آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,783 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,322,281 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,311,847 |
طبقه‌بندی دانش در ایران دوره اسلامی و انعکاس علوم دقیقه در آن | ||
| مدیریت دانش اسلامی | ||
| دوره 2، بهار و تابستان (پیاپی 3)، فروردین 1399، صفحه 152-172 اصل مقاله (1.6 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jikm.2021.59626.1043 | ||
| نویسنده | ||
| امید مسعودی فر* | ||
| عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور | ||
| تاریخ دریافت: 25 آذر 1399، تاریخ بازنگری: 15 دی 1399، تاریخ پذیرش: 15 دی 1399 | ||
| چکیده | ||
| تقسیم‌بندی علوم با کار ارسطو در جهان دانش آغاز گردید و امروزه طبقه‌بندی علوم از مباحث مطرح فلسفهٔ علم است. تقسیم‌بندی علوم همواره مورد توجه دانشمندان جهان اسلام بوده است. در دوره میانه چشم‌انداز هر دانش با علوم دیگر روشن گردید و هندسه علوم در تمدن اسلامی مشخص گردید. فارابی فیلسوف مؤسس در طبقه‌بندی دقیق علوم به‌ویژه علوم دقیقه در جهان اسلام است. سده‌های دوم تا هفتم هجری قمری دوران شکوفایی علوم در سرزمین‌های اسلامی بود که به تبع آن علم یا فن طبقه‌بندی علوم سر برآورد و در مسیر رشد دانش نقش مهمی ایفا کرد. تقسیم‌بندی علوم در تمدن اسلامی پیوند با اداره و مدیریت جامعه داشته است. علوم دقیقه بخشی عمده از دانش‌ها را تشکیل می‌دهند و این علوم به‌گونه‌ای با ریاضیات ارتباط دارند. به علوم دقیقه از دو جنبه «نقش این علوم در سرزمین‌های اسلامی» و «تأثیرات آموزه‌های اسلامی بر این علوم» نگریسته می‌شود. در این تحقیق به مسئله علوم دقیقه در میان متفکران اسلامی تا سده هفتم و به مبانی نظری تقسیم‌بندی آن پرداخته شده است. روش پژوهش مقاله، کتابخانه‌ای است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تقسیم‌بندی دانش؛ تمدن اسلامی؛ علوم دقیقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Classification of Knowledge in Islamic Era of Iran and the Reflection of Exact Sciences in It | ||
| چکیده [English] | ||
| The division of sciences began with Aristotle's work in the world of knowledge, and today the classification of sciences is one of the most important topics in the philosophy of science. The division of sciences has always been of interest to scientists in the Islamic world. In the middle ages, the perspective of each science was clarified with other sciences, and the geometry of sciences in Islamic civilization was determined. Farabi is the founding philosopher in the precise classification of sciences, especially the minute sciences in the Islamic world. The second to the seventh centuries AH was the period of the flourishing of sciences in Islamic lands, as a result of which science or the technique of classifying sciences emerged and played an important role in the development of knowledge. The division of sciences in Islamic civilization has been linked to the administration and management of society. Minute sciences constitute a major part of knowledge and these sciences are somehow related to mathematics. Exact sciences are considered from two aspects: the role of these sciences in Islamic lands and the effects of Islamic teachings on exact sciences. In this research, the issue of minute sciences among Islamic thinkers up to the seventh century has been addressed and the theoretical foundations of its division have been addressed. The research method is library. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Classification knowledge's, Exact sciences, Islamic civilization | ||
| مراجع | ||
|
1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1379). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. تهران: طرح نو. 2. ابن‌بهریز، حبیب. (1357). حدود المنطق (چاپ اول). تهران: انجمن فلسفه. 3. اکرمی، ایوب. (1389). بررسی تطبیقی طبقه‌بندی‌های علوم در تمدن اسلامی. معرفت، 19(151)، صص 71-87. 4. امیری، مهدی. (1393). بررسی مقایسه‌ای تقسیم‌بندی علوم از منظر ارسطو، فارابی، اخوان‌الصفا و ابن‌سینا (استاد راهنما: احمد حسینی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده الهیات. 5. آرام، احمد. (1366). علم در اسلام (چاپ اول). تهران: سروش. 6. بحرانی، مرتضی. (1392). رشته، میان‌رشته و تقسیم علوم. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 5(2)، صص 37-59. 7. بکار، عثمان. (1389). طبقه‌بندی علوم (مترجم: جواد قاسمی، چاپ اول). مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی. 8. بوذری نژاد، یحیی و خسروی، قاسم. (1393). جایگاه دانش‌های شرعی در طبقه‌بندی علوم از دیدگاه فارابی. غزالی و خواجه نصیر طوسی، فصلنامه علمی - پژوهشی نظریه‌های اجتماعی، 4(1)، صص 169-191. 9. بهرامی احمدی، حمید. (1377). تحقیقی پیرامون جمعیت اخوان‌الصفا و آرا و اندیشه‌های ایشان. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(علیه السلام)، (6 و 7)، صص 7- 43. 10. ثقفی، سیدمحمد. (1381). تقسیم‌بندی علوم. مکتب اسلام، 30(4)، صص 31- 38. 11. خزائیلی، محمدباقر؛ منتظرقائم، اصغر و میرجعفری، حسین. (1391). بررسی مقایسه‌ای طبقه‌بندی علوم از دیدگاه فخرالدین رازی و شمس‌الدین آملی. مطالعات تاریخ اسلام، 4(13)، صص 37- 63. 12. خوارزمی، محمد بن احمد بن یوسف. (1389). مفاتیح العلوم (مترجم: حسین خدیو جم، چاپ چهارم). تهران: علمی و فرهنگی. 13. دنسیری، محمد بن ایوب. (1388). نوادر التبادر لتحفه البهادر (چاپ دوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی. 14. رازی، محمد بن زکریا. (1390). السیره الفلسفیه (مترجم: عباس اقبال، چاپ چهارم). تهران: علمی و فرهنگی. 15. رحیمی، غلامحسین. (1390). فارابی، علم حیل و فلسفه فناوری. پژوهش‌نامه تاریخ تمدن اسلامی، 44(1)، صص 85-102. 16. رضایی، محمدجواد. (1383). بررسی، تحلیل و نقد دیدگاه ابن‌سینا درباره طبقه‌بندی علوم. فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن معارف ایران، 1(1)، صص 141-165. 17. صبوریان، محسن. (1392). ابن‌خلدون و تقسیم‌بندی ارسطویی علوم. معرفت فرهنگی اجتماعی، 5(1)، صص 2-5. 18. صفا، ذبیح الله. (1331) حکمة المشرقیة و مشرقیین و مغربیین در اصطلاح ابن‌سینا، مجله مهر، 8(83)، صص 33-38. 19. طاهری عراقی، احمد. (1363). تقسیم‌بندی علوم از نظر غزالی. معارف، 1(3)، صص 81-89. 20. طاهری، مسعود. (1394). طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی تا پایان قرن هشتم هجری. نامه فرهنگستان، 14(4)، صص 62-80. 21. غزالی، محمد بن محمد. (1382). تهافت الفلاسفه (مترجم: حسن فتحی). تهران: حکمت. 22. فارابی، محمد بن محمد. (1364). احصاء العلوم (مترجم: حسین خدیو جم). تهران: علمی و فرهنگی. 23. قمیر، یوحنا. (1363). اخوان الصفا (مترجم: محمدصادق سجادی). تهران: فلسفه. 24. کرامتی، یونس. (1387). تاثیر دیدگاه‌های فارابی بر طبقه‌بندی علوم در اروپای سده‌های میانه. کتاب ماه فلسفه، 2(17)، صص 3-7. 25. کیانی فربد، مریم. (1390). طبقه‌بندی در تاریخ، بحثی در باب تقسیمات علوم از نظر اندیشمندان متقدم. ماهنامه سوره، 5(54-55)، صص 171-178. 26. ماحوزی، رضا. (1392). رویکرد فارابی و ابن‌سینا به علوم و تقسیم آن، رویکرد پیشارشته‌ای، رشته‌ای و یا میان‌رشته‌ای. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 5(3)، صص 37- 51. 27. محقق، مهدی. (1370). تقسیم‌بندی علوم از نظر دانشمندان اسلامی. رهیافت، 1(1)، صص 28- 37. 28. مصطفوی فرد، حامد. (1393). طبقه‌بندی علوم، چیستی، چرایی و چگونگی. رهیافت، 24(56)، صص 89-114. 29. میرعلی، محمد علی. (1389). تقسیم‌بندی علوم در اندیشه غزالی. معرفت، 19(157)، صص 152-139. 30. نصر. سیدحسین. (1393). علم و تمدن در اسلام (مترجم: احمد آرام، چاپ ششم). تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 380 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 245 |
||