به دنبال آب در آب‌انبار ده‌نمک

به دنبال آب در آب‌انبار ده‌نمک

عکس و نوشته: عدالت عابدینی

آب‌انبار محلی برای ذخیره‌ی آب

آب‌انبار همان‌طور که از نامش پیداست جایی است برای ذخیره کردن آب.

در زمان‌های گذشته، مثل امروز آب لوله‌کشی و وسایل خنک‌کننده‌ی برقی نبوده است. آب مصرفی مردم هم از آب چشمه‌ها، رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شده است؛ اما برای مردمی که در مناطق گرم بیابانی و کویری زندگی می‌کردند، به علت بارش کم، گرما و تبخیر زیاد، امکان استفاده از آب چشمه‌ها و رودخانه‌ها نبوده است.

آن‌ها از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کردند. برای این‌کار آن‌ها این آب‌ها را ذخیره می‌کردند. آب ذخیره شده باید هم خنک و هم با طراوات می‌ماند.

به همین خاطر مهندسان آن زمان برای این کار تدابیری اندیشیده بودند. یکی از آن‌ها استفاده از آب‌انبار بوده است.

آب‌انباری در روستای ده‌نمک

آب‌انبار ده‌نمک یکی از این آب‌انبارهاست. این آب‌انبار در کنار کاروان‌سرای شاه عباسی و در مسیر تهران به سمنان و در روستای ده‌نمک واقع شده است. مسیری که زمانی جاده‌ی ابریشم بوده است. تاریخ ساختش به دوره‌ی قاجار بر می‌گردد.

قسمت‌های مختلف آب‌انبار

آب‌انبار ده‌نمک مثل سایر آب‌انبارها از قسمت‌هایی هم‌چون پاشیر، مخزن و پوشش گنبدی به شکل پلکانی ساخته شده است. مخزنی دایره‌ای شکل و پوششی مخروطی دارد. بر بالای این گنبد، بادگیری قرار دارد که ارتفاعش به دو متر می‌رسد.

راه‌های جلوگیری از گندیده شدن آب

مخزن، ارتفاعی پایین‌تر از سطح زمین دارد، تا آب همیشه خنک باشد. ساخت بادگیر در بالای آن باعث جریان هوا می‌شده و از گندیده شدن آن جلوگیری می‌کرده است. البته از نمک، آهک، کیسه‌ی زغال برای تصفیه و بوگیری هم استفاده می‌کردند.