آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,485 |
| تعداد مقالات | 35,370 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,429,208 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,477,926 |
تحلیل انتقادی «معقولات ثانیۀ فلسفی» در اندیشۀ قاضی‌سعید قمی | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 4، دوره 26، شماره 102، تیر 1400، صفحه 86-114 اصل مقاله (745.38 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2020.58699.1767 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی حریری* 1؛ سید محمود یوسف ثانی2؛ سید حسین موسویان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. تهران، ایران | ||
| 2دانشیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 شهریور 1399، تاریخ بازنگری: 25 اسفند 1399، تاریخ پذیرش: 22 مهر 1399 | ||
| چکیده | ||
| شناخت معقولات ثانیه فلسفی، مقدمه‌ای ضروری در بازشناخت نظام اندیشه فلسفی قاضی سعید قمی به ویژه مخالفت وی با قائلان به اصالت وجود است. این پژوهش با بررسی دقیق و تفصیلی آثار قطعی‌الانتساب به وی به روش توصیفی- تحلیلی تلاش می‌کند آرا و مبانی قاضی درباره معقولات ثانیه فلسفی و احکام آن را استخراج و تحلیل کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد وی اصطلاح معقول ثانی را به کار نبرده، بلکه از معقولات ثانیه فلسفی با عنوان «امور عامه» سخن گفته و مفاهیمی همچون وجود، شیء، امکان و وجوب را از امور عامه برشمرده و آنها را مفاهیمی عام، بدیهی و معانی مصدری عارض و محمول بر همه اشیا می‌خواند که ضعیف‌ترین اشیا از جهت تحقق و دارای حظّی از وجود در نفس الأمر هستند. برخی اقوال وی بر نحوه‌ای عروض مابعدالطبیعی مفاهیم فلسفی دلالت دارد؛ البته او در بحث جعل، «ماهیت» را مجعول بالذات و دیگر اعراض و لوازم شیء را مجعول بالعرض می‌داند. تأکید وی بر جعل بسیط، برخی ابهام‌های یاد‌شده را برطرف می‌سازد. از سخن قاضی، دو سطح متمایز از خارجی‌بودن مفاهیم فلسفی فهمیده می‌شود: یکی آنکه این مفاهیم بهره ضعیفی از تحقق و عینیت دارند؛ دوم آنکه هیچ تحقق و عینیت زائد بر ذات ندارند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معقول ثانی فلسفی؛ امور عامه؛ ماهیت؛ اصالت وجود؛ قاضی‌سعید قمی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Analysis of “Philosophical Secondary Intelligibles” according to Qāḍī Sa‘īd Qumī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Hariri1؛ Sayyed Mahmoud Yousof Sani2؛ Sayyed Hossein Mousavian3 | ||
| 1PhD student, Iranian Research Institute of Philosophy. Tehran, Iran | ||
| 2Associate professor, Iranian Research Institute of Philosophy. Tehran, Iran | ||
| 3Assistant professor, Iranian Research Institute of Philosophy. Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of philosophical secondary intelligibles is an essential prelude to a rediscovery of Qāḍī Sa‘īd Qumī’s philosophical system, particularly his rejection of the primacy of existence (iṣālat al-wujūd). With a careful study of those of his work which are attributed to him beyond any doubts and drawing on the descriptive-analytic method, we seek to analyze Qāḍī’s views of philosophical secondary intelligibles and their laws. It turns out that he never uses the term “secondary intelligibles,” instead referring to them as “general things,” in which he includes concepts such as existence, object, possibility, and necessity. He describes these as general, self-evidence concepts, and “infinitive” notions occurring to, and predicated of, all things, taking them to be the weakest things in terms of existence with a trace of existence in the fact itself (nafs al-amr). Some of his statements refer to a kind of metaphysical occurrence of philosophical concepts. In his discussion of generation (ja‘l), however, he takes the “quiddity” to be essentially created and other accidents and implications of a thing as accidentally created. His emphasis on simple generation sheds light on certain confusions. From Qāḍī’s words two distinct levels of externality of philosophical concepts can be derived: first, these concepts have a faint trace of realization and objectivity; and second, they have no realization and objectivity over and above the essence | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| hical secondary intelligibles, general things, quiddity, primacy of exist-ence, Qāḍī Sa‘īd Qumī | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
1. آشتیانی، سید‌جلاالدین. (1378). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران (ج1). قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 2. آشتیانی، سید‌جلاالدین. (1380). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا (چاپ چهارم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 3. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1377). نیایش فیلسوف (مجموعه مقالات) (چاپ اول). مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. 4. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1382). قاضی‌سعید قمی، یکی از حکمای حوزۀ فلسفی اصفهان. خردنامه صدرا. شماره(32). صص 10-12. 5. ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1396). اسماء و صفات حق (چاپ هفتم). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 6. ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1383). الإشارات والتنبیهات (مع شرحی الخواجه نصیرالدین الطوسی والمحاکمات لقطب الدین الرازی، تحقیق: کریم فیضی، ج3، چاپ اول). قم: مؤسسه مطبوعات دینی. 7. بکاییان، بی بی زهرا. (1389). موضع قاضی‌سعید قمی در‌بارۀ مبانی فلسفی ملاصدرا.پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء. پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی. 8. جوادی آملی، عبدالله. (1386). رحیق مختوم (ج2، چاپ سوم). قم: مؤسسه نشر اسراء. 9. جوادی آملی، مرتضی. (1388). معقول ثانی در اندیشه حکما. حکمت اسراء. شماره(2). صص 65-94. 10. حائری یزدی، مهدی. (1360الف). متافیزیک (به‌کوشش: عبدالله نصری). تهران: نهضت زنان مسلمان. 11. حائری یزدی، مهدی. (1360ب). کاوش‌های عقل نظری (چاپ دوم). تهران: شرکت سهامی انتشار. 12. حریری، مهدی. (1387). بررسی تطبیقی مسئله وجود و ماهیت در فلسفه ابن‌سینا و سهروردی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده علوم انسانی. 13. حسن‌پور، مریم؛ پورعباس، محمد و اکبری، قدسیه. (1394). بررسی تطبیقی معقول ثانی فلسفی در اندیشه سهروردی و صدرالمتالهین. معرفت فلسفی. شماره(49). صص 53-78. 14. خوانساری، سید‌محمّد‌باقر. (1391ق). روضات الجنّات (الجزء الرابع). قم: مکتبة اسماعیلیان. 15. رازی، فخرالدین. (1411ق). المباحث المشرقیه (ج1، چاپ دوم). قم: بیدار. 16. روضاتی، سید‌محمد‌علی. (1386). دومین دوگفتار (چاپ اول). قم: مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء. 17. زادهوش، محمدرضا. (1391). مکتب فلسفی اصفهان از نگاه دانش‌پژوهان (چاپ اول). تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. 18. سبزواری، حاج ملا‌هادی. (1379). شرح المنظومه (تصحیح و تعلیق: حسن‌زاده آملی، مقدمه و محقق: مسعود طالبی، ج2، چاپ اول). قم: نشر ناب . 19. سهروردی، شهاب الدین یحیی. (1380). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (تصحیح و مقدمه: هانری کربن، ج 1و2، چاپ سوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 20. سیار، محمد‌مهدی، سعیدی‌مهر، محمد. (1394). جایگاه نظریۀ عروض وجود بر ماهیت در الهیات بالمعنی الأخص ابن سینا. پژوهشنامه فلسفه دین. شماره(26). صص 135-154. 21. شانظری، جعفر؛ انشائی، مهدی. (1389). وجود‌شناسی معقولات ثانی فلسفی. متافیزیک. دوره جدید، 2(5 و 6، صص 87-104. 22. طوسی، نصیرالدین. (1407ق). تجرید الإعتقاد (محقق: حسینی جلالی، چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی. 23. فنایی اشکوری، محمد. (1375). معقول ثانی (چاپ اول). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمة الله). 24. قمی، قاضی‌سعید. (1362). کلید بهشت (مترجم: سید‌محمد مشکوه، چاپ دوم). تهران: انتشارات الزهراء. 25. قمی، قاضی‌سعید. (1377). شرح توحید صدوق (تصحیح: نجفقلی حبیبی، ج1، 2 و3، چاپ اول). تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 26. قمی، قاضی‌سعید. (1379). شرح الاربعین (تصحیح: نجفقلی حبیبی). تهران: میراث مکتوب. 27. قمی، قاضی‌سعید. (1381). الاربعینیات لکشف القدسیات (تصحیح: نجفقلی حبیبی). تهران: میراث مکتوب. 28. کدیور، محسن. (1374). منزلت فلسفی قاضی سعید قمی. آینه پژوهش. شماره(32). صص 20-30. 29. کربن، هانری. (1358). تاریخ فلسفه اسلامی (با همکاری سید‌حسین نصر و عثمان یحیی، مترجم: اسدالله مبشری، چاپ دوم). تهران: امیرکبیر. 30. گلی ملک‌آبادی، اکبر. (1388). تفاوت علم با وجود ذهنی از دیدگاه ملاصدرا. پژوهش‌های اسلامی شماره(5). صص 197-218. 31. محمدی گیلانی، محمد. (1393). اسم مستأثر (چاپ ششم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(رحمة الله). 32. مصباح یزدی، محمد‌تقی. (1374). آموزش فلسفه (ج1، چاپ هفتم). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. 33. مطهری، مرتضی. (1383). مجموعه آثار (ج5 و 11، چاپ ششم). تهران: صدرا. 34. مطهری، مرتضی. (1407ق). شرح مبسوط منظومه (ج1، چاپ دوم). تهران: حکمت. 35. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1360). الشواهد الربوبیه (تصحیح: سید جلاالدین آشتیانی، چاپ دوم). مشهد: المرکز الجامعی للنشر. 36. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1363الف). مفاتیح الغیب (تصحیح: محمد خواجوی، چاپ اول). تهران: تحقیقات فرهنگی. 37. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1363ب). المشاعر (به اهتمام: هانری کربن، چاپ دوم). تهران: طهوری. 38. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفارالعقلیة الاربعة (ج1 و 3، چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی. 39. الموسوی الخمینی، روح الله. (1378). التعلیقه علی الفوائد الرضویه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(رحمة الله). 40. یوسف ثانی، سید صدرالدین. (1383). انتقادات امام خمینی بر قاضی‌سعید قمی. پژوهشنامه متین. شماره(32). صص 197-208. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,315 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 841 |
||
