آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,408 |
| تعداد مقالات | 34,617 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,341,320 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,871,549 |
خوانش انتقادی استنطاق و کاربست آن در نظریه شهید صدر پیرامون سنت‌های تاریخ در قرآن شهید صدر | ||
| پژوهش های قرآنی | ||
| دوره 25، شماره 95، مرداد 1399، صفحه 29-48 اصل مقاله (777.49 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2019.54320.2523 | ||
| نویسنده | ||
| سعید بهمنی* | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم. | ||
| تاریخ دریافت: 18 اردیبهشت 1398، تاریخ بازنگری: 02 تیر 1398، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1398 | ||
| چکیده | ||
| نبود روش‌های نو و پیش‌رفته در برداشت از قرآن کریم و منابع دینی یکی از کاستی‌های اساسی مطالعات دینی به ویژه نظریه‌پردازی به منظور حل مسایل روز است. شهید صدر در زمرة اندک عالمان برجسته‌ایست که از روشی نسبتاً نو سخن می‌گوید و با تبیینی منحصر به فرد از تفسیر موضوعی ویژگی فوق‌العاده‌ای به آن می‌دهد. این مقاله به خوانش انتقادی «استنطاق» در تفسیر موضوعی و «کاربست آن در نظریة سنت‌های تاریخ در قرآن» می‌پردازد. مقاله، «استنطاق» را به عنوان تنها یکی از مراحل و فرایندهای تفسیر موضوعی و نظریه‌پردازی بر اساس قرآن بررسی می‌کند؛ و آن را همة تفسیر موضوعی در نظر نمی‌گیرد. هدف، تبیین استنطاق و مؤلفه‌های آن در تفسیر موضوعی شهید صدر و ره‌گیری میزان کاربست آن در نظریة سنت‌های تاریخ است. مقاله به دو سؤال اساسی پاسخ می‌دهد: 1. مؤلفه‌های استنطاق در تفسیر موضوعی شهید صدر کدام‌اند؟ 2. مؤلفه‌های یادشده در نظریة سنت‌های تاریخ به چه میزان به‌کار رفته است؟ تحقیق با روش تحلیل متن انجام می‌شود. با این توضیح که با دو متن مواجه هستیم متنی که از تفسیر موضوعی و نظریة سنت‌های تاریخ سخن می‌گوید و متن قرآن کریم که نظریه‌پرداز نظریة خود را بر اساس مدلول‌های آن صورت‌بندی می‌کند. طبعا تحلیل مدلول‌های قرآنی، بر روش اجتهاد در دلیل لفظی قرآنی مبتنی است. آثار پرشماری در بارة تفسیر موضوعی شهید صدر نوشته شده است. تفاوت رویکرد این مقاله با آن‌ها در این است که اولا ـ در آثار یادشده جز اندکی به طور گذرا بر عنصر نظریه‌پردازی در روش تفسیر موضوعی شهید صدر تکیه نمی‌کنند؛ ثانیا ـ هیچ‌یک روش تفسیر موضوعی شهید صدر را به صورت مدلی مفهومی سامان نمی‌دهند؛ ثالثاً: در آن‌ها فرایند استنطاق و میزان کاربست آن در نظریه پردازی بررسی نمی‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شهید صدر/ استنطاق/ نظریه‌پردازی/ قرآن‌بنیان/ سنت‌های تاریخ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical Reading of Interrogation and its Application in Shahid Sadr’s Viewpoint concerning the History Traditions in the Qur’an | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sa’id Bahmani | ||
| Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| Lack of new and developed methods in impression from the Holy Qur’an and religious sources is one of the basic shortcomings of religious studies, especially theorization, for solving the present day problems. Shahid Sadr is among the few eminent scholars who have spoken of a relatively new method and, with an exclusive explanation of thematic interpretation, gives it an extraordinary characteristic. This article deals with critical reading of “interrogation” (istinṭāq) [lit. inquiry from the Qu’an] in thematic interpretation and “its application in the theory of history traditions in the Qur’an”. The article examines “interrogation” as only one of the procedures and processes of the thematic interpretation and theorization based on the Qur’an; and do not regard it as the whole thematic interpretation. It is aimed at explanation of interrogation and its components in Shahid Sadr’s thematic interpretation and pursuit of the extent with which it is applied in the theory of history traditions. The article answers two major questions: 1. What are the components of interrogation in Shahid Sadr’s thematic interpretation? 2. To what extent has the mentioned component been used in the theory of history traditions? The research is carried out with the method of text analysis. It is to be explained that we face two texts; a text that speaks of thematic interpretation and the theory of history traditions, and the text of the Holy Qur’an according to which the theoretician organizes his theory on the basis of its denotations. Analysis of the Qur’anic denotations is based on the method of legal reasoning (ijtihād) in Qur’anic literal denotation. Countless works have been written about Shahid Sadr’s thematic interpretation. The difference of the approach used in this article with them is in that, firstly – only a few of the mentioned works have briefly relied on Shahid Sadr’s thematic interpretation method; secondly, none of them have organized Shahid Sadr’s thematic interpretation method in a conceptual model; thirdly, they would not examine the process of interrogation and the extent of its application in theorization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Shahid Sadr, theorization, Qur’an founded, history traditions | ||
| مراجع | ||
|
1. بهمنی، سعید (1394)، منطق پاسخ‌دهی قرآن، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 2. بهمنی، سعید (1397)، نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان: رهیافت‌های توسعه روش نظریه‌پردازی قرآن‌بنیان سید محمدباقر صدر، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 3. جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، محقق: احمد واعظی، قم: مرکز نشر إسراء. 4. ــــــــــــــــــــــ (1389)، تسنیم تفسیر قرآن حکیم (تفسیر ترتیبی ج3)، محقق: احمد قدسی، قم: مرکز نشر إسراء. 5. حامدمقدم، احمد (1365)، سنت‌های اجتماعی در قرآن کریم، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی. 6. رجبی، محمود (1383)، «قانون مندی جامعه و تاریخ: مبانی فلسفه تاریخ در قرآن»، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره 2، ص23ـ64. 7. رشاد، علی‌اکبر (1389)، نظریه ابتناء: برساختگی تکون و تطور معرفت دینی بر تأثیر ـ تعاملِ متناوب ـ متداومِ مبادی خمسه، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 8. صدر، سید محمدباقر (1421ق) «الف»، المدرسة القرآنیة ـ التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم (موسوعة الشهید الصدر، ج19)، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر. 9. ـــــــــــــــــــــــ (1421ق) «ب»، المعالم الجدیدة للأصول، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر. 10. ـــــــــــــــــــــــ (1421ق) «ج»، بحوث فی شرح العروة الوثقی، اربع مجلدات، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر. 11. ـــــــــــــــــــــــ (1421ق) «د»، دروس فی علم الأصول: ثلاث حلقات، قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیة للشهید الصدر. 12. ـــــــــــــــــــــــ (1389)، فلسفتنا، قم: دارالصدر. 13. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 14. طبرسى، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو. 15. کلینی، محمدبن یعقوب (1365)، اصول الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة. 16. مصباح یزدی، محمدتقی (1390)، جامعه و تاریخ در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 780 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 375 |
||