آمار
| تعداد نشریات | 35 |
| تعداد شماره‌ها | 1,858 |
| تعداد مقالات | 27,984 |
| تعداد مشاهده مقاله | 5,876,143 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,888,414 |
هویت واقعی عطار تونی | ||
| آینه پژوهش | ||
| دوره 31، شماره 181، فروردین و اردیبهشت 1399، صفحه 81-134 اصل مقاله (2.92 MB) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jap.2020.69521 | ||
| نویسنده | ||
| سید محمدحسین حکیم | ||
| تاریخ دریافت: 19 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 19 بهمن 1399 | ||
| چکیده | ||
| با وجود نقد و بحث‌های متعدد درباره منظومه‌های جعلی و منسوب به عطار نیشابوری (627ق)، هنوز هویت واقعی سرایندگان اصلی هیچ یک از آنها شناسایی نشده است. از میان این منظومه‌ها، دو منظومه مظهر العجائب و لسان الغیب سروده شاعری شیعی از قرن نهم هجری است که برای تمایز از عطار نیشابوری او را با نام عطار تونی می‌شناسیم. در این مقاله هویت واقعی او با توجه به دو نسخه خطی به‌دست‌آمده به خط او شناسایی شده است (کتابخانه ملی روسیه، ش IV.2.57؛ کتابخانه مؤسسه لغتنامه دهخدا، ش 6). نظام‌الدین احمد بن حسین بن محمد شاه غفاری تونی در سده نهم می‌زیست و نسب خود را به ابوذر غفاری می‌رساند. او در انجامه دو نسخه مذکور اطلاعات مهم و قابل توجهی درباره شرح حال خود به دست داده که جزئیات آنها در مقاله به دقت بررسی و ارزیابی شده است. غفاری به دلیل کتابت نسخه‌ای از مظهر العجائب که شامل تفضیل علی(ع) بر صحابه بود در 883ق در سمرقند محکوم به اعدام شد؛ ولی با وساطت خواجه عبیدالله احرار و شیخ‌الاسلام هرات از مرگ رهید. در این واقعه کتاب مظهر العجائب در مدرسه سلطان الغ بیگ در سمرقند سوزانده شد. بعد از این اتفاق از سمرقند به هرات رفت و در پی آن سفرهای متعددی کرد. به طوری که در 883ق در سمرقند، 884ق در هرات، 894ق در زاویه بسطامیه قاهره، 896ق در مراغه و تبریز و 899ق در کاشان بود. او در حله نقاره‌خانه‌ای برای مقام صاحب الزمان(ع) و در مراغه زاویه‌ای برای اقامت فقرا و مسافران به نام غفاریه ساخت و وقف کرد. این اطلاعات تنها اطلاعات قطعی و غیر قابل خدشه درباره زندگی غفاری است و به اشعار او در این خصوص در اغلب موارد نمی‌توان استناد کرد. چون انتساب منظومه مظهر العجائب به عطار باعث جدالهای پردامنه‌ای درباره مذهب عطار در دوره صفویه و حتی شک در انتساب تذکرة الاولیاء به او شد، این جدال‌ها در ادامه گزارش شده است. در پایان مقاله هم سایر آثار منسوب به عطار دسته‌بندی و تاریخ احتمالی سرایش بعضی از آنها بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطار نیشابوری؛ عطار تونی؛ مظهر العجائب؛ لسان الغیب؛ تذکرة الاولیاء؛ شعرای شیعی قرن نهم؛ شعرای فارسی زبان قرن نهم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The True Identity of Attār Tooni | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mohammad Hossein Hakim | ||
| چکیده [English] | ||
| Despite numerous critiques and debates about counterfeit poems attributed to Attar Nishapur (627 AH), the true identities of the original poets have not yet been identified. Among these poems, two poems Mazāher al-Ajāeb and Lesān Al-Ghayb are written by a Shiite poet from the ninth century AH, who we know as Attar Tooni to distinguish him from Attar Nishapur. In this article, his true identity has been identified according to the two manuscripts found in his handwriting (National Library, the library of Dehkhoda Lexicon Institute, No. 6). Nezamoddin Ahmad bin Hossein bin Muhammad Shah Ghaffari Tooni lived in the 9th century and traces his lineage to Abudhar Ghaffari. In compiling the two aforementioned manuscripts, he presented important and significant information about his biography, the details of which have been carefully examined and evaluated in the article. Ghaffari was sentenced to death in 883 AH in Samarkand for writing a copy of Mazāher al-Ajāeb which talked of the superiority of Ali (AS) over his companions; however, he escaped death through the mediation of Khaje Obaidullah Ahrar and Sheikh al-Islam. In this incident, the book Mazāher al-Ajāeb was burned in Sultan Alagh Beig School in Samarkand. Afterwards, he travelled from Samarkand to Harat and made several trips, so he was in Samarkand in 883 AH, in Harat in 884 AH, in Cairo in 894 AH, in Maragheh and Tabriz in 896 AH, and in Kashan in 899 AH. He built and dedicated a Naqareh Khane in Hilla, and a place for the residence of the poor and travelers in Maragheh named Ghaffaria. This information is the only definitive and inviolable information about Ghaffari's life, and his poems in this regard cannot be cited in most cases. Due to the fact that the attribution of Mazāher al-Ajāeb to Attar caused widespread controversy about Attar's religion during the Safavid period, and even cast doubt on the attribution of Tazkirat al-Awliya, these controversies are reported below. At the end of the article, other works attributed to Attar are classified, and the possible date of composition of some of them is examined. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Attar Nishapur, Attar Tooni, Mazāher al-Ajāeb, Lesān Al-Ghayb, Tazkirat al-Awliya, the Shiite poets of the ninth century, Persian poets of the ninth century | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 16 |
||
