1مدرس سطوح عالی حوزه علمیه مشهد و دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی. مشهد. ایران.
2استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد.
تاریخ دریافت: 04 بهمن 1397،
تاریخ بازنگری: 04 خرداد 1398،
تاریخ پذیرش: 26 شهریور 1398
چکیده
قاعده تبعیض در حجیت خبر از جمله قواعد مطرح در کلمات فقهاست که جوانب مختلف آن به خوبی تبیین نشده است. در نوشتار پیش‌رو، دیدگاه‌های مختلف درباره قاعده در دو مقام ثبوت و اثبات بررسی شده است. در نوشتار حاضر روشن شده است که قاعده تبعیض در حجیت مشکل ثبوتی ندارد و در مقام اثبات، ادله هفت‌گانه بر اعتبار آن وجود دارد. قاعده نسبت به روایاتی که دلالت تضمنی غیر تحلیلی دارند و فقرات آن مستقل و دارای احکام مستقل باشند، جاری است، اما اگر دلالت تضمّنی تحلیلی باشد یا غیر تحلیلی پیوسته و دارای حکم واحد باشد، قاعده جاری نیست یا لااقل مشکوک است. با توجه به لبّی بودن دلیل سیره که نقش پررنگی در اثبات قاعده و تعیین محدوده آن دارد، نمی‌توان در موارد مشکوک، قاعده را جاری ساخت. این تفصیل با ادله هفت گانه حجیت قاعده نیز سازگار است.
1ph.d. student of juresprudence and basis of low ferdowsi university
ph.d. student of seminary of khorasan
چکیده [English]
The principle of “Tab’id dar hujjiyyat” is one of the principles which its various aspects are not well explained in jurisprudence works. This article, with descriptive and analytical method will examine different views concerning this principle in both states of existence and proof. The findings of research are as follow: this principle has no problem in the state of certainty and in the state of proof has seven proofs of validity. Regarding its framework, the principle is accepted in narrations which have non-analytic implicit implication and independent parts with independent rulings. But if narrations have analytic implicit implication or non-analytic but with one ruling implication the principle does not work or at least its work is in doubt. As the “sira” (tradition), which has an important role in proving this principle and its framework, has no text and it is “lobbi” it is not possible to use the principle in issues that are doubtful. This division between two area is also compatible with those seven proofs.
کلیدواژه‌ها [English]
authenticity of al-khabar al-wahid, Tab'id dar hujjiyyat, the following of implicit implication of explicit implication, analytic and non-analytic implicit implication
مراجع
آخوندخراسانى، محمدکاظم، (1409ق). کفایة الأصول، قم: موسسة آل البیت(:).
جمعى از پژوهشگران. (1423ق). موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت :، زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودى، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت :.
حسینیروحانی، سیدمحمد. (1413ق). منتقى الأصول، مقرر: عبدالصاحب حکیم، قم: دفتر آیت الله سید محمد حسینی روحانی.
حسینىشیرازى، سیدصادق. (1426ق). بیان الفقه فی شرح العروۀ الوثقی: الإجتهاد و التقلید، قم: دار الانصار.
حسینىشیرازى، سیدصادق. (1427ق). بیان الأصول، قم: دار الانصار.
