آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,778 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,321,601 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,311,573 |
پژوهشی در باب تفاوت عرفان، فلسفه و کلام | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 6، دوره 25، شماره 98، تیر 1399، صفحه 137-163 اصل مقاله (998.67 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2020.58197.1753 | ||
| نویسنده | ||
| سیدرضا اسحاق‌نیا* | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 18 تیر 1399، تاریخ بازنگری: 24 مهر 1399، تاریخ پذیرش: 12 مرداد 1399 | ||
| چکیده | ||
| در سه علم عرفان، حکمت الهی و کلام، «وجود» به عنوان موضوع آنها معرفی می‌شود. با توجه به دیدگاه مشهور که امتیاز علوم از یکدیگر را بر اختلاف موضوع‌های آنها مبتنی می‌داند، این پرسش مطرح می‌گردد که علوم یاد‌شده با فرض وحدت موضوع، چگونه تکثّر یافته‌اند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی در صدد پاسخ به پرسش یاد‌شده است. در پاسخ مشخّص خواهد شد که موضوع عرفان، مطلق وجود یا حقیقت و مصداق وجود است و موضوع فلسفۀ الهی و کلام نیز، وجود مطلق یا مفهوم وجود می‌باشد؛ بنابراین دو علم حکمت الهی و کلام، بر خلاف نظر مشهور میان متکلمان، تفاوت در موضوع ندارند و اختلافشان در مأخذ مبادی تصدیقی آنهاست. مبادی تصدیقی الهیات، از عقل بدون تقیّد آن به مطابقت با ظاهر شرع اخذ می‌گردد و علم کلام، مبادی خود را از ظواهر شرع می‌گیرد و چنانچه ظواهر شرعی با دقت لازم به دست آیند، بدون نیاز به تأویل به نتایجی همسو با نتایج مبادی عقلی منتج خواهند بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| موضوع علم؛ عرفان؛ فلسفه الهی؛ کلام؛ مبادی تصدیقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Investigation of the Difference among Mysticism, Philosophy, and Theology | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Reza Eshaghnia | ||
| Assistant professor, Islamic Sciences and Culture Academy | ||
| چکیده [English] | ||
| In the three sciences of mysticism, divine wisdom (philosophy), and kalām (theology), “existence” is said to server as the subject-matter. Given the majority view that sciences are distinguished from one another in virtue of their subject-matters, the question arises of how these three sciences are distinguished given that they have the same subject-matter. This research seeks to answer this question, drawing on a descriptive-analytic method. It will turn out that the subject-matter of mysticism is pure existence or reality and the exemplification of existence and that of divine philosophy and kalām is absolute existence or the concept of existence. Thus, contrary to the majority view, divine philosophy and kalām do not differ over their subject-matters, their difference boiling down to sources of their assent preliminaries. Assent sources of philosophy are derived from intellect without being constrained by conformity to appearances of the religion, while kalām derives its preliminaries from appearances of the religion, and if religious appearances are acquired with sufficient care, then they will lead to conclusions consonant with intellectual preliminaries without a need for exotic interpretations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Subject-matter of a science, mysticism, divine philosophy, kalām (theology), assent preliminaries | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم ** نهج البلاغه. نسخه دکتور صبحی صالح. (1980م). بیروت: دار الکتاب اللبنانی. 1. ابن‌ترکه اصفهانی، صائن الدین علی بن محمد. (1360). تمهید القواعد (مقدمه و تصحیح: سید‌جلال الدین آشتیانی). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه. 2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1377). الاشارات والتنبیهات (الجزء الاول فی علم المنطق مع الشرح للمحقق نصیر الدین محمد بن محمد بن الحسن الطوسی و شرح الشرح للعلامه قطب الدین محمد بن محمدبن ابی جعفر الرازی). بی‌جا: مطبعه حیدری. 3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1404ق). الشفاء، الالهیات. قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. 4. انصاری شیرازی، یحیی. (1384). دروس شرح منظومه حکیم ملا هادی سبزواری (چاپ اول). قم: مؤسسه بوستان کتاب. 5. الرازی، قطب الدین محمود بن محمد. (بی‌تا). شرح الشمسیه (به‌خط احمد تفرشی). تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه. 6. الهی قمشه‌ای، میرزا مهدی. (بی‌تا). کلیات دیوان حکیم الهی قمشه‌ای. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه. 7. الیزدی الشهابادی، نجم‌الدین شهاب‌الدین حسین. (بی‌تا). الحاشیه لملاعبدالله علی تهذیب المنطق لسعد الدین التفتازانی. طهران: المکتبة الاسلامیه. 8. خراسانی، محمد‌کاظم. (1364). کفایة الأصول (چاپ دوم). تهران: مکتبة علمیة اسلامیه. 9. سبزواری، حاج ملاهادی. (1366). شرح المنظومه (چاپ پنجم). قم: مؤسسه انتشارات دار العلم. 10. شبستری، شیخ محمود. (1361). گلشن راز (به‌اهتمام صابر کرمانی، چاپ اول). تهران: کتابخانه طهوری. 11. شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا). (1981م). الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعه (ج1 و 8، چ3). بیروت: دار احیاء التراث العربی. 12. طریحی نجفی، فخر الدین. (بی‌تا). مجمع البحرین (با مقدمه آیة الله سید شهاب‌الدین نجفی). تهران: کتابفروشی جار اللهی و کتابفروشی بوذرجمهری مصطفوی. 13. قیصری رومی، محمد داوود. (1375). شرح فصوص الحکم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 14. لاهیجی، عبد الرزاق. (بی‌تا الف) شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام (ج1). بی‌جا. 15. لاهیجی، عبد الرزاق. (بی‌تا ب). گوهر مراد (چاپ افست). بی‌جا. 16. مظفر، محمد‌رضا. (1373). اصول الفقه (ج2، چاپ ششم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 17. مظفر، محمد‌رضا. (1388). المنطق (چاپ سوم). قم: دار الکتب العلمیه اسماعیلیان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,167 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 815 |
||