آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,329 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,030,419 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,725,751 |
نقش فرهنگ در دین‌داری و شبکه معرفت دینی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 5، دوره 24، شماره 95، مهر 1398، صفحه 107-130 اصل مقاله (582.79 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2019.67972 | ||
| نویسنده | ||
| قدرت‌الله قربانی | ||
| دانشیار دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 10 بهمن 1397، تاریخ بازنگری: 01 دی 1398، تاریخ پذیرش: 07 آذر 1398 | ||
| چکیده | ||
| دین‌داری و شبکه معرفت دینی، شامل اعتقاد و عمل به نظام و شبکه‌ای از باورها، اخلاق و اعمال عبادی می‌شود که میان آنها رابطه علّی تشکیکی برقرار است. همچنین در میان باورها، احکام و اعمال عبادی نیز رابطه شبکه‌ای برقرار است؛ به‌گونه‌ای‌که هرچه باورها، امور اخلاقی و اعمال عبادی به هستۀ مرکزی دین نزدیک‌تر باشند، دارای ثبات، کلیت و گاه عقلانیت بیشتری هستند و در مقابل، آن دسته از باورها، اخلاقیات و اعمال عبادی که از هستۀ مرکزی دین دورتر می‌شوند، به حاشیه دین‌داری و شبکه معرفت دینی نزدیک‌تر شده، تماس بیشتری با اجتماع، فرهنگ و معیشت مردم دارند. دراینجا فرهنگ در معنای عام آن، شامل مهم‌ترین دستاوردها و عوامل معرفتی و غیرمعرفتی است که بر حاشیه‌های دین‌داری و شبکه معرفت دینی تأثیر می‌گذارد. درواقع براساس نوع فرهنگی که دین در آن بسط می‌یابد، می‌توان از نوعی دین‌داری فرهنگی نام برد؛ یعنی دین‌داری، رنگ فرهنگ مربوطه را به خود گرفته و کارکرد آن مبتنی بر خصیصه‌های آن فرهنگ، تعریف می‌شود. البته پذیرش تأثیرات فرهنگ بر حاشیه‌های دین‌داری و شبکه معرفت دینی، به معنای تغییر ماهیت دین‌داری نیست؛ زیرا برخلاف تصور هواداران عرفی‌شدن دین‌داری در جامعه، گرچه رنگ‌پذیری دین‌داری از فرهنگ مربوطه، در حاشیه شبکه دین‌داری بسیار قابل توجه است، هرچه به سمت هستۀ مرکزی این شبکه پیش می‌رویم، از تأثیرپذیریهای فرهنگی کاسته می‌شود و درواقع از دین‌داری، غبارروبی شده، زلال درونی آن بیشتر نمایان می‌گردد. در این مقاله، نشان داده می‌شود که تأثیرپذیریهای هستۀ مرکزی ادیان الهی، از چنین تأثیرات فرهنگی‌ای بسیار ناچیز بوده و قابل مدیریت توسط دین‌داران است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرهنگ؛ دین؛ شبکه معرفت دینی؛ حاشیه دین؛ هسته دین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Role of Culture in Religiosity and the Network of Religious Knowledge | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Qodratullah Qorbani | ||
| Associate Professor of Philosophy, Kharazmi University, Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Contrary to a common conception, religiosity and the network of religious knowledge include belief and acting upon a system of beliefs, moral codes, and worship practices, among which a gradational causal relation obtains. Moreover, there is a network relation among beliefs, rulings, and worship practices such that the closer those beliefs, moral codes, and worship practices are to the core of the religion, the more constant, the more universal, and occasionally the more rational they will be. In contrast, those beliefs, moral codes, and worship practices that are farther from the core of the religion are more marginalized from religiosity and the religious epistemic network, and are more related to the society, culture, and people’s living. In this case, culture in its general sense includes the most important achievements as well as epistemic and non-epistemic factors affecting the margins of religiosity and the network of religious knowledge. In fact, in accordance to the culture in which a religion is developed, a kind of cultural religiosity can be identified; that is, religiosity takes the color of the relevant culture and its function is based on peculiarities of the culture. It must be noted that to acknowledge effects of culture on margins of religiosity and the network of religious knowledge is not to change the nature of religiosity, because contrary to advocates of secularization of religiosity in the society, although it is remarkable that religiosity takes the color of the relevant culture in the margin of the religiosity network, the closer we get to the core of the network the weaker are cultural effects. In fact, in the core, religiosity is more pure and clear. In this paper, I show that cores of divine religions are merely slightly affected by such cultural influences, and such influences can be handled by religious people. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Culture, religion, network of religious knowledge, margin of religion, core of religion | ||
| مراجع | ||
|
1. اسماعیلی، هادی، حسام الدین آشنا (1392)، «دین‌داری فرهنگی»، راهبرد فرهنگ، ش23. 2. براون، کالین (1375)، فلسفه و ایمان مسیحی، ترجمه: طاووس میکائیلیان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 3. پاپکین و دیگران (1377)، اینجا و اکنون، ترجمه: مجید محمدی، تهران: نشر قطره. 4. جوادی آملی، عبدالله (1387«الف»)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: مرکز نشر اسراء. 5. ـــــــــــــــــــــــــ (1387«ب»)، دین‌شناسی، قم: مرکز نشر اسراء. 6. حسام مظاهری، محسن (1387)، رسانه شیعی: جامعه‌شناسی آیین‌های سوگواری و هیئت‌های مذهبی در ایران، چ1، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل. 7. رشاد، علی اکبر (1386)، منطق اکتشاف دین و فلسفه معرفت دینی، در: فلسفه دین، به‌کوشش: محمد‌صفر جبرئیلی، فلسفه دین و کلام جدید، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 8. سیف‌اللهی، سیف‌الله (1388)، مبانی جامعه‌شناسی، چ3، تهران: مؤسسه انتشارات جامعه‌پژوهان سینا. 9. شجاعی زند، علیرضا (1380)، «الگوهای عرفی‌شدن جوامع»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ش171 و 172. 10. ـــــــــــــــــــــــــ (1385)، «مسیرهای محتمل در عرفی‌شدن ایران»، جامعه‌شناسی ایران، ش1. 11. طباطبایی، محمدحسین (1389)، قرآن در اسلام، چ5، قم: بوستان کتاب. 12. ـــــــــــــــــــــــــ (1391)، تعالیم اسلام، چ8، قم: بوستان کتاب. 13. قربانی، قدرت الله (1393)، «عقلانیت تشکیکی نظام باورهای دینی»، پژوهش‌های اعتقادی کلامی، ش14. 14. مجتهد شبستری، محمد (1383)، تأملاتی در قرائت انسانی از دین، تهران: طرح‌نو. 15. مک‌گراث، آلیستر (1392)، درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه: محمدرضا بیات و دیگران، ج2، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب. 16. میشل، توماس (1387)، کلام مسیحی، ترجمه: حسین توفیقی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب. 17. وتشتاین، آرنولد (1373)، الهیات در عصر فرهنگ تکنولوژیک، ترجمه: مراد فرهادپور، ارغنون، ش1. 18. هیک، جان (1376)، فلسفه دین، ترجمه: بهزاد سالکی، تهران: انتشارات بین المللی الهدی. 19. Eller, David (2007), Introducing Anthropology of Religion, First Published, UK: Rutledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 858 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 679 |
||