آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,398 |
| تعداد مقالات | 34,482 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,205,270 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,827,794 |
نفی تلازم وجوب حفظ نظام سیاسی با مشروعیت آن | ||
| فقه | ||
| دوره 27، شماره 101، فروردین 1399، صفحه 93-121 اصل مقاله (502.52 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2020.68887 | ||
| نویسنده | ||
| سیدضیاء مرتضوی* | ||
| دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 20 بهمن 1398، تاریخ بازنگری: 11 خرداد 1399، تاریخ پذیرش: 28 اردیبهشت 1399 | ||
| چکیده | ||
| یکی از واجبات مسلّم که در فقه در سطح یک قاعدهٔ عام همواره و در ابواب مختلف مورد توجه و استناد فقها قرار گرفته، وجوب حفظ نظام عام اجتماعی است. حفظ نظام سیاسی نیز افزون بر ادلّه ویژه‌ای که دارد، تا آنجا که در راستای حفظ نظام اجتماعی است، مشمول ادلّه آن است. در بحث از حکم حفظ نظام سیاسی، یکی از مسائل محوری و مهم، بررسی نسبت وجوب حفظ آن با اصل مشروعیت و میزان آن است. در این مقاله که با روش اجتهادی بر اساس منابع و ادله فقهی تدوین شده است یک پرسش وجود دارد که آیا وجوب حفظ نظام سیاسی بر پایه ادلّه خود، مقیّد به مشروع بودن نظام است یا نه؟ و پرسش دیگر این‌که با توجه به تعریفی که از مشروعیت در نظام سیاسی از نگاه فقهی وجود دارد، آیا این مشروعیت عنصری بسیط و مطلق است که تنها در یک وضع و شرایط تحقّق می‌یابد یا امری نسبی است و از همین رو، حکم حفظ نظام سیاسی _ بسته به شرایط مختلف _ متفاوت می‌شود؟ چگونگی پاسخ به این دو پرسش مهم نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین نوع مناسبات انسان مسلمان با نظام‌های سیاسی در جوامع اسلامی، دارد. آن‌چه در این مقاله آمده در راستای پاسخ به این دو پرسش کلی است که پس از شناخت برخی مفاهیم کلیدی بحث، در دو محور اصلی سامان یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حفظ نظام؛ نظام اجتماعی؛ نظام سیاسی؛ مشروعیت نظام؛ امور حسبیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Denying the Necessity of Maintaining the Political System with Its Legitimacy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyid Zia mortazavi | ||
| Associate Professor at Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the certain obligations that jurists has always considered and cited in jurisprudence at the level of a general rule and in different aspects, is the obligation to maintain the common social system. Maintaining the political system, in addition to the special arguments it has, is subject to its arguments as far as the preservation of the social system is concerned. In discussing the ruling on maintaining the political system, one of the key and important issues is to examine the relationship between the necessity of its maintenance and the principle of legitimacy and its extent. The first question in this paper which is conducted by an Ijtihadi method based on jurisprudential arguments and resources, is "Is the necessity of maintaining the political system based on its own arguments limited to the legitimacy of the system or not?" Another question is whether, given the definition of legitimacy in the political system from a jurisprudential point of view, this legitimacy is a developed and absolute element that is realized only in one situation or is it relative, and in that case, will the ruling on maintaining the political system be different, depending on different circumstances? How to answer these two important questions plays a decisive role in determining the type of relationship between Muslims and political systems in Islamic societies. What is dealt with in this article is in line with the answer to these two general questions, which, after identifying some of the key concepts of the topic, are organized in two main areas. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Maintaining the system, social system, political system, legitimacy of system, Hesbiyah affairs. | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم. * نهج البلاغه 1. ابن ابی الحدید معتزلی، عبدالحمید. (1414ق). شرح نهج البلاغه. قم: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی. 2. ابن اثیر، مبارک بن محمد. (1418ق). النهایة فی غریب الحدیث و الاثر. بیروت _ لبنان: دارالکتب العلمیه. 3. ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد. (1408ق). مقدمه ابن خلدون. بیروت: دار احیاء التراث العربی. 4. ابن فارس، احمد. (14۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. 5. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. (چاپ سوم). بیروت _ لبنان: دار صادر. 6. ابن سینا، حسین بن عبداللّه. (1376). الالهیات من کتاب الشفاء. (تحقیق: حسن حسن‌زاده آملی). قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم. 7. انصاری، زکریا بن محمد. (1418ق). فتح الوهاب بشرح منهج الطلاب. بیروت _ لبنان: دار الکتب العلمیه. 8. انصاری، مرتضی (شیخ انصاری). (1415ق). کتاب المکاسب. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری. 9. بحرانی، یوسف بن احمد (محدّث بحرانی). (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 10. برقی، احمد بن محمد. (1371ق). المحاسن. (چاپ دوم). قم: دار الکتب الاسلامیه. 11. جوهری، اسماعیل بن حمّاد. (1399ق). الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه. (تحقیق: احمد عبدالغفور عطّار). بیروت _ لبنان: دارالعلم للملایین. 12. حسینی بهشتی، سید محمد. (۱۳۷۶). حکومت در اسلام. (مقدمه و حواشی: علی حجتی کرمانی). (چاپ دوم). تهران: سروش. 13. حسینی بهشتی، سیدمحمد. (1391). پیامبری از نگاهی دیگر. تهران: بنیاد نشر آثار و اندیشه‌های شهید آیة الله دکتر بهشتی. 14. حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین. (1418ق). ولایة الفقیه فی حکومة الاسلام. بیروت۔لبنان: دار الحجة البیضاء. 15. دهخدا علی اکبر و دیگران. (۱۳۷۳). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. 16. زبیدی، سید محمد مرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. (تحقیق: علی شیری). بیروت _ لبنان: دار الفکر. 17. سبزواری، سید عبد الأعلی. (141۳ق). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام. (چاپ چهارم). (تحقیق: مؤسسه المنار). قم: دفتر آیة الله سبزواری. 18. شربینی شافعی، خطیب، محمد بن احمد. (1415ق). الاقناع فی حل الفاظ ابی‌شجاع. بیروت: دار الفکر. 19. شربینی شافعی، خطیب، محمد بن احمد. (۲۰۰۹م). مغنی المحتاج الی معرفة معانی الفاظ المنهاج. بیروت: دار الفکر. 20. شوشتری محمدتقی. (1376). بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه. تهران: امیرکبیر. 21. شهید اول، (محمد بن مکی بن محمد عاملی). (۱۴۱۷ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیه. (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 22. شهید اول، (محمد بن مکی بن محمد عاملی). (بی‌تا). القواعد و الفوائد. (تحقیق: سید عبد الهادی حکیم). قم: مفید. 23. شهید ثانی، (زین الدین بن علی العاملی). (1413ق). مسالک الافهام فی تنقیح شرائع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه. 24. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (ملاصدرا). (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیة فی المناهج الربوبیه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 25. طباطبایی، سید محمد حسین. (علامه طباطبایی). (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. (چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین. 26. طوسی، نصیر الدین (خواجه نصیر طوسی). (1413ق). اخلاق ناصری. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه. 27. فیض کاشانی، ملا محمد محسن. (بی‌تا). مفاتیح الشرائع. قم: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی. 28. کاشف الغطاء، جعفر بن خضر. (1422ق). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. 29. کرکی، علی بن حسین. (محقّق ثانی). (14۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. (چاپ دوم). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 30. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. (تحقیق: علی اکبر غفاری). (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الاسلامیه. 31. گلپایگانی، سید محمد رضا. (14۱۲ق). الدر المنضود فی أحکام الحدود. قم: دار القرآن الکریم. 32. مجلسی، محمدباقر (علامه مجلسی). (140۳ق). بحارالانوار. (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی. 33. مرتضوی سید ضیاء. (۱۳۹۶). ماهیت فقهی دولت و ضمان اقدام‌های زیانبار آن. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 34. مرتضوی سید ضیاء. (۱۳۹۸). قاعده حفظ نظام و پیوند آن با حفظ نظام سیاسی، با تأکید بر نگاه امام خمینی. فصلنامه علوم سیاسی. 22(86)، صص 29-52 . 35. معین، محمد. (۱۳۶۴). فرهنگ فارسی. (چاپ هفتم) تهران: امیرکبیر. 36. منتظری، حسینعلی. (1409ق). دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة. (چاپ دوم). تفکر. قم. 37. موسوی خلخالی، سید محمد مهدی. (1425ق). الحاکمیة فی الإسلام. قم: مجمع اندیشه اسلامی. 38. موسوی خویی، سید ابوالقاسم. (14۱۶ق). صراط النجاة. (با حواشی شیخ‌جواد تبریزی). قم: مکتب نشر المنتخب. 39. موسوی خویی، سید ابوالقاسم. (14۱۸ق). موسوعة الامام الخویی. قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخویی. 40. موسوی خویی، سیدابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهه. (تقریر: محمد علی توحیدی). بی‌جا: بی‌نا. 41. موسوی‌خمینی، سید روح‌اللّٰه. (امام خمینی). (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 42. موسوی‌خمینی، سید روح‌اللّٰه. (امام خمینی). (۱۴۲۱ق). کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 43. نجفی، محمدحسن. (صاحب جواهر). (1404ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام. (چاپ هفتم). بیروت: منشورات دارإحیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 583 |
||