آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,457 |
| تعداد مقالات | 35,095 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,879,257 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,209,909 |
تحلیل فقهی گستره ولایت حاکم اسلامی در نصب و عزل متولی در نهاد وقف | ||
| فقه | ||
| دوره 28، شماره 106، تیر 1400، صفحه 7-32 اصل مقاله (743.09 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.60267.2244 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی درگاهی* 1؛ سید مجتبی کیا2؛ محمد حسن دهقان2 | ||
| 1استادیار گروه فقه و اصول، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران. | ||
| 2دانش‌آموخته سطح سه حوزه علمیه قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 06 اسفند 1399، تاریخ بازنگری: 13 خرداد 1400، تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| از مسائل مهم پیرامون وقف، گستره ولایت حاکم اسلامی در نصب و عزل متولّی است. این مسئله پس از انقلاب اسلامی و حاکمیت فقیه بر امور کشور جایگاه ویژه‌ای یافته و از آنجا که تحقیق موسع و یکپارچه‌ای حول آن صورت نگرفته است، حدود و ثغور دخالت حاکم در نصب و عزل متولی اوقاف خاص و عام چندان هویدا نیست. گاهی شرایطی بر متولی عارض می‌شود که بی‌شک نیازمند دخالت حاکم است؛ همچون مواردی که متولی صلاحیت لازم را ندارد و استدامه ولایت او بر موقوفه می‌تواند مصالح موقوفه و موقوف‌علیهم را ضایع کند. در این موارد تقابل بدوی بین ولایت حاکم و ولایت متولی قابل‌تصوّر است که با تحلیل صحیح فقهی، ولایت حاکم بر ولایت واقف و ولایت متولی بر موقوفه مقدّم است و در صورت فوت حاکم، ولایت منصوبان او در کسوت متولی بر نهاد وقف مُستدام است تا عزلی از سوی حاکم زنده ابلاغ شود. در این تحقیق تلاش شده با روش کتابخانه‌ای و جستجو در عمومات و اطلاقات فوقانی، حدود و ثغور ولایت و اختیارات حاکم در تعیین، نصب و عزل متولی در نهاد وقف با وجود نصب واقف یا بدون آن و همچنین وضعیت متولیانِ منصوب از طرف حاکم پس از فوت او روشن گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حاکم اسلامی؛ متولّی؛ تولیت؛ ولایت فقیه؛ وقف عام؛ وقف خاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Jurisprudential Analysis of the Scope of the Islamic Government Guardi-anship in the Nomination and Dismissal of the Guardian in Waqf Institution | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mahdi dargahi1؛ seyed mojtaba kia2؛ Mohammad hasan dehghan2 | ||
| 1Assistant professor, Department of Fiqh and Usul, Al-Mustafa International University, Qom, Iran. | ||
| 2M.A Graduated, Islamic Seminary of Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most important issues regarding waqf (endowment) is the scope of the Islamic government guardianship in nominating and dismissing the guardian. This problem has found a special place after the Islamic Revolution of Iran and the governance of the jurist for the affairs of the country, and since no comprehensive and integrated research has been conducted regarding this issue, the scope of the government intervention in the nomination and dismissal of the guardian of special and general awqaf (the plural form of waqf) is not that much clear. Sometimes a situation arises for the guardian that undoubtedly requires the intervention of the government such as in cases where the guardian does not have the necessary competence and the continuation of his guardianship over the Mawqufeh (the item that has been endowed) can ruin the interests of the mawqufeh and mawquf Alayhim (The person or people to whom the waqf is allocated). In these cases, a primitive confrontation can be imagined between the guardianship of the government and the guardian, and through a proper jurisprudential analysis, the guardianship of the government on the guardianship of Waqif (The person who endows the item) and the guardian is prior to the Mawqufeh. In the event of the death of the governor, the guardianship of her appointees in the position of the guardian of waqf is continuous until the living governor announces a dismissal. This study, through the library method and search in the above generalities and applications, seeks to clarify the limits of the guardianship and the governor's authority in determining, nominating, and dismissing a trustee in the waqf institution with or without dominating the waqif as well as the status of guardians appointed by the governor after his death. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic government, guardian, Towliat, Wilayat Faqih, general waqf, special waqf | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم. 1. ابن‌اثیر، مبارک بن محمد. (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث والأثر. قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. 2. ابن‌فارس، احمد. (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان العرب. بیروت: دار العلم. 4. اردکانی، مرتضی بن محمد. (۱۴۰۲ق). الاجتهاد والتقلید. قم: بی‌نا. 5. اصفهانی، سید ابوالحسن. (۱۳۹۳ق). وسیلة النجاة (محشی: گلپایگانی). قم: چاپخانه مهر. 6. اصفهانی، سید ابوالحسن. (۱۴۲۲ق). وسیلة النجاة (محشی: امام خمینی). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 7. اصفهانی، سید ابو الحسن. (۱۴۲۳ق). وسیلة النجاة (محشی: بهجت). قم: چاپخانه شفق. 8. بجنوردی، سید حسن بن آقابزرگ موسوی. (۱۴۱۹ق). القواعد الفقهیة. قم: نشر الهادی. 9. بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 10. بروجردی، آقا حسین طباطبایی. (۱۴۱۶ق). البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر (چاپ سوم). قم: دفتر حضرت آیت‌الله. 11. تبریزی، میرزا جواد. (۱۳۸۲). رساله توضیح المسائل. قم: هجرت. 12. جوهری، اسماعیل بن حماد. (۱۴۱۰ق). الصحاح: تاج اللغة وصحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین. 13. حائری، مرتضی بن عبدالکریم. (۱۳۸۸ق). القواعد الفقهیة والاجتهاد والتقلید. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 14. حائری، سید کاظم حسینی. (۱۴۲۴ق). ولایة الأمر فی عصر الغیبة (چاپ دوم). قم: مجمع اندیشه اسلامی. 15. حسینی سیستانی، سید علی. (۱۴۱۷ق). منهاج الصالحین (چاپ پنجم). قم: دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی. 16. حکیم، سید محسن طباطبایی. (۱۴۱۰ق). منهاج الصالحین. بیروت: دار التعارف للمطبوعات. 17. حکیم، سید محسن طباطبایی. (۱۴۱۶ق). مستمسک العروة الوثقی. قم: مؤسسة دار التفسیر. 18. حمیری، نشوان بن سعید. (۱۴۲۰ق). شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم. بیروت: دار الفکر المعاصر. 19. درگاهی، مهدی؛ عندلیبی، رضا. (۱۳۹۴). حج و ولایت فقیه. قم: انتشارات مشعر. 20. راغب، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان - سوریه: دار العلم - الدار الشامیة. 21. سبزواری، سید عبدالأعلی. (۱۴۱۳ق). مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام (چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار - دفتر آیت‌الله سبزواری. 22. شهید اول، محمد بن مکی عاملی. (۱۴۱۰ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیه. بیروت: دار التراث الدار الإسلامیة. 23. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۰۸ق). الرعایة فی علم الدرایه. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی. 24. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۳ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 25. صافی، لطف‌الله. (۱۳۸۹). توضیح المسائل. تهران: فکر برتر. 26. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۳۹۵ق). کمال الدین وتمام النعمة (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 27. صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 28. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم. (۱۴۱۴ق). تکملة العروة الوثقی. قم: کتاب‌فروشی داوری. 29. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیه (چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. 30. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۹۰ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران، دار الکتب الإسلامیة. 31. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). تهذیب الأحکام (چاپ سوم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 32. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۱۱ق). الغیبه. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 33. طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). الفهرست. نجف: المکتبة المرتضویة. 34. عاملی، سید جواد بن محمد حسینی. (۱۲۲۶ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 35. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. (۱۳۸۸ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 36. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. (۱۴۱۳ق). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 37. علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی. (۱۴۲۰ق). تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیه. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 38. علی بن محمدرضا بن هادی. (۱۳۸۱ق). النور الساطع فی الفقه النافع. نجف: مطبعة الآداب. 39. فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف اسدی. (۱۳۸۷ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان. 40. فیومی، احمد بن محمد. (۱۴۱۴ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی (چاپ دوم). قم: دارالعلم. 41. قاسمی، محمدعلی و پژوهش‌گران. (۱۴۲۶ق). فقیهان امامی و عرصه‌های ولایت فقیه. مشهد مقدس: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی. 42. قمی روحانی، سید صادق حسینی. (۱۳۸۶). منهاج الصالحین. قم: انتشارات اجتهاد. 43. کاشف الغطاء، جعفر بن خضر مالکی. (۱۴۲۲ق). کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 44. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیه. 45. گلپایگانی، سید محمدرضا موسوی. (۱۴۱۳ق). هدایة العباد. قم: دار القرآن الکریم. 46. گلپایگانی، سید محمدرضا موسوی. (بی‌تا). رساله توضیح المسائل. قم: دارالقرآن الکریم. 47. لنکرانی، محمد فاضل موحدی. (۱۴۲۴ق). تفصیل الشریعة: الوقف، الوصیة، الأیمان والنذور، الکفارات، الصید. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 48. محقق حلی، جعفر بن حسن. (۱۴۱۸ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیه (چاپ ششم). قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة. 49. مشکینی اردبیلی، علی. (۱۳۷۴). اصطلاحات الأصول ومعظم أبحاثها (چاپ ششم). قم: بی‌نا. 50. مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری. (۱۴۱۳ق). المقنعه. قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید. 51. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی. (۱۴۰۹ق). دراسات فی ولایة الفقیه وفقه الدولة الإسلامیه (چاپ دوم). قم: نشر تفکر. 52. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی. (۱۴۱۷ق). نظام الحکم فی الإسلام. قم: نشر سرایی. 53. موسوی خلخالی، سید محمدرضا. (۱۴۳۰ق). کتاب الوقف فی الشریعة الإسلامیه. نجف: المکتبة الحیدریه. 54. موسوی خمینی، سید روح اللّه. (۱۳۷۹). تحریر الوسیله. بیروت: دار العلم. 55. موسوی خمینی، سید روح اللّه. (۱۴۲۱ق). کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 56. موسوی خمینی، سید روح اللّه. (۱۴۲۴ق). توضیح المسائل (چاپ هشتم). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 57. موسوی خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۱۰ق). منهاج الصالحین. قم: نشر مدینة العلم. 58. موسوی خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۱۸ق). موسوعة الإمام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی. 59. مؤمن قمی، محمد. (۱۴۲۵ق). الولایة الإلهیة الإسلامیة أو الحکومة الإسلامیة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 60. نجاشی، احمد بن علی. (۱۴۰۷ق). رجال النجاشی. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 61. نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 62. نراقی، مولی احمد بن محمدمهدی. (۱۴۱۵ق). مستند الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 554 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 445 |
||