آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,293 |
| تعداد مقالات | 33,216 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,834,352 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,018,145 |
بررسی فقهی-حقوقی تبدیل قصاص نفس به دیه در صورت اعدام قاتل با عنوان حدی | ||
| فقه | ||
| دوره 28، شماره 106، تیر 1400، صفحه 62-83 اصل مقاله (682.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.58998.2147 | ||
| نویسنده | ||
| حجت الله فتحی* | ||
| استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 19 مهر 1399، تاریخ بازنگری: 09 خرداد 1400، تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| در صورتی که قاتل عمدی علاوه بر محکومیت به قصاص، از بابت حد -مانند محاربه- نیز محکوم به اعدام شده باشد، بر اساس ماده ۱۳۳ ق.م.ا، استیفای قصاصْ مقدم بر اجرای حد است و از اولیای دم درخواست می‌شود استیفای قصاص را مطالبه کنند، ولی اگر اولیای دم از مطالبه فوری استیفای قصاص امتناع کنند، قاتل عمد به‌عنوان حد اعدام می‌شود. مسئله مقاله حاضر آن است که آیا در این صورت قصاص نفس تبدیل به دیه می‌شود و مشمول اطلاق مرگ در ماده ۴۳۵ ق.م.ا است یا خیر. قانون در خصوص تبدیل قصاص نفس به دیه در این فرض مبهم است و در کتب فقهی نیز به این موضوع به‌صورت خاص پرداخته نشده است. در این نوشتار مواد قانونی و همچنین دیدگاه‌های فقهی موردبررسی قرار گرفته و از مجموع اقوال و ادله استفاده شده است که در فرض بحث، با اعدام قاتل عمد، موضوع قصاص منتفی است و تبدیل قصاص به دیه نیز فاقد مستند قانونی معتبر است و از نظر فقهی نیز دیدگاه عدم تبدیل قصاص به دیه قوی‌تر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تبدیل قصاص به دیه؛ امتناع از استیفای قصاص؛ اعدام قاتل؛ قصاص نفس؛ اعدام حدی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Jurisprudential-legal Examination of Turning Qisas Nafs into Diya in Case of Execution of a Murderer with the Title of Hadd | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hojjatallah fathi | ||
| Assistant Professor, Institute of Islamic Culture and Thought, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| If the premeditated murderer, in addition to being sentenced to qisas (retaliation), has also been sentenced to death for hadd (punishments that under Islamic law are mandated and fixed by God), such as moharebeh (waging war against God), according to Article 133 of the Penal Code, qisas is prior to the execution of hadd, and the avengers of blood are asked to retaliate. However, if the avengers of blood refuse to demand the qisas immediately, the premeditated murderer will be executed as hadd. The problem of the current paper is whether in this case the qisas nafs (qisas for life) turns into diya (blood money) and is subject to death in Article 435 of the Penal Code or not. The law regarding the conversion of qisas nafs into diya is vague in this case, and this issue has not been specifically dealt with in jurisprudential books. In this paper, legal articles as well as jurisprudential views have been examined and a set of arguments and evidences have been used, which based on the hypothesis of this study, with the execution of the premeditated murderer, the issue of qisas is obviated and the conversion of qisas into diya also lacks valid legal evidence, and from a jurisprudential point of view, the view of not turning qisas into diya is stronger. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Conversion of qisas into diya, refusal to demand qisas, execution of the murder-er, qisas nafs, hadd execution | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌ادریس حلی، محمد بن منصور. (۱۴۱۰ق). السرائر. قم: نشر اسلامی. 2. ابن‌زهره حلبی، حمزة بن علی. (۱۴۱۷ق). غنیة النزوع إلی علمی الأصول والفروع (محقق: ابراهیم بهادری). قم: مؤسسة الإمام الصادق(علیه السلام). 3. اردبیلی، احمد بن محمد. (۱۴۱۶ق). مجمع الفائدة والبرهان. قم: نشر اسلامی. 4. امام خمینی، سید روح‌اللّه. (بی‌تا). تحریر الوسیله (چاپ اول). قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم. 5. بحرانی آل‌عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهره (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 6. حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۱۴ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث. 7. حلی، جعفر بن الحسن. (۱۴۰۹ق). شرائع الإسلام. تهران: انتشارات استقلال. 8. حلّی، جعفر بن حسن. (۱۴۰۸ق). شرائع الإسلام، قم: مؤسسه اسماعیلیان. 9. حلی، حسن بن یوسف بن المطهر الاسدی. (۱۴۱۰ق). إرشاد الأذهان. قم: نشر اسلامی. 10. حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۶۸). تبصرة المتعلمین فی احکام الدین (محققان: سید احمد حسینی و هادی یوسفی). تهران: انتشارات فقیه. 11. حلّی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۳ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. 12. حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۸ق). مختلف الشیعة فی احکام الشریعه. قم: نشر اسلامی. 13. حلی، شمس‌الدین محمد بن شجاع القطّان. (۱۴۲۴ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام). 14. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم. (۱۴۲۲ق). مبانی تکملة المنهاج (چاپ اول، ۲ جلد). قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره). 15. روحانی، سید صادق. (۱۴۱۲ق). فقه الصادق(علیه السلام). قم: دارالکتاب. 16. سبزواری، سید عبدالاعلی. (۱۴۱۳ق). مهذب الأحکام فی بیان الحلال والحرام (محقق: مؤسسة المنار). قم: دفتر آیت‌الله سبزواری. 17. شهید اول، محمد بن مکی عاملی. (۱۴۱۰ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة (چاپ اول). بیروت: دار التراث - الدار الإسلامیة. 18. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی عاملی. (۱۴۱۳ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 19. صدوق، محمد بن علی. (۱۴۰۴ق). من لا یحضره الفقیه (محقق: علی‌اکبر غفاری). قم: نشر اسلامی. 20. طباطبائی، سید علی. (۱۴۰۴ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 21. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۶۴). تهذیب الاحکام (محقق: سید حسن موسوی خرسان). تهران: دارالکتب الاسلامیه. 22. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۹۰ق). الاستبصار. تهران: دارالکتب الاسلامیه. 23. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۰ق). النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی (چاپ دوم). بیروت: دار الکتاب العربی. 24. طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). الخلاف (چاپ اول). قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 25. فاضل لنکرانی، محمد. (۱۴۲۱ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - القصاص (چاپ اول). قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام). 26. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله سیوری. (۱۴۰۴ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع (چاپ اول). قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره). 27. کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب. (۱۴۲۹ق). الکافی (چاپ اول). قم: دار الحدیث للطباعة والنشر. 28. کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۶۳). الکافی (محقق: علی‌اکبر غفاری). تهران: دارالکتب الاسلامیه. 29. مجلسی اول، محمدتقی. (۱۴۰۶ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (محققان: موسوی کرمانی، اشتهاردی، طباطبائی). قم: مؤسسه فرهنگ اسلامی کوشانپور. 30. مجلسی دوم، محمدباقر بن محمدتقی. (۱۴۰۶ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار (چاپ اول). قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره). 31. مجلسی دوم، محمدباقر. (۱۴۰۴ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول (چاپ دوم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 32. مدنی کاشانی، آقا رضا. (۱۴۱۰ق). کتاب القصاص للفقهاء والخواص (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 33. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین. (۱۴۱۵ق). القصاص علی ضوء القرآن والسنة (چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی. 34. مرکز تحقیقات فقهی و حقوقی قوه قضاییه. (بی‌تا). نرم‌افزار گنجینه استفتائات قضایی. قم: بی‌نا. 35. نجفی، محمدحسن. (۱۳۶۶). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (محقق: قوچانی). تهران: دار الکتب الاسلامیه. 36. نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 489 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 370 |
||