آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,496 |
| تعداد مقالات | 35,540 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,550,371 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,546,443 |
بررسی فقهی پدیدۀ شرخری با نگاهی به قانون مجازات اسلامی ایران | ||
| فقه | ||
| مقاله 2، دوره 26، شماره 98، تیر 1398، صفحه 27-48 اصل مقاله (793.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2019.67882 | ||
| نویسندگان | ||
| سمیه نوری1؛ امیرحمزه سالارزائی* 2؛ نادر مختاری افراکتی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| 2استاد دانشگاه سیستان‌وبلوچستان، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| 3گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| تاریخ دریافت: 25 خرداد 1398، تاریخ بازنگری: 20 آذر 1398، تاریخ پذیرش: 10 آبان 1398 | ||
| چکیده | ||
| واگذاری چک و سفته به‌منزلۀ سند بدهکاری، زمینۀ مشاغلی چون شرخری را فراهم آورده است. شرخر با خریداری مبلغ اسمی چک و سفتۀ وصول‌نشده از طلبکار به مبلغی کمتر و با اعمال راهکارهای قانونی یا غیرقانونی به وصول مبلغ مندرج در چک و سفته اقدام می‌کند. مابه‌التفاوت مبلغ خریداری چک و سفته با مبلغ اسمی این اوراق، که مورد مطالبۀ شرخر است، زمینه‌ساز تضارب فتواها در این مسئله است. پدیدۀ شرخری در مواردی با ارتکاب رفتارهای ناشایست شرخر نیز همراه است. همین امر منجر به خلط مبحث در تبیین این پدیده گردیده و اهمیت پژوهش در این موضوع را دوچندان می‌کند. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بررسی فتواهای مطرح‌شده چنین ارزیابی می‌کند که تحقیق دربارۀ این پدیده با تمایز معاملۀ شرخر از شیوه‌های انتخابی او در راستای استیفای دین میسر خواهد بود. بنابراین با امعان‌نظر به اختیار الزام بدهکار به پرداخت تمامی بدهی، مستند به قول مشهور فقیهان، عدم جریان ربای قرضی و ربای معاملی در این مورد تقویت‌کنندۀ این الزام خواهد بود؛ ضمن اینکه به‌دلیل جرم‌انگاری‌نشدن این پدیده، رفتار شرخر صرفاً زمانی قابل پیگیرد قانونی است که به رفتارهایی مانند تهدید دست بزند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شرخری؛ تنزیلِ چک؛ فروش سفته؛ ربای قرضی؛ فروش دِین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Jurisprudential Examination of the Phenomenon "Champerty" With a look at the Islamic Penal Code of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Somayyeh Noori1؛ Amir Hamzeh Salarzaei2؛ Nader Mokhtari afraketi3 | ||
| 1PhD student of Jurisprudence and Islamic Principles, University of Sistan and Bluchestan | ||
| 2Professor at University of Sistan va Baluchestan, department of Fiqh and foundations of Islamic law, | ||
| 3Department of Jurisprudence and Islamic Law, Sistan and Baluchestan University | ||
| چکیده [English] | ||
| The assignment of checks and promissory notes as a debt document has provided the context for jobs such as Champerty. A Champertor buys the nominal amount of not received check and promissory note from the creditor for a lesser amount and collects the amount stated in the check and promissory note by using legal or illegal solutions. The balance of buying the amount of the check and promissory note with nominal price that is demanded by the champertor provides the context for conflict in Fatwas on this issue. The phenomenon of "champerty" is sometimes associated with the champertor's committing inappropriate behavior. This leads to digressing from the topic in explaining this phenomenon and increases the importance of conducting studies on this topic. In addition to examine the brought-up fatwas, this study evaluates whether the research on this phenomenon would be possible considering the distinction of champertor's deal from his selective methods in line with vindicating the religion. Therefore, with a careful look at the authority of the debtor to pay back all the debt, based on most of the jurists' perspective, in this case, lack of the current "borrowed usury and transactional usury" will empower this requirement. Furthermore, because the crime of this phenomenon has not been determined, the behavior of champertor would be merely liable to prosecution when he intends to commit some actions such as threat. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Champertory, Check discount, Promissory note sale, borrowed usury, selling the religion | ||
| مراجع | ||
|
1. قرآن کریم.
2. ابن ابی‌جمهور احسایی، محمد بن علی (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة، ج2، چ4، قم: دار سید‌الشهداء(علیه السلام) للنشر. 3. ابن‌ادریس (محمد بن منصور بن احمد حلی) (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 4. ابن‌فهد حلی، جمال‌الدین (1407ق)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، ج2، چ1، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(علیهم السلام). 5. اسحاق فیاض، شیخ‌محمد (بی‌تا)، أحکام البنوک و الأسهم و السندات و الأسواق المالیة (البورصة)، چ1، قم: مکتب الشیخ محمد اسحاق فیاض. 6. بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن (1378)، توضیح المسائل مراجع عظام، ج2، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 7. بهجت، محمد تقی (1428ق)، توضیح المسائل، ج4 و 10، قم: انتشارات شفق. 8. تبریزی، جواد (1385)، استفتائات جدید، ج1، چ1، قم: نشر سرور. 9. جمعی از طلاب، (10/2/1398)، «خریدوفروش چک و سفته (اسکونت‌کردن) همراه با اختلافات مراجع»، آدرس اینترنتی: http://sraj.ir/fa/index.php/2012-02-13-11-56-03/2016-04-16-20-33-01/154-goran10 . 10. جمعی از مؤلفان (بی‌تا)، مجله فقه اهل‌بیت(علیهم السلام)، ج31، و 54، چ4، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام). 11. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، ج18، چ1، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 12. خمینی (امام)، روح‌اللّه موسوی (1392)، مسائل مستحدثه، فروش سفته و چک، ج10، چ3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 13. ــــــــــــــــــ (1415ق)، کتاب البیع، ج1، چ5، قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 14. ــــــــــــــــــ (1420ق)، تحریرالوسیله، ج2، چ1، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم. 15. ــــــــــــــــــ (1422ق)، نجاةالعباد، یک‌جلدی، چ3، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره). 16. خوانساری، سیداحمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، ج3، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان. 17. سلاّر دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز (1404ق)، المراسم العلویة و الأحکام النبویة، یک‌جلدی، قم: منشورات الحرمین. 18. شهید اول (محمد بن مکی عاملی) (1410ق)، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، یک‌جلدی، چ1، بیروت: دار التراث ـ الدار الإسلامیة. 19. ــــــــــــــــــ (1414ق)، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، ج2، چ1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. 20. ــــــــــــــــــ (1417ق)، الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة، ج3، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 21. شهید ثانی (زین‌الدین بن علی عاملی) (1412ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج4، چ7، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. 22. شیخ صدوق (محمد بن علی بن بابویه) (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، ج2، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 23. شیخ طوسی (محمد بن حسن) (1365)، تهذیب الأحکام، ج6، چ1، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 24. ــــــــــــــــــ (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج2 و 6، چ3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. 25. ــــــــــــــــــ (1400ق)، النها‌یة فی مجرد الفقه و الفتاوی، یک‌جلدی، چ2، بیروت: دار الکتاب العربی. 26. ــــــــــــــــــ (1407ق)، الخلاف، ج3، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 27. شیخ مفید (محمد بن محمد بن نعمان) (1413ق)، المقنعة، یک‌جلدی، چ1، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید(ره). 28. صدر، سیدمحمدباقر (1410ق)، البنک اللاربوی فی الإسلام، یک‌جلدی، بیروت: دار التعارف للمطبوعات. 29. طاهری، حبیب‌الله (1418ق)، حقوق مدنی، ج4، چ7، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 30. طباطبایی حکیم، سیدمحسن (1410ق)، منهاج الصالحین، ج2، چ1، بیروت: دار التعارف للمطبوعات. 31. طباطبایی، سیدعلی بن محمد حائری (1418ق)، ریاض المسائل، ج8، چ1، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 32. طباطبایی قمّی، سیدتقی (1426ق)، مبانی منهاج الصالحین، ج9، چ1، قم: منشورات قلم الشرق. 33. عاملی، سیدجواد بن محمد (1419ق)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، ج15، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 34. علامه حلی (حسن بن یوسف) (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج5، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 35. ــــــــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء، ج13، چ1، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 36. فاضل لنکرانی، محمد (بی‌تا)، جامع المسائل، ج1، چ11، قم: انتشارات امیر قلم. 37. فاضل مقداد (مقداد بن عبدالله سیوری حلی) (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج2، چ1، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(قدس سره). 38. قاضی ابن‌براج، عبدالعزیز (1406ق)، المهذب، ج1، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 39. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج5، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیة. 40. محقق حلی (نجم‌الدین) (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج2، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان. 41. محمودی جانکی، فیروز (1393)، «شرخری چیست؟ شرخر کیست؟» (مصاحبه)، شهر قانون، ش2، ص1-5. 42. مطهری، مرتضی (1364)، ربا، بانک، بیمه، یک‌جلدی، چ1، بی‌جا: انتشارات صدرا. 43. ــــــــــــــــــ (بی‌تا)، فقه و حقوق (مجموعه آثار)، ج20، چ1، قم: انتشارات صدرا. 44. مکارم شیرازی، ناصر (1368)، تفسیر نمونه، ج2، چ11، تهران: دارالکتب الإسلامیة. 45. ــــــــــــــــــ (تاریخ مشاهده: 10/2/1398)، «فتاوی»، آدرس:http://portal.anhar.ir/contentview3.php?export=print&ID=3344 46. مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان (تاریخ مشاهده: 15/1/1398)، «حکم خرید و فروش چک و سفته»، آدرس اینترنتی: https://article.tebyan.net/260335/. 47. ــــــــــــــــــ (تاریخ مشاهده: 6/2/1398)، «فتوای مراجع درباره خریدوفروش چک؛ خرید چک در چه شرایطی حلال و در چه صورتی رباست؟»، آدرس اینترنتی: https://article.tebyan.net/419846/. 48. وحید خراسانی، حسین (1428ق)، توضیح المسائل، چ9، قم: مدرسه امام باقر(علیه السلام). 49. هادوی تهرانی، مهدی (تاریخ مشاهده: 13/2/1398)، «استفتائات»، آدرس اینترنتی: http://hadavi.info/fa/archive/question/fa3304. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,176 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 489 |
||