آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,476 |
| تعداد مقالات | 35,322 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,223,455 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,369,768 |
فرایند نظام‌سازی اسلامی با تأکید بر نظام سیاسی | ||
| فقه و سیاست | ||
| دوره 1، شماره 2، مهر 1399، صفحه 7-31 اصل مقاله (912.82 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/ijp.2021.61320.1014 | ||
| نویسنده | ||
| علی اکبر رشاد* | ||
| استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 مهر 1399، تاریخ بازنگری: 12 تیر 1400، تاریخ پذیرش: 04 دی 1399 | ||
| چکیده | ||
| نظام‌سازی و ضرورت انجام آن به‌عنوان یکی از گام‌های چندگانه فرایند انقلاب اسلامی در راستای وصول به تمدن اسلامی، پروژه‌‌ای نیست که با استدلال و استنادات معیّنی در بازه زمانی مشخّصی حاصل شود، بلکه فرایندی مستلزم برداشتن گام‌هایی اساسی است و طبعاً در هر گام نیز باید دیدگاه مختار بیان شود تا درنهایت نظام‌سازی، به‌مثابه برآیند این گام‌ها حاصل شود. فارغ از این‌که نظام اسلامی، تأسیسی بوده و مستلزم نظام‌سازی باشد یا این‌که نظام، اکتشافی باشد، در فرایند نظام‌سازی باید در مرحله مبادی تصوّری، نظام را تعریف کرده و رابطه آن با مفاهیمی مانند الگو، سازمان و نهاد را برشمرد؛ ابتنای نظام بر مبانی را مدّنظر قرار داد؛ مؤلفه‌ها و ارکان آن را مورد عنایت قرار داد؛ روش تأسیس یا کشف نظام را تحصیل کرده، الگوی خارجی نظام را ایجاد کرد و منابعی متناسب با آن را مدنظر قرار داد. طبعاً ضمن برشمردن ویژگی‌های نظام مطلوب، با تعیین سنجه‌هایی، آن را مورد ارزیابی قرار داد و با تفکیک میان کلان نظام، میان‌‌نظام‌ها و خرده‌‌نظام‌ها، ذیل نظام اسلامی، نظام‌های میانی و جزئی را و ارتباط میان آن‌ها را نیز بیان کرد و لوازم تحقّق و عینی نظام را مورد ملاحظه قرار داد. نظام سیاسی ذیل مقوله فقه نظام سیاسی، طبعاً با تعیین تکلیف نسبت به این گام‌ها، به سامان رسیده و محقّق خواهد شد. این تحقیق بر اساس روش‌شناسی مبتنی بر فلسفه مضاف، با نگاهی درجه دوّم به مباحث نظام‌سازی، ضمن باور به امکان نظام‌سازی اسلامی، فرایند تحقّق آن را بررسی خواهد کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرآیند؛ نظام‌سازی؛ نظام سیاسی؛ فقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| عملیّة صیاغة النظم الإسلامیّة مع الترکیز على النظام السیاسی | ||
| نویسندگان [English] | ||
| علی اکبر رشاد | ||
| أُستاذ فی المعهد العالی للثقافة والفکر الإسلامی، قم، إیران. | ||
| چکیده [English] | ||
| إنّ صیاغة النظم وضرورة القیام بذلک باعتبارها خطوة من خطوات عدیدة فی مسیرة الثورة الإسلامیّة الهادفة للوصول إلى الحضارة الإسلامیّة لیست مشروعاً یمکن تحقیقه من خلال الاستدلال والاستنادات المعیّنة فی فترةٍ زمنیّةٍ محدّدة، بل هی عملیّة تستلزم القیام بخطوات أساسیّة، مثلما تحتاج فی کلّ خطوة منها إلى بیان الرأی المنتخب کی یتحقّق فی النتیجة بناء ذلک النظام باعتباره ثمرةً لتلک الخطوات. وبعیداً عن کون النظام الإسلامی تأسیسیّاً محتاجاً إلى العمل على صیاغته، أو کونه اکتشافیّاً، فإنّ عملیّة صیاغة النظام یجب أن تقوم منذ مرحلة المبادئ التصوّریّة بتعریف هذا النظام وعلاقته بمفاهیم النموذج والمؤسّسة والکیان، وأن یتمّ اختیار وتعیین الأُسس التی یستند بناء النظام علیها، والاهتمام بمکوّنات وأرکان هذا النظام، وتعیین أُسلوب تأسیس أو کشف هذا النظام، وإیجاد النموذج الخارجی للنظام وتهیئة المصادر المناسبة له. ومن الطبیعی أن یتمّ تقییم هذا النظام المطلوب فی سیاق استعراض خصائصه ومن خلال تعیین المعاییر المناسبة لذلک. کما یجب بیان الأنظمة الوسطیّة والجزئیّة وما یربط بینها من العلاقات التفاعلیّة وتهیئة لوازم تحقّق هذا النظام وعینیّته، وذلک بعد القیام بالتفکیک بین النظام الکلّی والأنظمة الوسطیّة والأنظمة الجزئیّة التی تندرج جمیعها ضمن النظام الإسلامی. وهذا النظام السیاسی الذی یندرج تحت مقولة فقه النظام السیاسی من الطبیعی أن یتکامل ویتحقّق من خلال الالتزام بما تقتضیه هذه الخطوات. وهذا التحقیق یعتمد أُسلوباً مبنیّاً على الفلسفة المضافة، مع نظرةٍ ثانویّة لمباحث صیاغة الأنظمة، لیبحث فی خطوات عملیّة تحقّق صیاغة ذلک النظام الإسلامی انطلاقاً من إیمان الکاتب بإمکانیّة بناء النظام الإسلامی. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| العملیّة, بناء الأنظمة, النظام السیاسی, الفقه | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1408ق). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی. 2. رشاد، علی‌اکبر. (1387). معیار علم دینی. مجله ذهن، 9(33)، صص 5-12. 3. رشاد، علی‌اکبر. (1388). نظریه ابتنا. مجله قبسات، 14(52) صص 16- 25. 4. رشاد، علی‌اکبر. (1389). منطق فهم دین. تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 5. صدر، سیدمحمدباقر. (۱۳۹۳). اقتصاد ما (مترجم: سیدابوالقاسم حسینی ژرفا، ج2). قم: پژوهشگاه علمی-تخصصی شهید صدر. 6. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1360). الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة (ج1). بیروت: دار احیاء التراث العربی. 7. معین، محمد. (1362). فرهنگ فارسی معین. تهران: نشر امیرکبیر. 8. واسطی، عبدالحمید. (1388). نگرش سیستمی به دین. مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام. 9. وست چرچمن، چارلز. (1369). نظریه سیستمها (مترجم: رشید اصلانی). تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,851 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 630 |
||