آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,426 |
| تعداد مقالات | 34,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,488,847 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,912,901 |
بررسی زمینههای اجتماعی نکوهش عقل، علم و فلسفه در در آثار عطار | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 7، دوره 7، شماره 4(پیاپی 28)، فروردین 1399، صفحه 179-207 اصل مقاله (537.17 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2020.68818 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی سالاری1؛ منصور نیک پناه* 2 | ||
| 1عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان | ||
| 2رییس مجتمع آموزشی دانشگاه سیستان و بلوچستان | ||
| تاریخ دریافت: 17 دی 1398، تاریخ بازنگری: 01 خرداد 1399، تاریخ پذیرش: 24 اردیبهشت 1399 | ||
| چکیده | ||
| روزگار عطار بنا به دلایل مختلف عصر خردستیزی و مبارزه با عقل و نتایج آن است. اصولاً موضوع تکیه بر خرد در امور در کلیة ایدان و فرق مورد تأکید قرار گرفته است؛ لیکن در زمان عطار تأکید بر امور نقلی و توسل به کلام جایگزین مستندات علمی شده بود که به تبع آن با کاهش آثار خردورزی و تنوع و تکثر آثار نقلی روبرو هستیم. اکنون در این پژوهش تلاش بر آن است که در ابتدا به این سؤال پاسخ گوییم که آیا گرایش به عقل کمرنگ شده است؟ ثانیاً علل و دلایل آن چست؟ ثالثاً بازتاب آن در آثار عطار به عنوان یکی از شاخص‌های ادبی عصر مورد نظر چگونه بوده است؟ هدف این پژوهش پاسخ گفتن به سؤالات فوق‌الذکر و شفافیت فضای عصر مورد نظر از منظر این تحقیق است. روش انجام تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که این‌گونه نکوهش علوم عقلی در آثار عطار متأثر از شرایط جامعه‌ی روزگار اوست. از عوامل مؤثر در این امر می‌توان به سیاست خلفای عباسی، سیاست سلاطین سلجوقی، جهت‌گیری نهاد وزارت تأسیس و رشد مدارس دینی، تسلط گروه‌های خردگریز مثل اشعری‌ها و افول گروه‌ها و جریان‌های خردگرا و خردورز مثل معتزلیان را ذکر کرد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عقل؛ علم؛ فلسفه؛ عطار؛ زمینههای اجتماعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of the Social Contexts of Condemning Reason, Science, and Philosophy in Attar's Works | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mostafa salari1؛ Mansur Nikpanah2 | ||
| 1. Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran. | ||
| 2Assistant Professor of Saravan Higher Education Complex and professor at Farhangian University of Zahedan, Iran. (Author in charge) | ||
| چکیده [English] | ||
| For various reasons, Attar's time, is the age of anti-wisdom and the struggle against reason and its consequences. Basically, the issue of focusing on reason in all affairs has been emphasized in all religions and sects. However, in the time of Attar, the emphasis on narrative affairs and resorting to words had replaced scientific documents, as a result of which we are facing a decrease in the effects of reasoning and the diversity and multiplicity of narrative works. Currently, in this study, first, we try to answer the question of whether the tendency to reason has diminished. Secondly, what are the causes and reasons for it? Thirdly, how has it been reflected in Attar's works as one of the literary features of that era? The purpose of this study is to answer the above questions and to clarify the atmosphere of the era in question from the perspective of this research. The research method in this paper is analytical-descriptive and library method. The results of the study indicate that such a rational condemnation of sciences in Attar's works is influenced by the social conditions of his time. Among the factors influencing this are the policy of the Abbasid caliphs, the policy of the Seljuk kings, the orientation of the institution of the Ministry of Establishment and the growth of religious schools, the domination of anti-rational groups such as the Ash'aris and the decline of rationalist groups such as the Mu'tazilas. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Reason, science, philosophy, Attar, social contexts | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. احمدی، بابک. (1391). چهار گزارش از تذکرةالاولیاء عطار. (چاپ پنجم). تهران: نشر مرکز. 2. اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1383). خیام نیشابوری عالم و شاعر. فصلنامه هستی، 5(18)، صص 5-7. 3. اشرف‌‌زاده، رضا. (1373). تجلی رمز و روایت در شعر عطار نیشابوری. تهران: اساطیر. 4. حلمی، احمد کمال‌‌الدین. (1384). دولت سلجوقیان (ترجمه: عبدالله طاهری ناصری، چاپ اول 1383). انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 5. رازی، نجم‌‌الدین ابوبکر عبدالله. (1387). مرصادالعباد (تصحیح: عزیزالله علی‌‌زاده). تهران: انتشارات فردوس. 6. راوندی، محمد بن علی بن سلیمان. (1364). راحة الصدور و آیة السرور (به کوشش: محمد اقبال، چاپ اول 1360). تهران: انتشارات امیرکبیر. 7. زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1378). روزگاران تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی. تهران: انتشارات سخن. 8. زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1386). کارنامۀ اسلام. (چاپ دوازدهم)، تهران: انتشارات امیرکبیر. 9. زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1389). فرار از مدرسه. (چاپ دهم)، تهران: انتشارات امیر کبیر. 10. سجادی، سیدضیاءالدین. (1380). مقدمه‌‌ای بر مبانی عرفان و تصوف. (چاپ نهم)، تهران: انتشارات سمت. 11. صفا، ذبیح‌‌الله. (1346). تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی. (چاپ دوم)، تهران: دانشگاه تهران. 12. صفا، ذبیح‌‌الله. (1373). تاریخ ادبیات در ایران. (ج 2. چاپ سیزدهم)، تهران: فردوس. 13. طباطبایى، محمد حسین. (1374). تفسیر المیزان. (ترجمه: تفسیر المیزان). (ج 2. چاپ پنجم). دفتر انتشارات اسلامى. 14. طوسی، خواجه نظام‌‌الملک. (1378). سیر‌‌الملوک. (چاپ اول 1340). تهران: علمی فرهنگی. 15. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1388 الف). اسرارنامه (تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ پنجم). تهران: انتشارات سخن. 16. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1388 ب). مصیبت‌‌نامه (تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ چهارم). تهران: انتشارات سخن. 17. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1389 الف). منطق‌‌الطیر. (تصحیح: محمد استعلامی). (چاپ بیست و سوم). تهران: انتشارات زوار. 18. عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1389 ب). دیوان اشعار (مقدمه: بدیع‌الزمان فروزان‌‌فر). تهران: انتشارات صدای معاصر. 19. محبتی، مهدی. (1379). سیمرغ در جستجوی قاف، (چاپ دوم). تهران: سخن. 20. محمد بن منور. (1367). اسرارالتوحید (تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ دوم). تهران: نگاه. 21. محمدی ری شهری، محمد. (1416ق). میزان الحکمة (ویرایش دوم). قم: دارالحدیث. 22. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. (1374). مروج الذهب و معادن‌‌الجوهر (ترجمه: ابوالقاسم پاینده، چاپ پنجم). تهران: علمی و فرهنگی. 23. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین. (1381). التنبیه الاشراف (ترجمه: ابوالقاسم پاینده، چاپ سوم). تهران: علمی و فرهنگی. 24. معین، محمد. (1376). فرهنگ فارسی. (چاپ یازدهم). تهران: انتشارات امیرکبیر. 25. ولایتی، علی‌‌اکبر (1383). فرهنگ و تمدن اسلامی. قم: انتشارات معارف. 26. هجویری، علی بن عثمان. (1389). کشف المحجوب (ترجمه: محمود عابدی، چاپ ششم). تهران: انتشارات سروش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 434 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 282 |
||