آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,832,482
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,016,098
اسماعیلی زاده, عباس, فتحی طرقبه, مرجانه. (1400). واکاوی مورد اختلاف اصحاب سبت و مرجع ضمیر در آیه 124 سوره نحل. اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(99), 127-150. doi: 10.22081/jqr.2020.58613.3005
عباس اسماعیلی زاده; مرجانه فتحی طرقبه. "واکاوی مورد اختلاف اصحاب سبت و مرجع ضمیر در آیه 124 سوره نحل". اسلام و مطالعات اجتماعی, 26, 99, 1400, 127-150. doi: 10.22081/jqr.2020.58613.3005
اسماعیلی زاده, عباس, فتحی طرقبه, مرجانه. (1400). 'واکاوی مورد اختلاف اصحاب سبت و مرجع ضمیر در آیه 124 سوره نحل', اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(99), pp. 127-150. doi: 10.22081/jqr.2020.58613.3005
اسماعیلی زاده, عباس, فتحی طرقبه, مرجانه. واکاوی مورد اختلاف اصحاب سبت و مرجع ضمیر در آیه 124 سوره نحل. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 26(99): 127-150. doi: 10.22081/jqr.2020.58613.3005

واکاوی مورد اختلاف اصحاب سبت و مرجع ضمیر در آیه 124 سوره نحل

پژوهش های قرآنی
مقاله 6، دوره 26، شماره 99، مرداد 1400، صفحه 127-150    اصل مقاله (875.71 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2020.58613.3005
نویسندگان
عباس اسماعیلی زاده1؛ مرجانه فتحی طرقبه* 2
1دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
2دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 29 مرداد 1399،  تاریخ بازنگری: 28 آبان 1399،  تاریخ پذیرش: 01 دی 1399 
چکیده
یکی از دشواری‌هایی که دانشمندان اسلامی در فهم آیات قرآن کریم با آن مواجه هستند، تعیین مرجع ضمایری است که در آیات مختلف به‌کار رفته است. آیه 124 سوره نحل ازجمله آیاتی است که مربوط به «اصحاب سبت» بوده و ضمیر «هاء» در عبارت «اختلفوا فیه» به مورد اختلاف آنها اشاره می‌کند. با این وجود اختلاف‌نظر درباره مرجع این ضمیر منجر به اختلاف در تفاسیر گردیده است.
مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی و تحلیل نظرات مشهور و غیرمشهور در این زمینه پرداخته است. نگارندگان ضمن رد دیدگاه مشهور، بر این عقیده‌اند که اگرچه همچون دیدگاه غیر مشهور مرجع این ضمیر «ملۀ ابراهیم» در آیه ماقبل است، ولی بر‌خلاف استدلال قائل این دیدگاه، آیه مورد بحث تکمیل‌کننده دیگر آیات مربوط به داستان اصحاب سبت بوده و از آن فهمیده می‌شود که علت تشریع حکم تشدیدی تحریم صید در روز شنبه، اختلاف آنان در دین توحیدی و ابراهیمی موسی (ع) بوده است.
 
کلیدواژه‌ها
اصحاب سبت؛ آیه 124نحل؛ تحریم صید؛ سبت؛ روز شنبه؛ روز مقدس
عنوان مقاله [English]
The Analysis of the Difference between the Companions of the Sabbath and the Antecedent in Verse 124 of Sūrat Al-Naḥl
نویسندگان [English]
Abbas Isma’ilizadeh1؛ Marjaneh Fathi Torghabeh2
1Assosciate Professor, Ferdowsi University of Mashhad
2Ph.D. Student, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]
One of the difficulties that Muslim scholars face in understanding the verses of the Holy Qur’an is determining the antecedents that have been used in various verses. Verse 124 of Sūrat Al-Naḥl is among the verses that are related to the “Companions of the Sabbath” and the pronoun “hā’” in the phrase ﴾ikhtalifu fih﴿ (differed about it) refers to their differences. However, disagreements about the reference of this pronoun have led to differences in interpretations. However, disagreements about the reference (antecedent) of this pronoun have led to differences in interpretations.
The present article uses descriptive-analytical methods to review and analyze widely-known and little-known views in this field. While rejecting the widely-known view, the authors believe that although, like the little-known view, the reference to this pronoun (millata Ibrāhīm = nation of Abraham) is in the previous verse, but contrary to the argument of the maintainer of this view, the verse in question complements other verses related to the story of the Sabbath companions and it is understood from it that the ruling on tightening the fishing ban on Saturday was due to their differences between the monotheistic and Abrahamic religion of Moses (A.S.). 
کلیدواژه‌ها [English]
Companions of the Sabbath, verse 124 of Sūrat Al-Naḥl, Sabbath, Saturday, sacred day
مراجع
  1. آدینه‌وند لرستانی، محمدرضا (1377)، کلمة اللّه العلیا، تهران: اسوه.
  2. آلوسى، محمود‌بن عبداللّه (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
  3. ابن جوزى، عبدالرحمن‌بن على (1422ق)، زاد المسیر فى علم التفسیر، بیروت: دار الکتاب العربی.
  4. ابن‏ابى‏حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم (ابن ابی‌حاتم)، چاپ سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
  5. ابن‏عاشور، محمدطاهر (1420ق)، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
  6. ابن‏کثیر، اسماعیل‌بن عمر (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
  7. اشکورى، محمد‌بن على (1373)، تفسیر شریف لاهیجى، تهران: دفتر نشر داد.
  8. بحرانى، هاشم‌بن سلیمان (1415ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة.
  9. بروجردى، محمدابراهیم (1366)، تفسیر جامع، چاپ ششم، تهران: کتابخانه صدر.
  10. بغوى، حسین‌بن مسعود (1420ق)، تفسیر البغوى المسمى معالم التنزیل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  11. بقاعى، ابراهیم‌بن عمر (1427ق)، نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور، چاپ سوم، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
  12. بیضاوى، عبداللّه‌بن عمر (1418ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل (تفسیر البیضاوى)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  13. ثعلبى، احمد‌بن محمد (1422ق)، الکشف و البیان المعروف بتفسیر الثعلبی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  14. ثقفی تهرانی، محمد (1398ق)، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، چاپ دوم، تهران: برهان.
  15. جرجانى، حسین‌بن حسن (1378ق)، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، تهران: دانشگاه تهران.
  16. جزایرى، نعمت‏اللّه‌بن عبداللّه (1388)، عقود المرجان فی تفسیر القرآن، قم: نور وحى.
  17. حجتی، مهدی (1384)، گلی از بوستان خدا، چاپ ششم، قم: بخشایش.
  18. حقى برسوى، اسماعیل‌بن مصطفى (بی‌تا)، تفسیر روح البیان، بیروت: دار الفکر.
  19. حویزى، عبدعلى‌بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، چاپ چهارم، قم: اسماعیلیان.
  20. خسروانى، علیرضا (1390ق)، تفسیر خسروى، تهران: کتابفروشى اسلامیة.
  21. خویی، سید ابوالقاسم (1413ق)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چاپ پنجم، بی‌جا، بی‌نا.
  22. دینورى، عبداللّه‌بن محمد (1424ق)، تفسیر ابن وهب المسمى الواضح فى تفسیر القرآن الکریم، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
  23. رازى، ابوالفتوح حسین‌بن على (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد مقدس: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى.
  24. رازى، فخرالدین محمد‌بن عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  25. رضایى اصفهانى، محمدعلى (1387)، تفسیر قرآن مهر، قم: پژوهشهاى تفسیر و علوم قرآن.
  26. رهنما، زین العابدین (1354)، ترجمه قرآن، تهران: سازمان اوقاف.
  27. زبیدى، ماجد ناصر (1428ق)، التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، بیروت: دار المحجة البیضاء.
  28. زرکشى، محمد‌بن بهادر (1410ق)، البرهان فى علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة.
  29. زمخشرى، محمود‌بن عمر (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، چاپ سوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
  30. سبحانی، جعفر (1397)، کلیات علم رجال، ترجمه علی‌اکبر روحی و مسلم قلی‌پور گیلانی، چاپ یازدهم، قم: عالمه.
  31. سراج، رضا (1390)، ترجمه قرآن، تهران: سازمان چاپ دانشگاه.
  32. سیفی مازندرانی، علی‌اکبر (بی‌تا)، مقیاس الرواة، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الاسلامی.
  33. سیوطى، عبدالرحمن‌بن ابى‏بکر (1404ق)، الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه عمومى حضرت آیت اللّه العظمى مرعشى نجفى.
  34. سیوطى، عبدالرحمن‌بن ابى‏بکر (1421ق)، الإتقان فی علوم القرآن، چاپ دوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
  35. شاذلی، سیدبن قطب، (1425ق)، فى ظلال القرآن، چاپ سی‌وپنجم، بیروت: دار الشروق.
  36. شاه‏عبدالعظیمى، حسین (1363)، تفسیر اثنى عشرى، تهران: میقات.
  37. شبر، عبداللّه (1410ق)، تفسیر القرآن الکریم (شبر)، چاپ دوم، قم: مؤسسة دار الهجرة.
  38. شحاته، عبداللّه محمود (1421ق)، تفسیر القرآن الکریم (عبداللّه شحاته)، قاهره: دار غریب.
  39. شعرانی، ابوالحسن (1374)، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران: کتابفروشی اسلامیة.
  40. صادقى تهرانى، محمد (1406ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، چاپ دوم، قم: فرهنگ اسلامى.
  41. صدوق، محمدبن علی ابن بابویه (1385)، علل الشرایع، قم: کتابفروشی داوری.
  42. صفی‌علی شاه، محمدحسن‌بن محمدباقر (1378)، تفسیر قرآن صفی علی شاه، تهران: منوچهری.
  43. صلواتی، محمود (1387)، ترجمه قرآن، تهران: مبارک.
  44. طاهری قزوینی، علی‌اکبر (1380)، ترجمه قرآن، تهران: قلم.
  45. طباطبایى، سید محمدحسین (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  46. طباطبایى، سید محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
  47. طبرانى، سلیمان‌بن احمد (2008)، تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، اردن – اربد: دار الکتاب الثقافی.
  48. طبرسى، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: ناصر خسرو.
  49. طبرسى، فضل‌بن حسن (1412ق)، تفسیر جوامع الجامع، قم: حوزه علمیه قم: مرکز مدیریت.
  50. طبرسى، فضل‌بن حسن (بی‌تا)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه حسین نوری همدانی، تهران: فراهانى.
  51. طبری، محمدبن جریر (1356)، ترجمه تفسیر طبری، تصحیح حبیب یغمایی، چاپ دوم، تهران: توس.
  52. طوسى، محمد‌بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  53. طیب، عبدالحسین (1369)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، تهران: اسلام.
  54. عاملى، ابراهیم (1360)، تفسیر عاملى، تهران: کتابفروشى صدوق.
  55. عیاشى، محمد‌بن مسعود (1380ق)، التفسیر (تفسیر العیاشی)، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
  56. فضل اللّه، سید محمدحسین (1419ق)، من وحى القرآن، بیروت: دار الملاک.
  57. فولادوند، محمدمهدی (1418ق)، ترجمه قرآن، چاپ سوم، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
  58. قمى مشهدى، محمد‌بن محمدرضا (1368)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى
  59. کاویانپور، احمد (1372)، ترجمه قرآن، چاپ سوم، تهران: اقبال.
  60. کشی، محمدبن عمر (1404ق)، اختیار معرفة الرجال، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
  61. کاشانى، فتح‏اللّه‌بن شکراللّه (بی‌تا)، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: کتابفروشى اسلامیة.
  62. کاشفى، حسین‌بن على (بی‌تا)، تفسیر حسینى (مواهب علّیه)، سراوان: کتابفروشى نور.
  63. ماتریدى، محمد‌بن محمد (1426ق)، تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى)، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
  64. مجلسى، محمدباقر‌بن محمدتقى (1403ق)، بحارالأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‏
  65. محلى، محمد‌بن احمد (1416ق)، تفسیر الجلالین، بیروت: مؤسسة النور للمطبوعات.
  66. مصباح‌زاده، عباس (1380)، ترجمه قرآن، تهران: بدرقه جاویدان.
  67. معرفت، محمدهادی (1391)، تفسیر و مفسران، چاپ هفتم، قم: تمهید.
  68. مغنیه، محمدجواد (1378)، ترجمه تفسیر کاشف، قم: بوستان کتاب.
  69. مکارم شیرازى، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  70. موسوی گرمارودی، علی (1384)، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران: قدیانی.
  71. میبدى، احمد‌بن محمد (1371)، کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبداللّه انصارى)، چاپ پنجم، تهران: امیر کبیر.
  72. نهاوندى، محمد (1386)، نفحات الرحمن فى تفسیر القرآن، قم: مؤسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر.
  73. واحدى، على‌بن احمد (1415ق)، الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز (واحدى)، بیروت: دار القلم.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 987
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 79