تقی تو کجا درس خواندی؟

به رنگ مهتاب

تقی تو کجا درس خواندی؟

بیژن شهرامی

پدر از بعضی کارهای محمدتقی سر در نمی‌آورد، مثل شور و اشتیاقی که موقع بردن سینی غذا برای بچه‌های وزیر بزرگ⁽¹⁾ از خود نشان می‌داد!

عاقبت یک روز تصمیم گرفت یواشکی دنبال پسرش برود و ببیند ماجرا از چه قرار است. به همین خاطر پاورچین پاورچین از پله‌های قصر بالا رفت و به راهرویی رسید که در اتاق ته آن، بچه‌ها پیش معلمی که هر روز به سراغ‌شان می‌آمد درس می‌خواندند.

او از دیدن چیزی که در آن‌جا به چشمش خورد تعجب کرد: «پسرش پشت در به دیوار تکیه داده بود و با دقت به حرف‌های معلم که مشغول درس دادن بود گوش می‌داد.»

چشمانش پر از اشک شد و دلش برای او که نمی‌توانست مثل بچه‌های وزیر و پادشاه درس بخواند، سوخت؛ اما چه کاری از دستش برمی‌آمد؟

مدتی به این ترتیب گذشت تا این‌که روزی وزیر بزرگ تصمیم گرفت به کلاس درس بچه‌هایش سری بزند و از معلم، جویای درس و اخلاق‌شان بشود.

او اول از همه چند سؤال درسی از کودکانش پرسید و چون جوابی نشنید، تعجب کرد؛ اما تعجبش وقتی بیش‌تر شد که دید محمدتقی، پسر کربلایی‌محمدقربان آشپز پاسخ همه را بلد است!

با شگفتی به او گفت:

- تقی تو کجا درس خوانده‌ای؟

- هیچ کجا!

- پس چه؟

- راستش را بخواهید من وقتی برای بچه‌های شما غذا می‌آورم، پشت در می‌ایستم و به درس استاد گوش می‌دهم.

- یعنی همه‌ی این‌ها را سرپا و از پشت در آموخته‌ای؟

- بله آقا.

- آفرین! آفرین! تو لایق گرفتن جایزه‌ی خوبی هستی!

- (با گریه) آقا جایزه نمی‌خواهم!

- پس چه می‌خواهی؟

- می‌خواهم به من هم اجازه بدهید درس بخوانم.

- درس بخوانی؟ خیلی هم خوب است، قدر درس را بچه‌هایی مثل تو می‌دانند...

از فردای آن روز محمدتقی به آرزویش رسید و در کنار کار در آشپزخانه و کمک به پدرش، اجازه یافت درس هم بیاموزد.

***

محمدتقی‌خان فراهانی که بعدها به «امیرکبیر» معروف شد، حدود دویست سال پیش در شهری نزدیک به فراهان اراک به دنیا آمد.

او بسیار دانا و باهوش بود و در مدت کوتاهی علم و دانش فراوانی آموخت، عاقبت هم صدراعظم ایران شد و به اسلام و کشور خدمات بسیاری کرد.

دوره‌ی حکومت امیرکبیر حدود سه سال بود و در این مدت کوتاه کارهای بزرگی انجام داد، مثل درست کردن دانشگاه، نظم‌بخشی به کشور، سر و سامان دادن به ارتش، قطع حقوق شاهزادگان، حفظ کشور از دخالت بیگانگان، توجه به تولید داخلی، انتشار روزنامه، توسعه‌ی بهداشت و...

امیرکبیر سرانجام با توطئه‌ی دشمنان و به دستور ناصرالدین‌شاه، در حمام فین کاشان به شهادت رسید. پیکرش بعد از انتقال به کربلا در حرم امام حسینA به خاک سپرده شد.

1. قائم‌مقام، سیدابوالقاسم فراهانی.