آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,511 |
| تعداد مقالات | 35,626 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,891,510 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,707,544 |
حاکم مشروع در فقه شیعه از منظر آیت الله شیخ محمد یعقوبی | ||
| فقه و سیاست | ||
| دوره 1، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 124-150 اصل مقاله (995.99 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/ijp.2020.69256 | ||
| نویسنده | ||
| عبدالوهاب فراتی* | ||
| دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 29 بهمن 1398، تاریخ بازنگری: 20 مهر 1399، تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1399 | ||
| چکیده | ||
| آیتالله شیخ محمد یعقوبی بارزترین شاگرد آیتالله سید محمدصادق صدر معروف به صدر دوم است که پس از شهادت صدر در سال 1999 میلادی رهبری بخشی از جریان صدر را بر عهده گرفته است. یعقوبی همانند استادش معتقد به ولایت عامه فقهیان است. او که در مقام نظریه، همانند امام خمینی(ره) تنها فقیه را حاکم مشروع در عصر غیبت میپندارد، در مقام عمل تلاش میکند آن را در محیط عراق و در عطف به دولت فراگیر ملی آن کشور بازتفسیر نماید. خوانش این نظریه در محیط کشور عراق که عملاً فقیه همانند ایران مبسوط الید نیست، میتواند ابعاد تازهتری از نظریه ولایت فقیه را مطرح سازد. آیتالله یعقوبی درباره حکومت به دو گونه پرداخته است: یکی سلبی و دیگری ایجابی. مراد از بحث سلبی اتخاذ مواضع منفی در برابر حکومتهای نامطلوب است که تقریباً شبیه مباحث سایر فقها در این مبحث است. گرچه در بحث ایجابی همانند برخی فقها از نظریه ولایت عامه فقیهان دفاع میکند، او تلاش میکند آن را در نسبت با برخی مفاهیم جدیدی مثل تحزب و نیز شرایط خاص عراق بازتعریف کند. بیتردید نظریه ولایت عامه فقیهان در ایران میتواند با آنچه در عراق میگذرد، متفاوت باشد. شناخت تمایزات محیطی میتواند در تحلیل متنوع نظریه ولایت فقیه ارزشمند باشد. هدف این مقاله تبیین نظریه ولایت فقیه در محیطی متفاوت‌تر از عراق است تا ظرفیت‌ها و امکانات آن در آن جامعه مورد بررسی قرار گیرد. روش این مقاله نیز توصیفی است؛ زیرا در پی ارائه گزارش و روایتی مبسوط و ساختار یافته از نگرش آیت الله یعقوبی از حاکم اسلامی است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که نظریه انتصابی ولایت فقیه وی در مقام عمل به نظارت روحی تقلیل می‌یابد و شرایط خاص عراق او را واقع بینانه‌تر می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ولایت جائر؛ ولایت فقیه؛ دموکراسی؛ تعامل؛ انتخابات؛ تحزب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| الحاکم الشرعی فی الفقه الشیعی من وجهة نظر آیة الله الشیخ محمد الیعقوبی | ||
| نویسندگان [English] | ||
| فراتی عبد الوهاب | ||
| أستاذ مشارک فی معهد الثقافة والفکر الإسلامی | ||
| چکیده [English] | ||
| آیة الله الشیخ محمد الیعقوبی هو أبرز طلاب السید محمد صادق الصدر والمعروف باسم الصدر الثانی، الذی تولى قیادة جزء من التیار الصدری بعد استشهاد الصدر عام 1999. الیعقوبی، مثل معلمه، یؤمن بالولایة العامة للفقهاء. فی مقام النظر، مثل الإمام الخمینی، یعتبر الفقیه هو الحاکم الشرعی الوحید فی عصر الغیبة وفی مقام العمل والممارسة، یسعى إلى إعادة تفسیر ولایة الفقیه فی سیاق العراق ومن منظور الحکومة الوطنیة الشاملة لذلک البلد. قراءة هذه النظریة فی سیاق العراق، حیث أن الفقیه لیس مبسوط الید کما هو الحال فی إیران، یمکن أن یثیر أبعادًا جدیدة لنظریة ولایة الفقیه. ناقش آیة الله الیعقوبی موضوع الحکومة بطریقتین: الأولى سلبیة والأخرى إیجابیة. الغرض من الأسلوب السلبی هو اتخاذ مواقف سلبیة ضد الحکومات غیر المرغوبة، وهو ما یشبه تقریبًا مناقشات فقهاء آخرین فی هذه القضیة. وإن کان فی نقاشات إیجابیة، مثله مثل بعض الفقهاء، یدافع عن نظریة الولایة العامة للفقهاء، إلا أنه یحاول إعادة تعریفها فیما یتعلق ببعض المفاهیم الجدیدة، مثل الحزبیة والظروف الخاصة بالعراق. لا شک أن نظریة الولاِیة العامة للفقهاء فی إیران قد تختلف عما یحدث فی العراق. ویمکن أن یکون التعرف على الفروق البیئیة قیماً فی التحلیل المتنوع لنظریة ولایة الفقیه. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ولایة الجور, ولایة الفقیه, دیمقراطیة, تفاعل, انتخابات, حزب | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم. 1. اردبیلی، احمد. (بیتا). مجمع الفایدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان (محقق / مصحح: مجتبی عراقی و شیخ علیپناه اشتهاردی و حسین یزدی). قم: منشورات الجماعه المدرسین فی الحوزه العلیمه. 2. انصاری، مرتضی. (1411ق). المکاسب (الطبعة الاولی). قم: منشورات دار الذخائر. 3. بحرانی، یوسف. (بیتا). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره. قم: مؤسسة النشر الاسلامی. 4. خمینی، روحالله. (1434ق). البیع (ج2). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 5. الخیون، رشید. (2011م). 100 عام من الاسلام السیاسی بالعراق (الطبعة الاولی). مرکز المسبار للدراسات و البحوث. 6. حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسایل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 7. کدیور، محسن. (1387). نظریههای دولت در فقه شیعه (چاپ هفتم). تهران: نی. 8. مجلسی، محمدباقر. (1404ق). بحار الانوار. بیروت: مؤسسة الوفاء. 9. نجفی، محمدحسن. (1392ق). جواهر الکلام. تهران: دار الکتب الاسلامیه. 10. نراقی، احمد بن محمدمهدی. (1415ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه. مشهد: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 11. یعقوبی، محمد. (2015م (الف)). فقه المشارکه فی السلطه (الطبعه الاولی). نجف اشرف: دارالصادقین. 12. یعقوبی، محمد. (2015م (ب)). سبل السلام (رساله عملیه) (الطبعه الرابعه). نجف اشرف: دارالصادقین. 13. ابنبابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق). (1373). عیون اخبار الرضا. تهران: نشر صدوق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,395 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 195 |
||