آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,837,497
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,020,534
وطنی, زهرا, محمدی, احمد, سلطانی فرد, جواد, سلطانی فرد, حسین. (1400). مفهوم‌شناسیِ «اصل مثبِت». اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(1), 35-57. doi: 10.22034/jrj.2020.55940.1883
زهرا وطنی; احمد محمدی; جواد سلطانی فرد; حسین سلطانی فرد. "مفهوم‌شناسیِ «اصل مثبِت»". اسلام و مطالعات اجتماعی, 7, 1, 1400, 35-57. doi: 10.22034/jrj.2020.55940.1883
وطنی, زهرا, محمدی, احمد, سلطانی فرد, جواد, سلطانی فرد, حسین. (1400). 'مفهوم‌شناسیِ «اصل مثبِت»', اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(1), pp. 35-57. doi: 10.22034/jrj.2020.55940.1883
وطنی, زهرا, محمدی, احمد, سلطانی فرد, جواد, سلطانی فرد, حسین. مفهوم‌شناسیِ «اصل مثبِت». اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 7(1): 35-57. doi: 10.22034/jrj.2020.55940.1883

مفهوم‌شناسیِ «اصل مثبِت»

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 3، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 22، خرداد 1400، صفحه 35-57    اصل مقاله (603.2 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2020.55940.1883
نویسندگان
زهرا وطنی1؛ احمد محمدی* 2؛ جواد سلطانی فرد3؛ حسین سلطانی فرد4
1استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران- ایران؛
2دانش آموخته دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران- ایران؛ (نویسنده مسئول)
3دانش آموخته دکتری رشته فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران- ایران؛
4دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری، تهران- ایران
تاریخ دریافت: 05 آذر 1398،  تاریخ بازنگری: 14 خرداد 1399،  تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1399 
چکیده
مجتهد پس از شک در حکم تکلیفی و نیافتن اماره به‌ناچار برای رفع حیرت در مقام عمل، اقدام به اجرای اصول عملیه می‌کند. موضوعاتی که مجرای اصول عملیه هستند ممکن است همراه خود، لازم، ملازم یا ملزومی چه شرعی و چه غیرشرعی و چه بی‌واسطه یا باواسطه داشته باشند. محدوده و حجیت هر یک از این‌موارد، در اصول‌فقه با عنوان اصل مثبِت موردبررسی قرار می‌گیرد. با درنظرگرفتن ترتیب منطقی، پیش از بحث در مورد حجیت این اصل، ابتدا باید با مفهوم اصل مثبت آشنا شد و همچنین محدوده آن‌را مشخص کرد. با نگاهی اجمالی به تعاریف ارائه‌شده از اصل مثبت از سوی علمای اصول، می‌توان به‌وضوح تفاوت ماهوی هر یک از این تعاریف را با یکدیگر مشاهده کرد.
در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی، به احصا و نقد تعاریف گوناگون از اصل مثبت، پرداخته شده و درنهایت تعریفی جامع ارائه شده است که بتواند دربرگیرنده تمامی‌ عناصر اصل مزبور باشد. اصل مثبت، اصلی است که باهدف رسیدن به حکم شرعی، درصدد اثبات واسطه‌های غیرشرعی یا لازم، ملزوم و یا ملازم شرعی مترتب بر واسطه‌های شرعی و غیرشرعی است؛ بنابراین واسطه‌های شرعی که آثار شرعی به دنبال دارند نیز اصل مثبت خواهند بود.
 
کلیدواژه‌ها
مفهوم‌شناسی؛ اصل مثبِت؛ حجیت اصل مثبِت؛ اصول عملیه؛ استصحاب
عنوان مقاله [English]
Conceptology of Muthbit (Establishing) Principle
نویسندگان [English]
Zahra Vatani1؛ Ahmad Mohammadi2؛ Javad Soltani fard3؛ Hossein Soltani fard4
1Assistant Professor at Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution; Zh_vatani@hotmail.com
2PhD Student in Islamic Jurisprudence and Law at Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution (Corresponding Author); mohammadi.ahmad136912@gmail.com
3Phd Student in Jurisprudence and Private law at Shahid Motahari University.
4Master Student of Jurisprudence and Private Law at Shahid Motahari University.
چکیده [English]
The Mujtahid (master jurist), after doubting in Ḥukm Taklīfī (defining law) and not finding ʼImārah (indication leading to a speculative reasoning), unavoidably performs practical principles to relieve confusion. Subjects which are the place of performance of practical principles may have with them inherent, implicant and attendant whether they are legal or non-legal or direct or indirect. In principles of Jurisprudence, the scope and validity of each of these cases is examined under the title of Muthbit Principle. Considering logical order, before discussing on validity this principle, one must first be introduced to the concept of Muthbit Principle and determine its scope as well. With a brief view at the provided definitions for Muthbit Principle by Usuli scholars, it can be clearly seen the essential difference between each of those definitions. Having used the analytical method, this study counted and criticized various definitions of Muthbit Principle. Finally, a comprehensive definition which can include all components of said principle has been provided. Muthbit Principle is a principle that, in order to achieve the legal ruling, seeks to prove inherent or non-legal intermediates, implicant or legal attendant which is arranged on legal and non-legal intermediates. So, legal intermediates which follow legal effects will also be a Muthbit Principle.
کلیدواژه‌ها [English]
Conceptology, Muthbit Principle, Validity of Muthbit Principle, Practical Principles
اصل مقاله

فایل Pdf ...

مراجع
  1. آخوندخراسانى، محمدکاظم بن حسین. (1409ق). کفایة الأصول. یکم. قم: مؤسسه آل‌البیت ع.
  2. آشتیانى، محمود. (بی‌تا). حاشیة على درر الفوائد. یکم. قم: بی‌نا.
  3. آل‌صفوان، عبدالمعطى جعفر؛ ناصر محمد مسباع. (1422ق). مذاکرة الأصول فی کتاب الحلقة الاولى والثانیة.یکم. قم: محبین.
  4. ابن‌سینا. (‌1404ق). الشفاء - الطبیعیات.دوم، قم: مرعشى‌نجفى.
  5. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمدبن مکرم. (1414ق). لسان العرب. سوم: بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
  6. انصارى، مرتضى‌بن محمدامین. (1428ق). فرائد الأصول. نهم. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  7. ایروانى، باقر. (1429ق). کفایة الأصول فی اسلوبها الثانى. یکم. نجف اشرف: موسسه احیاء التراث الشیعه.
  8. بجنوردى، حسن. (بی‌تا‏). منتهى الأصول (طبع قدیم). دوم. قم: کتابفروشی بصیرتى.
  9. تفتازانی، عبدالله‌بن شهاب‌الدین. (1412ق). الحاشیة علی تهذیب المنطق. دوم. قم: موسسه نشر اسلامی.
  10. جزایرى، محمدجعفر. (1415ق). منتهى الدرایة فی توضیح الکفای. چهارم. قم: موسسه دار الکتب.
  11. جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1383ش)، ترمینولو‍‍ ژی حقوق. چهاردهم. تهران: گنج دانش.
  12. جمعى از پژوهشگران زیرنظر شاهرودى، سید محمود ‌هاشمى‌شاهرودی. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت:. یکم. قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت:.
  13. حسینى‌شیرازى، صادق. (1427ق). بیان الأصول. دوم قم: دار الانصار.
  14. حسینى‌شیرازى، محمد. (1421ق). الوصائل الى الرسائل. دوم. قم: موسسه عاشورا.
  15. حسینى، سیدمحمد. (1415ق). معجم المصطلحات الأصولیة. یکم. بیروت: موسسه المعارف للمطبوعات.
  16. ـــــــــ. (2007م) الدلیل الفقهى تطبیقات فقهیة لمصطلحات علم الأصول، یکم. دمشق: مرکز ابن‌ادریس الحلی للدارسات الفقهیه.
  17. حکیم، محمدتقی‌بن محمد سعید. (1418ق). الأصول العامة فی الفقه المقارن. دوم. قم: مجمع جهانی اهل‌بیت:.
  18. خلاف، عبدالوهاب، (بی‌تا) علم اصول الفقه. هشتم. بی‌جا: مکتبه الدعوه الاسلامیه و شباب الازهر.
  19.  خواجه‌نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد. (1395ش). اساس الاقتباس. دوم. تهران: انتشارات فردوس.
  20. خوانساری، محمد. (1394ش). منطق صوری. چهل‌وهشتم. تهران: انتشارات دیدار.
  21.  خویى، سید ابوالقاسم. (1422ق). مصباح الأصول. یکم. قم: موسسه إحیاء آثار السید الخوئی.
  22. سبحانی‌تبریزى، جعفر. (1419ق). مصادر الفقه الإسلامی و منابعه. یکم. بیروت: دار الأضواء.
  23. ــــــــ . (1383ش). أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه. یکم. قم: بی‌نا.
  24. ــــــــ . (1387ش). الموجز فی أصول الفقه. چهاردهم. قم: موسسه الامام الصادق7.
  25. ــــــــ . (1383ش). رسائل اصولیة. یکم. قم، بی‌نا.
  26. شیرازی، قطب‌الدین. (1365ش). درة التاج (منطق). سوم. تهران: انتشارات حکمت.
  27. صدر، سیدمحمدباقر. (1417ق). بحوث فی علم الأصول. یکم. بیروت: الدار الاسلامیه.
  28. طباطبایى، سیدمحمد بن على. (1296ق). مفاتیح الأصول. یکم. قم: موسسه آل‌البیت:.
  29. عبد المنعم، محمود عبدالرحمان (بی‌تا). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة. قاهره: دار الفضیلة.
  30. عراقى، ضیاءالدین. (1411ق). منهاج الأصول. یکم. بیروت: دار البلاغه.
  31. علامه حلى، حسن‌بن یوسف. (1425ق). نهایة الوصول الى علم الأصول. یکم. قم: موسسه الامام الصادق7.
  32. فرصت‌شیرازی، میرزامحمد. (1361ش). اشکال ‌المیزان. تهران: انتشارات اسلامیه.
  33. فقیه، محمدتقی. (1418ق). مبانى الفقیه. یکم. بیروت: دار الاضواء.
  34. قرشى‌بنایى، علی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن. ششم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  35. قطب‌الدین رازی، محمدبن‌ محمد. (1386ش). تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، دوم. قم: نشر بیدار.
  36. مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود. (1392ش). رهبر خرد. یکم. بی‌جا: انتشارات عصمت.
  37. محمدى‌بامیانى، غلامعلى. (1997م). دروس فی الرسائل. یکم. قم: دار المصطفی(ص) لاحیاء التراث.
  38. مشکینى، میرزاعلی. (1416ق). اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها. ششم. قم: نشر الهادی.
  39. مشکوةُ‌الدینی، عبدالمحسن. (1362ش). منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه. تهران: نشر آگاه.
  40. مصطفوی، حسن. (۱۴۳۰ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. سوم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  41. مظفر، محمدرضا. (1430ق). أصول الفقه. پنجم. قم: انتشارات اسلامى.
  42. ــــــ . (1433ق). المنطق. نهم. قم: موسسه النشر الاسلامی.
  43. ملاهادی سبزواری. (1379ش). شرح منظومه. تهران: نشر ناب.
  44. نائینى، محمدحسین. (1376ش). فوائد الأصول. یکم. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 727
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 323