband due to the sin or mistake of the husband's mother in law, or marriage of wife being haram for the husband due to the sin or mistake of the husband, transferring the rights of Allah and rights of people from duty of the victim to the killer, and deprivation of the club, players and fans due to some fans violation. However, these cases are all specially excluded from the principle due to the element of "upbraiding from oppression" which is considered valid in the principle of Wizr. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Wizr, Wazirah, principle of Wizr, jurisprudential principle | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم
2. ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی (بی‌تا)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، ج12، چ2، بیروت: دارالمعرفة للطباعة و النشر. 3. افشارمنش، زهرا و میثم تارم (1389)، «قاعده وزر و مقایسه آن با اصل شخصی‌بودن مجازات‌ها»، مطالعات قرآنی، ش3، ص55-68. 4. افندی، محمد علاءالدین (1415ق)، حاشیة قرة عیون الأخیار تکملة رد المحتار علی الدر المختار فی فقه مذهب الإمام أبی حنیفة النعمان، ج1، بیروت: دارالفکر. 5. بای، حسینعلی (1384)، «مبانی پرداخت دیه از بیت‌المال»، فقه و حقوق، ش5، ص65-86. 6. بحرانی، آل عصفور یوسف بن احمد (1423ق)، الدرر النجفیة من الملتقطات الیوسفیة، محقق/ مصحح: گروه پژوهش دارالمصطفی لإحیاء التراث، ج2، چ1، بیروت: دار المصطفی لإحیاء التراث. 7. بزرگی، محسن (26/08/1398)، «بیانیه معاونت باشگاه استقلال درخصوص کسر امتیاز این تیم»، خبرگزاری فارس: http://www.farsnews.com/news/13920515000511 8. جمعی از پژوهشگران (1423ق)، موسوعة الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب اهل البیت(علیهم السلام)، تحت اشراف سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محقق/ مصحح: جمعی از پژوهشگران مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، ج3، چ1، قم: انتشارات دائرةالمعارف فقه اسلامی. 9. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام)، چ1، قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 10. حسینی شیرازی، سیدمحمد (1419ق)، الفقه و القانون، چ2، بیروت: مرکز الرسول الأعظم(ص) للتحقیق و النشر. 11. ــــــــــــــــــ (بی‌تا)، إیصال الطالب إلی المکاسب، ج6، چ1، تهران: منشورات اعلمی. 12. خمینی (امام)، روح‌الله موسوی (بی‌تا)، تحریر الوسیلة، چ1، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم. 13. خوئی، ابوالقاسم (1418ق)، موسوعة الإمام الخوئی، ج17، چ1، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(قدس سره). 14. زین‌الدین، محمدامین (1413ق)، کلمة التقوی، ج7، چ3، قم: سیدجواد وداعی. 15. سبزواری، سیدعبدالاعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، محقق/ مصحح، ج25، چ4، قم: مؤسسۀ المنار. 16. سید سابق (1397ق)، فقه السنة، بیروت: دارالکتاب العربی. 17. شهید ثانی (زین‌الدین بن علی عاملی) (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامی، ج14، چ1، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 18. شیخ مفید (محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی) (1413ق)، المسائل الصاغانیة، چ1، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید(ره). 19. ــــــــــــــــــ (1413ق)، المقنعة، چ1، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید(ره). 20. صاحب جواهر (محمدحسن نجفی) (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق/ مصحح: عباس قوچانی و علی آخوندی، ج40، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 21. صادقی، محمد و علی صادقی (1391)، «بررسی فقهی ـ حقوقی موارد پرداخت دیه توسط بیت‌المال»، راهبرد، ش65، ص129-163. 22. صدر، سیدمحمد (1420ق)، ما وراء الفقه، محقق/ مصحح: جعفر هادی دجیلی، ج6، چ1، بیروت: دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع. 23. صنعانی، محمد بن اسماعیل (بی‌تا)، سبل السلام شرح بلوغ المرام من جمع أدلة الأحکام، ج3، قم: دار الحدیث. 24. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1419ق)، العروة الوثقی (المحشی)، محقق/ مصحح: احمد محسنی سبزواری، ج4، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 25. طباطبایی، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. 26. طبرسی، فضل بن حسن (1415ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تعلیق: لجنة من العلماء المحققین الاخصائین، مقدمه: سیدمحسن امین عاملی، ج3، چ1، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. 27. علامه حلی (حسن بن یوسف) (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، محقق/ مصحح: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، ج8، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 28. ــــــــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء (ط ـ الحدیثة)، محقق/ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام)، ج4، چ1، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 29. علوی، سیدعادل (1415ق)، القصاص علی ضوء القرآن و السنة (تقریرات سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی)، ج1، چ1، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(قدس سره). 30. فاضل مقداد (مقداد بن عبدالله سیوری حلی) (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، محقق/ مصحح: سیدعبداللطیف حسینی کوه‌کمری، ج4، چ1، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(قدس سره). 31. فخرالمحققین (محمد بن حسن حلی) (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، محقق/ مصحح: سیدحسین موسوی کرمانی؛ علی‌پناه اشتهاردی؛ عبدالرحیم بروجردی، ج4، چ1، قم: مؤسسه اسماعیلیان. 32. فیض کاشانی، محمدمحسن (1406ق)، الوافی، محقق/ مصحح: ضیاءالدین حسینی اصفهانی، چ1، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی(علیه السلام). 33. کاشف‌الغطاء (احمد بن علی نجفی) (1423ق)، سفینة النجاة و مشکاة الهدی و مصباح السعادات، ج3، چ1، نجف اشرف: مؤسسة کاشف الغطاء. 34. مازندرانی، مولی محمدصالح (1382ق)، شرح الکافی، تعلیق: میرزا ابوالحسن شعرانی، چ1، تهران: المکتبة الإسلامیة. 35. مبارکفوری، محمد عبدالرحمن (1410ق)، تحفة الأحوذی بشرح جامع الترمذی، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیة. 36. محقق حلی (جعفر بن حسن) (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، ج2، چ1، محقق/ مصحح: محمدعلی حیدری، سیدمهدی شمس‌الدین، سیدابومحمد مرتضوی و سیدعلی موسوی، قم: مؤسسه سیدالشهداء(علیه السلام). 37. ــــــــــــــــــ (1409ق)، شرائع الإسلام، تحقیق: سیدصادق شیرازی، ج4، چ2، تهران: انتشارات استقلال. 38. ــــــــــــــــــ (1418ق)، المختصر النافع فی فقه الإمامیة، ج2، چ6، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة. 39. محقق داماد، سیدمصطفی (1406ق)، قواعد فقه، ج4، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 40. مرعشی شوشتری، سیدمحمدحسن (1427ق)، دیدگاه‌های نو در حقوق، محقق/ مصحح: عباس شیری، چ2، تهران: نشر میزان. 41. مغنیه، محمدجواد (1421ق)، فقه الإمام الصادق(علیه السلام)، ج6، چ2، قم: مؤسسه انصاریان. 42. مکارم شیرازی، ناصر (26/08/1398)، «درس خارج فقه، بحث دیات (جلسۀ 61)»، پایگاه تبیان: https://hozeh.tebyan.net/newindex.aspx?pid=30621&SessionID=2966 43. ــــــــــــــــــ (1427ق)، استفتائات جدید، محقق/ مصحح: ابوالقاسم علیان‌نژادی، چ2، قم: انتشارات مدرسه امام علی‌بن‌ابی‌طالب(علیه السلام). 44. منتظری، حسینعلی (بی‌تا)، رساله استفتائات، چ1، قم: بی‌نا. 45. موسوی خلخالی، محمدمهدی (1411ق)، فقه الشیعة ـ الإجتهاد و التقلید (تقریر درس آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خوئی)، چ3، قم: چاپخانه نوظهور. 46. نجم‌آبادی، میرزاابوالفضل (1421ق)، الرسائل الفقهیة، (تقریرات درس‌های میرزامحمدحسین غروی نائینی، آقاضیاءالدین عراقی)، چ1، قم: انتشارات مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(علیه السلام). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,081 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 647 |
||