آمار
| تعداد نشریات | 48 |
| تعداد شماره‌ها | 2,291 |
| تعداد مقالات | 33,203 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,809,984 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,994,095 |
واکاوی گستره منع قصاص زنِ باردار از دیدگاه حقوق کیفری و فقه اسلامی | ||
| فقه | ||
| دوره 28، شماره 106، تیر 1400، صفحه 136-165 اصل مقاله (753.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.58944.2139 | ||
| نویسنده | ||
| ماشااله کریمی* | ||
| استادیار گروه حقوق، دانشگاه آیت‌الله العظمی بروجردی(ره)، بروجرد، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 06 مهر 1399، تاریخ بازنگری: 10 خرداد 1400، تاریخ پذیرش: 25 خرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| فوریت و حتمیت اجرای احکام جزایی قطعی مورد تأکید شرع و نظام کیفری است. اما در مواردی به‌موجب گزاره‌های فقه اسلامی و -به‌تبع آن- نظام کیفری مانند قصاص زنِ باردار تا پس از زایمان، و در صورت بیم تلف نوزاد تا زمان مقتضی، ممنوع گردیده است. اما قلمرو ممنوعیت یادشده به‌جهت انجام‌نیافتن پژوهشی ویژه به‌خوبی روشن نگردیده است. ازاین‌رو پرسش از گستره این ممنوعیت در تزاحم با حق ولیّ دم، موضوعی است که نیازمند کاویدن تا مرحله پاسخی درخور است. چگونگی رعایت حق ولی دم و حفظ حیات جنین در سایه تعارض میان این دو حق، از قواعد اساسی فقه اسلامی و نظام کیفری ایران است که مبنای پایبندی مقامات قضایی و ولی دم به آن را مشروعیت می‌بخشد. پژوهش حاضر با هدف کاستن از اطلاق این حکم و ابهام‌زدایی از رویکرد قانون‌گذار در پرتو شناخت ادله ناظر بر حکم یادشده و تبیین گستره عمل به آن از طریق رفع تزاحم میان دو حق، انجام یافته است. رسیدن به این َمقصود در پرتو توصیف و تحلیل تطبیقی گزاره‌های فقهی و حقوق کیفری با گردآوری داده‌های کتابخانه‌ای میّسر است که دستاورد آن تبیین کاستن از اطلاق ممنوعیت وارده و پیش‌گیری از تبعات احتمالی آن در نظام دادرسی کیفری کشورمان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حمل؛ ولیّ دم؛ زایمان؛ استیفای قصاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Extent of the Prohibition of Retaliation against Pregnant Women from the Perspective of Criminal Law and Islamic Jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mashaalah karimi | ||
| Assistant Professor of Law, Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The urgency and certainty of the execution of final criminal sentences are emphasized by the Sharia and the penal system. However, in some cases, according to the propositions of Islamic jurisprudence and - consequently - the penal system, such as qisas (retaliation) of a pregnant woman until after childbirth, and in case of fear of losing the baby until the appropriate time, this type of urgency is prohibited. However, the scope of this prohibition has not been well clarified due to the lack of specific research. Therefore, the question of the scope of this prohibition in conflict with the avenger of blood's right is an issue that needs to be explored until the answer stage. How to respect the right of the avengers of blood and preserve the life of the fetus in the shadow of the conflict between these two rights is one of the basic rules of Islamic jurisprudence and the Iranian penal system, which legitimizes the commitment of judicial authorities and avenger of blood. The current study has been carried out with the aim of reducing the applicability of this ruling and removing ambiguity from the legislator's approach in the light of recognizing the arguments related to the aforementioned ruling and explaining the scope of action by eliminating the conflict between the two rights. Achieving this goal in the light of comparative description and analysis of jurisprudential propositions and criminal law is possible through collecting library data, the result of which is to explain the reduction of the prohibition and prevent its possible consequences in the criminal justice system of Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Pregnancy, avenger of blood, childbirth, regaining qisas | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم. 1. ابن‌حزم، علی بن احمد بن سعید. (بی‌تا). المحلی. بیروت: دار الفکر. 2. ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد. (بی‌تا). المغنی (چاپ اول). بیروت: دار الکتاب العربی للنشر و التوزیع. 3. أبوالمعالی الملقب بإمام الحرمین، عبدالملک بن عبدالله. (۱۴۲۸ق). نهایة المطلب فی درایة المذهب (چاپ اول). جدّه: دار المنهاج للنشر والتوزیع. 4. اردبیلی (مقدّس اردبیلی)، أحمد بن محمّد. (بی‌تا). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین. 5. اصفهانی (فاضل هندی)، محمد بن حسن. (۱۴۲۴ق). کشف اللثام عن قواعد الأحکام (چاپ اول). قم: مؤسسة النشر الاسلامی. 6. بجنوردی، سید محمد. (۱۴۰۱ق). قواعد فقهیه (چاپ سوم). تهران: مؤسسه عروج. 7. بصری البغدادی الشهیر بالماوردی، علی بن محمد. (۱۴۱۹ق). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی (چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیه. 8. بهوتی الحنبلی، منصور بن یونس. (۱۴۱۴ق). دقائق أولی النهی لشرح المنتهی المعروف بشرح منتهی الإرادات (چاپ اول). بی‌جا: عالم الکتب. 9. جزیری، عبدالرحمن بن محمد. (۱۴۲۴ق). الفقه علی المذاهب الأربعه (چاپ دوم). بیروت: دارالکتب العلمیه. 10. جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر. (۱۳۷۲). ترمینولوژی حقوق (چاپ ششم). تهران: گنج دانش. 11. جعفری، محمد‌تقی. (۱۴۱۹ق). رسائل فقهی (چاپ اول). تهران: مؤسسه منشورات کرامت. 12. جمعی از محقّقان. (۱۳۸۹). فرهنگ‌نامه اصول فقه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 13. حرّ عاملی، محمد بن حسن. (بی‌تا). وسائل‌الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 14. حرانی، ابن‌شعبه. (۱۴۰۴ق). تحف العقول عن آل الرسول(ص) (چاپ دوم). قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. 15. حلبی، ابوالصلاح تقی‌الدین بن نجم‌الدین. (۱۴۰۳ق). الکافی فی الفقه. اصفهان: کتابخانه عمومی امیر‌المؤمنین(علیه السلام). 16. دبلیو سادلر، توماس. (۲۰۱۹م). جنین‌شناسی لاگمن (چاپ چهاردهم). تهران: گلبان. 17. ربعی، علی بن محمد. (۱۴۳۲ق). التبصرة (چاپ اول). قطر: وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامیة. 18. رملی، محمد بن أحمد شهیر بالشافعی الصغیر. (۱۴۰۴ق). نهایة المحتاج إلی شرح المنهاج (چاپ سوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی. 19. روحانی، سید محمدصادق. (1414ق). فقه الصادق (چاپ سوم). قم: مؤسسه دار الکتاب. 20. زحیلی، وهبه. (۱۹۳۲م). الفقه الإسلامی وأدلته (چاپ چهارم). دمشق: دارالفکر. 21. سبحانی، جعفر. (۱۳۹۰). درس خارج فقه: موضوع قصاص زن باردار. بازیابی‌شده در ۱۱ بهمن ۱۳۹۰، از 40&cId=4799http://tohid.ir/fa/index/lessonview?aId= 22. سجستانی، ابن‌الأشعث. (۱۴۱۰ق). سنن أبی داود (چاپ اول). بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. 23. سرخسی، محمد بن أحمد. (۱۴۰۶ق). المبسوط. بیروت: دار المعرفة للطباعة والنشر والتوزیع. 24. سلار دیلمی، ابویعلی حمزة بن عبدالعزیز. (۱۴۱۴ق). المراسم العلویة فی الفقه والأحکام النبویّة. قم: المعاونیة الثقافیة للمجمع العالمی لأهل البیت(علیهم السلام). 25. شافعی، محمد بن إدریس. (۱۴۰۰ق). احکام القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیه. 26. شافعی، محمد بن إدریس. (۱۴۱۰ق). الأم. بیروت: دار المعرفة. 27. شربینی، محمد. (۱۳۷۷ق). مغنی ا لمحتاج إلی معرفة معانی ألفاظ المنهاج. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 28. شروانی، عبدالحمید؛ العبادی، احمد بن قاسم. (بی‌تا). حواشی الشروانی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 29. شیخ سید سابق. (۱۳۹۷ق). فقه السنه (چاپ سوم). بیروت: دار‌الکتاب العربی. 30. شیرازی، إبراهیم بن علی. (بی‌تا). المهذب فی فقه الإمام الشافعی. بیروت: دارالکتب العلمیه. 31. طباطبائی بروجردی، حسین. (۱۳۹۹ق). جامع أحادیث الشیعه. قم: المطبعة العلمیه. 32. طباطبائی، السید علی. (۱۴۱۸ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدّلائل (چاپ اول). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لاحیاء التراث. 33. طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن براج. (۱۴۰۶ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی. 34. طلعتی، محمدهادی. (۱۳۸۷). رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین: آرا و مبانی فقهی (چاپ دوم). قم: بوستان کتاب. 35. طوسی، محمد بن حسن. (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیه (چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه. 36. عاصمی الحنبلی، عبدالرحمن بن محمد. (۱۳۹۷ق). حاشیة الروض المربع شرح زاد المستقنع. بی‌جا: بی‌نا. 37. عاملی، زین‌الدین بن علی. (۱۳۹۸ق). شرح اللمعه (چاپ دوم). نجف: منشورات جامعة النجف الدینیه. 38. عاملی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۳ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (چاپ اول). قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه. 39. عثیمین، محمد بن صالح بن محمد. (۱۴۲۲-۱۴۲۸ق). الشرح الممتع علی زاد المستقنع (چاپ اول). الدّمام: دار النشر- دار ابن الجوزی. 40. عسقلانی الشافعی، أحمد بن علی. (۱۳۷۹ق). فتح الباری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار المعرفه. 41. علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۱۹ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال والحرام (چاپ اول). قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین. 42. علی‌آبادی، عبدالصمد؛ اسفندیاری، رضا. (۱۳۹۴). واکاوی قاعده دفع افسد به فاسد از دیدگاه مذاهب اسلامی. پژوهش نامه مذاهب اسلامی، ۲(۳)، صص ۹-۳۲. 43. عوده، عبدالقادر. (۱۹۵۸م). التشریع الجنائی الإسلامی مقارناً بالقانون الوضعی. بیروت: دار الکتاب العربی. 44. غانم، عمر بن محمد بن ابراهیم. (۲۰۰۱م). أحکام الجنین فی الفقه الإسلامی. جدّه: دار الاندلس الخضراء. 45. فاضل موحدی لنکرانی، محمد. (۱۳۸۱). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة: الحدود (چاپ اول). قم: مرکز فقه الائمة الاطهار(علیهم السلام). 46. قرطبی اندلسی، أحمد بن رشد. (۱۴۱۵ق). بدایة المجتهد ونهایه المقتصد (چاپ اول). بیروت: دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع. 47. قزوینی، محمد بن یزید. (بی‌تا). سنن ابن ماجه. بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع. 48. کأسانی، أبوبکر. (۱۴۰۹ق). بدائع الصنائع (چاپ اول). پاکستان: المکتبة الحبیبیه. 49. مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳ق). بحار الأنوار (چاپ سوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 50. محسنی، محمدآصف. (۱۳۸۲). الفقه ومسائل طبیة (چاپ اول). قم: بوستان کتاب. 51. محمصانی، صبحی رجب. (۱۹۸۳م). النظریة العامة للموجبات والعقود فی الشریعة الاسلامیه: بحث مقارن فی المذاهب المختلفه والقوانین الحدیثه. بیروت: دار العلم للملایین. 52. مختاری مازندرانی، محمدحسین. (۱۳۷۷). فرهنگ اصطلاحات اصولی. تهران: ابن‌سینا. 53. مرعشی نجفی، سید شهاب‌الدین. (۱۴۱۵ق). القصاص علی ضوء القرآن والسنه (چاپ اول). قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی. 54. مروزی، إسحاق بن منصور. (۱۴۲۵ق). مسائل الإمام أحمد بن حنبل وإسحاق بن راهویه (چاپ اول). مدینه: الجامعة الإسلامیة بالمدینة المنورة. 55. مطهری، مرتضی. (بی‌تا). دوره کامل آشنایی با علوم اسلامی (ج۳). تهران: دفتر انتشارات اسلامی. 56. مظفر، محمدرضا. (۱۴۲۴ق). اصول فقه. قم: انتشارات جهان. 57. مغربی، نعمان بن محمد تمیمی. (۱۳۸۵ق). دعائم الاسلام (چاپ دوم). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 58. مقدسی الجماعیلی الحنبلی، عبدالرحمن بن محمد بن احمد بن قدامه. (بی‌تا). الشرح الکبیر علی متن المقنع. بیروت: دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع. 59. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۸۰). بحوث فقهیة هامة (چاپ اول). قم: مدرسة الامام علی بن ابی طالب(علیه السلام). 60. مهرپور، حسین. (۱۳۷۲). مجموعه نظریات شورای نگهبان. تهران: کیهان. 61. موسوی خمینی، روح‌الله. (۱۳۸۴). تحریر الوسیله (چاپ دوم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 62. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم. (۱۳۹۶ق). مبانی تکملة المنهاج (چاپ دوم). قم: المطبعة العلمیه. 63. نجفی، محمد‌حسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 64. نراقی، ملا احمد. (۱۳۷۵ق). عوائد الأیام. بیروت: نشر مکتب الأعلام الإسلامی. 65. نوری طبرسی، میرزا حسین. (۱۴۰۹ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل (چاپ دوم). بیروت: موسسة آل البیت لإحیاء التراث. 66. نووی، محیی‌الدین یحیی بن شرف. (۱۳۹۲ق). المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج (چاپ دوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 67. نیسابوری، أبوبکر محمد بن إبراهیم. (۱۴۲۵ق). الإشراف علی مذاهب العلماء (چاپ اول). رأس الخیمه: مکتبة مکة الثقافیة. 68. وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة. (۱۴۰۴-۱۴۲۷ق). الموسوعة الفقهیة الکویتیه (الطبعة الثانیة). الکویت: طبع الوزارة. 69. سایت ویکی فقه. (۱۳۹۳). سقط عمدی جنین. بازیابی‌شده در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۹۳، برگرفته از: https://b2n.ir/u90216 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 358 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 311 |
||