اتاق مشاور

اتاق مشاور

آیا تقلّب‌کردن در امتحان اشکالی دارد؟

علی آرمین

سلام آقای مشاور

من و دوستانم گاهی هنگام امتحان تقلب می‌کنیم. چند وقت پیش معلم پرورشی ما سر صف گفت: تقلب گناه است. البته دوستان من این حرف برای‌شان مهم نبود؛ اما من دوست ندارم کار گناه انجام بدهم. آیا تقلب واقعاً گناه است؟ ولی هیچ حدیثی از پیغمبر نیست که بگوید تقلب در امتحان گناه است. تازه گاهی تقلب باعث می‌شود که آن جواب در ذهن ما بماند و ما درس را بهتر یاد بگیریم.

جواد. ز از قم

سلام آقاجواد، تو خیلی خوبی که این مسائل برایت مهم است و راجع به آن سؤال می‌پرسی، ان‌شاء‌الله که بتوانم پاسخ مناسبی برایت بنویسم.

به معنای تقلب توجه کن

برای این‌که روشن شود تقلب گناه است یا نه، بیا تقلب را با هم معنا کنیم. دوست داری کسی به تو یک اسکناس پنجاه هزار تومانی قلّابی بدهد؟ اگر تو بروی مغازه‌ی کفش‌فروشی و با قیمت بالایی یک کفش با چرم طبیعی و اصل را بخری و بعد متوجه شوی که مغازه‌دار کلاه سرت گذاشته و کفشی تقلبی به تو داده، چه حالی پیدا می‌کنی؟ این‌جور آدم‌ها که با مردم روراست نیستند، به نظرت چه‌جور آدم‌هایی هستند؟ قطعاً من و شما و همه‌ی آدم‌ها از کسانی که در کارشان دوز و دغل دارند و متقلب‌اند خوش‌مان نمی‌آید و از کارشان متنفریم. در عوض، کسانی که صادقانه کار می‌کنند و با مردم روراست‌اند و شیشه‌خورده ندارند، پیش همه عزیز و محترم‌اند. بنابراین این مشخص است که تقلب و دوز و کلک در کارها، و از جمله در امتحان، بد است و صداقت و راست‌گویی خوب است. اولی مربوط به شیطان و جهنم است و دومی مربوط به بهشت و پیامبران و امامان(ع).

شاید بگویی مثال‌هایی که زدی با امتحان خیلی فرق دارد؛ چون در امتحان حق کسی را نمی‌خوریم و فقط به هم‌دیگر کمک می‌کنیم و هیچ گناهی نمی‌کنیم، ولی این‌طور که فکرش را می‌کنی نیست.

با قانون مخالفت نکن

بالأخره آموزش و پرورش هم مثل هر جای دیگری قوانینی دارد و کسی نباید آن‌ها را زیر پا بگذارد. شما تصور کنید همه‌ی دانش‌آموزان از دبستان گرفته تا راهنمایی و دبیرستان و دانشگاه، همه بگویند تقلب چیز خوبی است و با تقلب مدرک بگیرند. آن‌وقت می‌دانی چه اتفاقی می‌افتد؟ دیگر معلوم نمی‌شود چه کسی واقعاً متخصص است و چه کسی اَلَکی مدرک گرفته. اگر تقلب همه جا گسترش پیدا کند دنیای‌مان چه‌قدر وحشتناک می‌شود. آن‌وقت دیگر شما نمی‌توانی به دکتر و داروهایی که تجویز می‌کند اعتماد کنی؛ چون ممکن است با تقلب مدرک گرفته باشد. سوار اتوبوس که می‌شوی نمی‌دانی راننده با تقلب گواهی‌نامه را گرفته یا واقعاً در کارش وارد است. جرئت نمی‌کنی سوار هواپیما شوی؛ چون ممکن است خلبان هم مدرک تقلبی داشته باشد.

مدرک تقلبی نگیر

علاوه بر این، شما ان‌شاءالله قرار است درس بخوانی، مدرک بگیری و با آن سر کار بروی. وقتی می‌خواهی در اداره یا جایی استخدام شوی، ازت مدرک می‌خواهند و طبق آن شما را استخدام می‌کنند و به شما حقوق می‌دهند. اگر این مدرک را با تقلب بگیری معلوم نیست که استخدام شدنت در آن اداره یا حقوقی که می‌گیری حقت است یا نه. حداقلش این است که به درستیِ شغل خودت و حقوقی که می‌گیری مطمئن نیستی و با استرس و نگرانی زندگی می‌کنی. چرا آدم وقتی می‌تواند با صداقت و بهشتی زندگی کند، سراغ تقلب برود و دنیا و آخرتش را خراب کند.

با راست‌گویان باش

بنابراین دوست خوبم آقاجواد، به نظرم سعی کن تمام زندگی‌ات را با صداقت بگذرانی و تقلب و دروغ را به طور کامل از خودت دور کنی. امامان ما همه اهل صداقت و راستی بوده‌اند و در قرآن به ما دستور داده شده که با صادقان باشیم.⁽¹⁾ تقلب و همراهی با دوستان متقلب، با صادقان بودن نیست و همراهی با دروغ‌گویان است.

1. سوره‌ی توبه، آیه‌ی 119.