آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,499 |
| تعداد مقالات | 35,584 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,635,977 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,586,892 |
بازخوانی مستندات فقهی در باب شرط تساوی محل در قصاص دندان | ||
| فقه | ||
| دوره 27، شماره 104، دی 1399، صفحه 39-59 اصل مقاله (698.9 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.57912.2066 | ||
| نویسندگان | ||
| علی محمدیان1؛ محمد رخشانی* 2؛ محمدتقی فخلعی3 | ||
| 1استادیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه بزرگمهر قائنات، قائنات، ایران. | ||
| 2کارشناسی ارشد فقه و حقوق، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 3استاد تمام گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 19 خرداد 1399، تاریخ بازنگری: 24 دی 1399، تاریخ پذیرش: 06 بهمن 1399 | ||
| چکیده | ||
| مطابق با عمومات و اطلاقات ادله فقهی، دندان نیز همانند سایر اعضای بدن انسان قابل قصاص است؛ لکن تساوی یا عدم تساوی محل در قصاص دندان موضوع مناقشه فقیهان امامیه قرار گرفته است. از یک سو مشهور فقیهان معتقدند در فرضی که دندان فردی بر اثر جنایت قلع شود، تساوی در محل برای ثبوت قصاص شرط است، و در مقابل، معدودی از فقها برای ثبوت قصاص در فرض مسئله، تساوی محل را شرط ندانسته و بدون اینکه قائل به لزوم تساوی در محل باشند، صرف وجود مثلیت را کافی دانسته‌اند. ادله مشهور در اثبات مدعای خود، استناد به آیه «السِّنَّ بِالسِّنِّ» (مائده، ۴۵) و پاره‌ای از روایات و نیز تمسک به اجماع است. نوشتار حاضر پس از بررسی ادله ارائه‌شده به این نتیجه رسیده است که استناد مشهور به اطلاق آیه پیش‌گفته ناتمام است؛ چه اینکه بر خلاف استظهار ایشان، اطلاق آیه مذکور مؤید دیدگاه غیرمشهور است. روایت مورد استناد نیز از ضعف سندی رنج برده و اجماع ادعایی نیز با محظور مدرکی‌بودن مواجه است. بنابراین نوشتار حاضر با رد ادله مشهور، عمومات، و اطلاقات موجود در مسئله، دیدگاه غیرمشهور را اثبات می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تساوی محل؛ قانون مجازات؛ قصاص دندان؛ شرط قصاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of the Jurisprudential Documents on the Condition of Equal-ity of Place in Qisas of Tooth | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Mohamadian1؛ mohammad rakhshani2؛ Mohammad Taqi Fakhlaei3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law, Bozorgmehr Ghaenat Universi-ty, Ghaenat, Iran. | ||
| 2M. A. in Jurisprudence and Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| 3Professor of the Department of Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| According to the generalities and absolutes of jurisprudential arguments, the tooth has also Qisas (can be retaliated) like other parts of the human body. However, equality or inequality of place in qisas of teeth has been the subject of controversy among Imamiyah jurists. On the one hand, most of jurists believe that in case a person's tooth is pulled out as a result of a crime, equality in place is a condition for proving qisas, and on the other hand, few jurists do not consider equality in place as a condition for proving qisas and without paying attention to the need for equality in place, they have considered the mere existence of an example to be sufficient. Most of the arguments in proving their claim are referring to the verse "al-Sin bi al-Sin " which means a tooth for a tooth, (Surah Ma'idah, 45) and some narrations, as well as relying on consensus of the jurists. The present study, after examining the arguments presented, has concluded that the jurists' reliance to the previously mentioned verse is incomplete. Contrary to their reliance, the referring to the above verse confirms the unpopular views of jurists. The referred narration also has weakness of the document and the claimed consensus is also subject to evidence. Therefore, the present paper proves the unpopular view by rejecting the arguments of most jurists, generalities, and absolutes in the issue. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Equality of place, Penal code, Qisas of teeth, condition of Qisas | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. ابن‌ادریس، محمد بن احمد. (۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 2. اب‍ن‌براج، ع‍ب‍دال‍ع‍زیز بن نحریر. (۱۴۰۶ق). المهذب (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 3. ابن‌جنید اسکافی، محمد بن احمد. (۱۴۱۶ق). مجموعة فتاوی (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 4. ابن‌زهره، حمزة بن علی. غنیة النزوع إلی علمی الأصول و الفروع (چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 5. انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۹ق). فرائد الأصول (چاپ اول). قم: کنگره جهانی شیخ انصاری. 6. ایروانی، باقر. (۱۴۲۷ق). دروس تمهیدیه فی‌الفقه الاستدلالی (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 7. بحرانی، یوسف بن احمد. (۱۴۲۹ق). لؤلؤة البحرین (محقق: سید محمدصادق بحرالعلوم). منامه: مکتبة فخراوی. 8. بهجت، محمدتقی. (۱۴۲۶ق). جامع المسائل (چاپ دوم). قم: دفتر معظم‌له. 9. تبریزی، جواد بن علی. (۱۴۲۶ق). تنقیح مبانی الأحکام - کتاب القصاص (چاپ دوم). قم: دار الصدیقة الشهیدة. 10. حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعة (چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 11. خراسانی، حسین وحید. (۱۴۲۸ق). منهاج الصالحین (چاپ پنجم). قم: مدرسه امام باقر(علیه السلام). 12. خمینی، روح‌الله. (بی‌تا). تحریر الوسیله (چاپ اول). قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم. 13. خوانساری، سید احمد بن یوسف. (۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (چاپ دوم). قم: اسماعیلیان. 14. خویی، سیدابوالقاسم. (۱۳۹۳ق). مصباح الفقاهة (المکاسب) (چاپ اول). قم: انتشارات فقاهت. 15. خویی، سیدابوالقاسم. (۱۴۲۲ق). مبانی تکملة المنهاج (چاپ اول). قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی. 16. روحانی، سیدصادق حسینی. (۱۴۱۲ق). فقه الصادق(علیه السلام) (چاپ اول). قم: دار الکتاب. 17. روحانی، سیدصادق حسینی. (بی‌تا). منهاج الصالحین (۳ جلدی). بی‌جا. بی‌نا. 18. سبزواری، سید عبدالاعلی. (۱۴۱۳ق). مهذب الأحکام (چاپ چهارم). قم: مؤسسة المنار. 19. شهید اول، محمد بن مکی. (۱۴۱۰ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیه (چاپ اول). بیروت: دارالتراث. 20. شهید اول، محمد بن مکی. (۱۴۱۴ق). غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 21. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۰ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه (چاپ اول). قم: داوری. 22. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۴ق). حاشیة الإرشاد (چاپ اول). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 23. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (چاپ سوم). تهران: مکتبة المرتضویه. 24. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۰ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی (چاپ دوم). بیروت: دارالکتاب العربی. 25. علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۰ق). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 26. علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۳ق). قواعد الأحکام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 27. علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۲۰ق). تحریر الأحکام الشرعیة (چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 28. علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۲۱ق). تلخیص المرام فی معرفة الأحکام (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 29. فاضل لنکرانی، محمد موحدی. (۱۴۲۱ق). تفصیل الشریعة-القصاص (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 30. فاضل لنکرانی، محمد موحدی. (۱۴۲۲ق). تفصیل الشریعة-الحدود. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 31. فاضل هندی، محمد بن حسن. (۱۴۱۶ق). کشف اللثام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 32. کابلی، محمداسحاق فیاض. (بی‌تا). منهاج الصالحین (۳ جلدی). بی‌جا. بی‌نا. 33. کاشانی، حاج‌آقا رضا مدنی. (۱۴۱۰ق). کتاب القصاص للفقهاء والخواص (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 34. مجلسی اول، محمدتقی. (۱۴۰۰ق). یک دوره فقه کامل فارسی (چاپ اول). تهران: انتشارات فراهانی. 35. محقق حلّی، جعفر بن حسن. (۱۴۰۸ق). شرایع الإسلام (چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 36. مرعشی نجفی، شهاب‌الدین. (۱۴۱۵ق). القصاص علی ضوء القرآن والسنة (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره). 37. مشکینی، میرزا علی. (۱۴۱۶ق). اصطلاحات الأصول ومعظم أبحاثها (چاپ ششم). قم: نشر الهادی. 38. مظفر، محمدرضا. (۱۳۷۰). اصول الفقه (چاپ چهارم). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 39. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۰۳ق). مجمع الفائدة والبرهان (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 40. نجفی، کاشف‌الغطاء. (۱۴۲۳ق). سفینة النجاة ومشکاة الهدی (چاپ اول)، نجف: مؤسسة کاشف‌الغطاء. 41. نجفی، م‍ح‍م‍دح‍س‍ن بن باقر. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 526 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 443 |
||