آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,996,286 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,364 |
واکاوی مبانی فقهی دیه در همزمانی نقصان تکلم و قطع بخشی از زبان (نقدی بر مواد 611 و 613 قانون مجازات اسلامی) | ||
| فقه | ||
| دوره 27، شماره 102، تیر 1399، صفحه 7-34 اصل مقاله (1.19 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2020.56960.2006 | ||
| نویسندگان | ||
| امین سلیمان کلوانق* 1؛ سیدمحمدجواد وزیری فرد2؛ محمد نوذری فردوسیه3 | ||
| 1دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 30 بهمن 1398، تاریخ بازنگری: 15 خرداد 1399، تاریخ پذیرش: 24 خرداد 1399 | ||
| چکیده | ||
| تکلّم، یکی از منافع زبان است. در برخی موارد، جنایت بر جرمِ زبان، با نقصان در تکلّم همراه می‌شود. قانونگذار از طرفی در مادهٔ 611 و 613 قانون مدنی، مبنا در تعیین میزان دیه در همزمانی نقصان تکلّم و قطع زبان را - به پیروی از قول مشهور - حروف غیر قابل ادا نسبت به کل حروف دانسته است و در مادهٔ اخیر، سخن از تعدّد جانی به میان آورده است. از طرفی هم در مادهٔ 545 و 546 قانون مدنی در مسئلهٔ جنایت بر منفعت و محل آن، دیهٔ بیشتر را ملاک قرار داده است. فقها در این زمینه اختلاف دارند و افزون بر نظریهٔ مشهور، شمار اندکی از فقها، مجموع دو دیهٔ تکلّم و زبان را ثابت می‌‌‌دانند و گروهی هم قائل به ثبوت بیشترین مقدار دیه از تکلّم و زبان هستند. همچنین، برخی این احتمال را داده‌‌‌اند که ملاک در تعیین دیه، مقدار مقطوع باشد. کلام مشهور فقها و سایرین، در این زمینه مطلق است و در فتاوا تفکیکی میان حالتی که جانیْ واحد یا متعدد باشد، صورت نگرفته است. جُستار حاضر، با ارزیابی فتاوا و مستندات آنها به این نوآوری دست یافته که روایات محل بحث از ضعف سندی و یا قصور دلالی در همزمانی نقصان تکلّم و قطع زبان برخوردارند و اجماعی که ادعا شده، با موانع کبروی و صغروی مواجه است. از این‌رو، در نهایت، جهت تعیین میزان دیه در همزمانی جنایتِ موجب نقصان تکلّم و قطع بخشی از زبان، نظر به ثبوت بیشترین مقدار (از دیهٔ تکلّم و زبان) از باب عمل به ادلهٔ دیه هر یک از زوال تکلّم و قطع زبان، مورد پذیرش واقع شد و ملاک در حروف، کل حروف زبانی که مجنی‌‌‌علیه به آن تکلّم می‌‌‌کند، دانسته شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| منفعت گویایی؛ قطع زبان؛ دیه زبان؛ ماده 613 قانون مجازات اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Jurisprudential Principles of Diya in the Simultaneity of Speech Impairment and Cutting of a Part of the Tongue (a critique of Articles 611 and 613 of the Islamic Penal Code) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| amin soleyman kolvanaq1؛ seyyed mohammad javad vaziri fard2؛ mohammad nozari3 | ||
| 1PhD student in jurisprudence and principles of Islamic law, Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Jurisprudence, and principles of Islamic law, Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Jurisprudence, and principles of Islamic law, Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Speech is one of the benefits of tongue. In some cases, the crime of tongue is accompanied by a speech impairment. On the one hand, in Articles 611 and 613 of the Civil Code, the legislator has considered the unpronounceable letters in relation to all letters as the basis for determining the amount of diya (blood money) in the simultaneity of speech impairment and cutting of the tongue, according to most of jurists' viewpoints and in the last article, it is said that the diya is determined equal to multiple crimes. On the other hand, in Articles 545 and 546 of the Civil Code, in the subject of crime on its benefit and place, a higher diya has been set. The jurists' viewpoints differ in this regard, and in addition to the most of their perspectives, a small number of jurists considered the sum of the two diyas of speech and tongue as the criterion, and some believe that the maximum amount of diya of speech and tongue must be set. In addition, some have given the possibility that the criterion in determining the diya is the level of tongue that has been cut. The well-known viewpoint of the jurists and others is absolute in this regard, and in the fatwas, there is no distinction between a state in which there is a single and multiple criminals. The present paper, by evaluating the fatwas and their arguments, has achieved the innovation that the narrations under discussion have the weakness of a document or the shortcoming of arguments in the simultaneity of speech impairment and cutting of the tongue and the claimed consensus faces major and minor obstacles. Therefore, in order to determine the amount of diya in the simultaneity of speech impairment and cutting of a part of the tongue, the viewpoint about the maximum amount (of the diya of speech and tongue) in terms of practicing the arguments of diya of each speech impairment and cutting of the tongue was accepted and the criterion for the letters was considered to be all the letters of the language spoken by the victim. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The benefits of the tongue, cutting of the tongue, diya of tongue, Articles 613 of the Islamic Civil Code | ||
| مراجع | ||
|
1. اصفهانی (مجلسی اول)، محمدتقی. (1406ق). روضة المتقین (چاپ دوم). قم: مؤسسه کوشانبور. 2. اصفهانی (مجلسی دوم). محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول (چاپ دوم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 3. اردبیلی، احمد. (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 4. تبریزی، جواد. (1428ق). تنقیح مبانی الأحکام ـ کتاب الدیات (چاپ اول). تهران: دارالصدیقة الشهیدة(علیهم السلام). 5. حائری طباطبایی، سیدعلی. (1409ق). الشرح الصغیر (چاپ اول). قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره). 6. حائری طباطبایی، سیدعلی. (1418ق). ریاض المسائل (چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 7. حرّ عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 8. حکیم، سیدمحمدسعید. (1415ق). منهاج الصالحین (چاپ اول). بیروت: دار الصفوة. 9. حلّی، محمد بن منصور. (1410ق). السرائر (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 10. حلّی، محمد بن حسن. (1387). إیضاح الفوائد (چاپ اول). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 11. حلّی سیوری، مقداد. (1404ق). التنقیح الرائع (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره). 12. حلبی، ابو الصلاح. (1403ق). الکافی فی الفقه (چاپ اول). اصفهان: کتابخانه امام امیر‌المؤمنین(علیه السلام). 13. حسینی روحانی، سیدصادق. (1412ق). فقه الصادق (چاپ اول). قم: دار الکتاب ـ مدرسه امام صادق(علیه السلام). 14. حسینی عاملی، سیدجواد. (بی‌‌تا). مفتاح الکرامة، بیروت: دار احیاء التراث العربی. 15. حکیم، سیدمحمد. (1415ق). منهاج الصالحین (چاپ اول). بیروت: دار الصفوة. 16. خوانساری، سیداحمد. (1405ق). جامع المدارک (چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 17. سبزواری، سیدعبدالأعلی. (1413ق). مهذّب الأحکام (چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار. 18. شبیری زنجانی، سیدموسی. (1428ق). المسائل الشرعیة (چاپ اول). قم: مؤسسة نشر الفقاهة. 19. شهید اول، محمد بن مکی. (1410ق). اللمعة الدمشقیة (چاپ اول). بیروت: دارالتراث ـ الدار الإسلامیة. 20. شهید ثانی، زین الدین بن علی. (1410ق). الروضة البهیة (المحشّی ـ کلانتر (چاپ اول). قم: کتاب‌فروشی داوری. 21. شهید ثانی، زین الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام (چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 22. شیخ صدوق، محمّد بن علی. (1413ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 23. طوسی، محمد بن حسن. (1387). المبسوط (چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة. 24. طوسی، محمد بن حسن. (1390). الاستبصار (چاپ اول). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 25. طوسی، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 26. عاملی ترحینی، سیدمحمدحسین. (1427ق). الزبدة الفقهیة (چاپ چهارم). قم: دارالفقه للطباعة و النشر. 27. علامه حلّی، حسن بن یوسف. (1410ق). إرشاد الأذهان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 28. علامه حلّی، حسن بن یوسف. (1413ق) (الف). قواعد الأحکام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 29. علامه حلّی، حسن بن یوسف. (1413ق) (ب). مختلف الشیعة (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 30. علامه حلّی، حسن بن یوسف. (1420ق). تحریر الأحکام (چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 31. عمیدی، سیدعمیدالدین. (1416ق). کنز الفوائد (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 32. فاضل لنکرانی، محمد. (1418ق). تفصیل الشریعة ـ الدیات (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 33. فاضل لنکرانی، محمد. (1425ق). ثلاث رسائل (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 34. فاضل هندی، محمد. (1416ق). کشف اللثام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 35. فیاض کابلی، محمداسحاق. (بی‌‌تا). منهاج الصالحین. بی‌‌جا. 36. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ط ـ الإسلامیة) (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 37. کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی (ط ـ دار الحدیث) (چاپ اول). قم: دار الحدیث للطباعة و النشر. 38. محقق حلّی، جعفر بن حسن. (1418ق). المختصر النافع (چاپ ششم). قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة. 39. مشکینی، میرزا علی. (بی‌‌تا). مصطلحات الفقه. بی‌‌جا. 40. مدنی کاشانی، حاج آقا رضا. (1408ق). کتاب الدیات (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 41. مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین. (1406ق). منهاج المؤمنین (چاپ اول). قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی(ره). 42. مغربی، نعمان بن. (1385). دعائم الإسلام (چاپ دوم). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 43. مغنیه، محمدجواد. (1421ق). فقه الإمام الصادق(علیه السلام) (چاپ دوم). قم: مؤسسه انصاریان. 44. منتظری، حسین‌علی. (1413ق). الأحکام الشرعیة (چاپ اول). قم: نشر تفکر. 45. منصوری، ایاد. (1427ق). البیان المفید (چاپ اول). قم: انتشارات حسنین(علیه السلام). 46. موسوی خمینی، سیدروح اللّه. (بی‌‌تا). تحریر الوسیلة (چاپ اول). قم: مؤسسه دارالعلم. 47. موسوی خویی، ابوالقاسم. (1422ق). مبانی تکملة المنهاج (چاپ اول). قم: مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئی(ره). 48. نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام (چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 49. وحید خراسانی، حسین. (1428ق). منهاج الصالحین (چاپ پنجم). قم: مدرسه امام باقر(علیه السلام). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 550 |
||