حاتمی, صدیقه. (1399). نقد و تحلیل مبانی فقهی بخش اخیر ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی «دیه آلت تناسلی عنین». اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(104), 89-111. doi: 10.22081/jf.2021.56902.2001
صدیقه حاتمی. "نقد و تحلیل مبانی فقهی بخش اخیر ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی «دیه آلت تناسلی عنین»". اسلام و مطالعات اجتماعی, 27, 104, 1399, 89-111. doi: 10.22081/jf.2021.56902.2001
حاتمی, صدیقه. (1399). 'نقد و تحلیل مبانی فقهی بخش اخیر ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی «دیه آلت تناسلی عنین»', اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(104), pp. 89-111. doi: 10.22081/jf.2021.56902.2001
حاتمی, صدیقه. نقد و تحلیل مبانی فقهی بخش اخیر ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی «دیه آلت تناسلی عنین». اسلام و مطالعات اجتماعی, 1399; 27(104): 89-111. doi: 10.22081/jf.2021.56902.2001
دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
تاریخ دریافت: 26 بهمن 1398،
تاریخ بازنگری: 15 دی 1399،
تاریخ پذیرش: 06 بهمن 1399
چکیده
عنن به‌معنای اختلال میل جنسی در مردان و ناتوانی آنان در برخاستن آلت تناسلی مردانه است که در میان فقیهان امامیه در باب میزان دیه آلت تناسلی عنین اختلاف‌نظر وجود دارد؛ مشهور فقها که شیخ طوسی در رأس آنان قرار دارد، با استناد به ادله‌ای چون روایات، اجماع، فلج‌بودن آلت تناسلی عنین و اصل برائت ذمه، قائل به ثبوت ثلث دیه کامل هستند و قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲) نیز در بخش اخیر ماده ۶۶۲ از دیدگاه مشهور تبعیت نموده است. در مقابل قول مشهور، نگارنده با استقصای متون فقهی به دو موضع متفاوت دیگر از فقیهان دست یافته است؛ گروهی که در رأس آنها ابن‌جنید اسکافی از متقدمان و آیت‌الله خوئی از معاصران قرار دارد، با استناد به روایت سکونی و همچنین اطلاق روایات دال بر «ثبوت دیه کامل در آلت تناسلی مرد»، قائل به ثبوت دیه کامل‌اند و نظریه دیگر که متعلق به آیت‌الله مدنی کاشانی است، با توجه به علل ناتوانی جنسی مرد، قائل به تفصیل شده است. نوشتار حاضر در پژوهشی توصیفی-تحلیلی، دیدگاه‌های موجود در مسئله و مستندات آنها را تبیین و تحلیل کرده و با خدشه بر ادله دو دیدگاه مشهور و غیرمشهور، نظریه تفصیلی مرحوم مدنی کاشانی را به‌عنوان قول صائب برگزیده است.
A Critique and Analysis of the Jurisprudential Principles of the Recent Sec-tion of Article 662 of the Islamic Penal Code on "the Diya of Penis of an Im-potent Person"
نویسندگان [English]
sedigheh hatami
PhD graduate in Fiqh and Principles of Islamic Law, Ferdowsi University, Mashhad, Iran.
چکیده [English]
'Anan means the disorder of sexual desire in men and their inability to erect the penis, which there is disagreement among Imamiyah jurists about the amount of diya (blood money) on the penis. Most jurists led by Sheikh Tusi, referring to arguments such as narrations, consensus, paralysis of the penis and the principle of exemption from Dhimeh (obligation), believe in the proof of one-third of the full diya and the Islamic Penal Code (approved in 2013) in the last part of Article 662 has followed the popular view of jurists. Contrary to the most jurists' view, the author has achieved two different views from other jurists by examining jurisprudential texts. The group, headed by Ibn Junaid Scafi, one of the pioneers, and Ayatollah Khoei, a contemporary, believe in the proof of the full diya, through referring to the narration of Sakuni and referring to the narrations, which indicate the proof of a full diyat in a man's penis. Another group, which belongs to Ayatollah Madani Kashani, tries to examine the issue in detail considering the causes of male impotence. The present article, through a descriptive-analytical research, has explained and analyzed the existing views on the issue and their documents, and by undermining the arguments of two well-known and unpopular views, has chosen the detailed theory of the late Madani Kashani as a correct view.
کلیدواژه‌ها [English]
One-third of the diya, full diya, detailed diya, Penal code, diya of the impotent person
مراجع
ابن‌ادریس، محمد بن احمد. (۱۴۱۰ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (ج۳، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن‌داود، حسن بن علی. (۱۳۸۳). رجال ابن‌داود (چاپ اول). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان العرب (ج۴ و ۱۳، چاپ سوم). بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع-دار صادر.
اسمیت، دونالد ریجوی. (۱۳۸۰). ارولوژی-ارتوپدی (مترجمان: مهدی روحانی و محسن غفوریان، چاپ اول). تهران: نشر کتاب میر.
انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۵ق). کتاب النکاح (چاپ اول). قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل. (۱۴۱۳ق). تعلیقة علی منهج المقال (چاپ اول). قم: مکتبة اهل البیت(علیهم السلام).
تبریزی، جواد. (۱۴۲۸ق). تنقیح مبانی الاحکام - کتاب الدیات (چاپ اول). قم: دار الصدیقة الشهیدة(علیهماالسلام).
تفرشی، مصطفی بن حسین. (۱۴۱۸ق). نقد الرجال (ج۱، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۰۹ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة (ج۲۹، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
حسینی شیرازی، محمد. (۱۴۰۸ق). الفقه: کتاب الدیات (چاپ اول). قم: مکتبة الإمام المهدی(عج).
حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد. (۱۳۲۶ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة (ج۱۰، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
خمینی، سید روح اللّه. (۱۴۲۷ق). تحریر الوسیلة (ج۲، چاپ اول). قم: مؤسسة مطبوعات دار العلم.
خویی، ابوالقاسم. (۱۴۲۲ق). مبانی تکملة المنهاج (ج۲، چاپ اول). قم: مؤسسة احیاء آثار الإمام الخوئی(قدس سره).
دیوی، گراهام. (۱۳۸۹). آسیب‌شناسی روانی: تحقیق، سنجش و درمان در روان‌شناسی بالینی (مترجم: مهدی گنجی، چاپ اول). تهران: نشر ساوالان.
روحانی، صادق. (۱۴۱۲ق). فقه الصادق(علیه السلام) (ج۲۶، چاپ چهارم). قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق(علیه السلام).
سبزواری، سید عبدالأعلی. (۱۴۱۳ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام (ج۲۹، چاپ چهارم). قم: مؤسسة المنار - دفتر حضرت آیة‌الله.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۰۳ق). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان (ج۱۴، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (ج۴۳، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
واسطی زبیدی، محمد مرتضی. (۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر القاموس (ج۵، چاپ اول). بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
