آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,462
تعداد مقالات35,184
تعداد مشاهده مقاله13,995,792
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,253,239
کیان مهر, مهدی, سیاح, رحیم, حسینی, حسام الدین. (1400). تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک. اسلام و مطالعات اجتماعی, 28(107), 64-93. doi: 10.22081/jf.2021.60785.2280
مهدی کیان مهر; رحیم سیاح; حسام الدین حسینی. "تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک". اسلام و مطالعات اجتماعی, 28, 107, 1400, 64-93. doi: 10.22081/jf.2021.60785.2280
کیان مهر, مهدی, سیاح, رحیم, حسینی, حسام الدین. (1400). 'تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک', اسلام و مطالعات اجتماعی, 28(107), pp. 64-93. doi: 10.22081/jf.2021.60785.2280
کیان مهر, مهدی, سیاح, رحیم, حسینی, حسام الدین. تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 28(107): 64-93. doi: 10.22081/jf.2021.60785.2280

تأثیر رجوع از اذن سابق بیمار در انگاره اثبات و انکار مسئولیت پزشک

فقه
دوره 28، شماره 107، مهر 1400، صفحه 64-93    اصل مقاله (468.33 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2021.60785.2280
نویسندگان
مهدی کیان مهر1؛ رحیم سیاح* 2؛ حسام الدین حسینی3
1دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2استادیار مدعو گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران (نویسنده مسئول).
3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1400،  تاریخ بازنگری: 26 مرداد 1400،  تاریخ پذیرش: 29 مرداد 1400 
چکیده
«رجوع از اذن سابق بیمار» از‌ موضوعات مهم در فقه پزشکی است که متأسفانه جایگاه شایسته خود را در مطالعات فقهی نیافته و امروزه خلأی در روابط بیمار و پزشک ایجاد نموده است. در انگاره اثبات یا انکار مسئولیت پزشک، با وضع عدم‌امتناع از درمان در اثنای رجوع بیمار از اذن سابق، و با ‌ژرف‌نگری در ذیل ماده ۳۰۸‌ ق.م، با تلقی مالکیت به‌عنوان تسلط انسان بر اعضای بدن و احتساب تصرف در مال بیمار (بدن) با استیلای پزشک در درمان، مسئولیت پزشک جلوه‌گر شود؛ این نظر هرچند اقوی به نظر می‌رسد، ولی نمی‌تواند صواب باشد. پزشکان برای عدم‌رجوع بیمار بعد از اذن ابتدایی به ادله جلوگیری از اضرار به نفس و ممنوعیت القا در هلاکت، قاعده درء و مسئولیت اخلاقی پزشک استناد نموده‌اند؛ در مقابل، بیماران با استدلال به سلطه بر نفس، فساد اذن در صورت رجوع بیمار، و استصحاب، قائل به مسئولیت تکلیفی و وضعی پزشک هستند. محقق در‌صدد است با ‌روش توصیفی-تحلیلی و پذیرش مسئولیت پزشکان در صورت عدم‌امتناع از درمان با وجود رجوع از اذن سابق توسط بیمار در مواقع غیرضروری و قائل‌شدن به عدم‌رجوع از اذن درمان توسط بیمار با وجود ضرورت، به تعارضات مطروحه با چاره‌جویی جبران خسارت بیمار توسط دولت خاتمه دهد.
کلیدواژه‌ها
رجوع از تصرفات ترخیص مسبق؛ رجوع از اذن سابق؛ در حکم غصب؛ غصب
عنوان مقاله [English]
The Effect of Reversion of the Patient's Prior Permission on the Assumption of Proving and Denying the Doctor's Responsibility
نویسندگان [English]
Mahdi Kian Mehr1؛ Rahim Sayyah2؛ Sayyid Hesamodin Hosseini3
1PhD Student, Department of Jurisprudence, and Fundamentals of Islamic Law, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2Visiting Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran and Assistant Professor, Department of Islamic Ju-risprudence and Law, Ahwaz Faculty of Petroleum, University
3Assistant Professor, Department of Jurisprudence, and Fundamentals of Islamic Law, Ah-vaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]
"Reversion of the patient's prior permission" is one of the important issues in medical jurisprudence, which unfortunately has not had its proper place in jurisprudential studies and today has created a gap in the relationship between patients and doctors. With the assumption of proving or denying the doctor's responsibility, by not refusing treatment during the patient's reversion of the prior permission, and by examining Article 308 of Iranian Penal Code, considering ownership as human domination over the organs of the body and taking possession of the patient's property (body) through dominance of the doctor in treatment, the responsibility of the doctor will be clarified. This viewpoint, although seems strong, but it cannot be correct. Doctors have considered the reasons for avoiding self-harm and the prohibition of suggestion of death, the principle of Dar' and the doctor's moral responsibility for avoidance of reversion of the patient after the initial permission. In contrast, patients believe in the situational and obligatory responsibility of the doctor by arguing for self-domination, corruption of permission in case of patient reversion, and Istishab (an Islamic term used in the jurisprudence to denote the principle of the presumption of continuity). The researcher seeks to resolve the conflicts by compensating for patient's damage by the government, through using a descriptive-analytical method and accepting the responsibility of physicians in case of non-refusal of treatment despite the reversion of the patient's prior permission in unnecessary cases and believing in non-reversion of the patient's treatment permission.
کلیدواژه‌ها [English]
Reversion of previous clearance seizures, reversion of the prior permission, in the sentence of usurpation, usurpation
مراجع

* قرآن کریم.

1. ابن‌فهد حلی، احمد بن محمد. (۱۴۰۷ق). المذهب البارع. قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.

2. اردبیلی، محمدعلی. (۱۳۹۰). حقوق کیفری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

3. اصفهانی، سیدابو‌الحسن. (۱۳۹۳). وسیلة النجاة‌. قم: چاپخانه مهر.

4. امامی، سیدحسن. (۱۳۸۸). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.

5. انصاری، مرتضی بن محمدامین. (۱۴۱۴ق). رسائل فقهیة. قم: مجمع الفکر الإسلامی.

6. توحیدی، محمدعلی. (۱۴۱۸ق). تقریرات مصباح الفقاهه. تهران: مکتبة الداوری.

7. توکلی، احمدرضا. (۱۳۸۹). تفاوت عقود اذنی با نهاد حقوقی اذن. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، ۳(۵)، صص ۶۵-۷۹.

8. جمعی از پژوهشگران. (۱۴۲۶ق). اصطلاحات فقهی (ناظر: سیدمحمود هاشمی شاهرودی). قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی.

9. جمعی از پژوهشگران. (۱۴۲۶ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام) (ناظر: سیدمحمود هاشمی شاهرودی). قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام).

10. جمعی از مؤلفان. (۱۳۸۸). مجله فقه اهل‌بیت(علیهم السلام) (ناظر: سیدمحمود هاشمی شاهرودی). قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی.

11. حسینی عاملی، محمدجواد. (۱۴۱۷ق). مفتاح الکرامه. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

12. حسینی مراغی، میرعبدالفتاح. (۱۴۱۷ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.

13. حسینی، سیدمحمد. (۱۴۱۳ق). قواعد الفقهیه. بیروت: مؤسسه امام رضا(علیه السلام).

14. حسینی‌نژاد، حسینقلی. (۱۳۹۵). مسئولیت مدنی. تهران: انتشارات سمت.

15. حکمت‌نیا، محمود. (۱۳۸۶). مسئولیت مدنی در فقه امامیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

16. حلی، مقداد بن عبداللّه سیوری. (۱۴۰۴ق). التنقیح الرائع. قم: انتشارات آیت‌الله مرعشی نجفی.

17. حمیری، نشوان بن سعید. (۱۴۲۰ق). شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم. بیروت: دار الفکر المعاصر.

18. خمینی، سیدروح‌الله. (۱۳۸۱). فقه فتوایی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

19. خمینی، سیدروح‌الله. (۱۳۹۲). البیع. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

20. خوانساری، سیداحمد. (۱۳۵۵). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان.

21. دهخدا، علی‌اکبر. (۱۳۷۶). لغت‌نامه. تهران: انتشارات سمت.

22. ساریخانی، عادل. (۱۳۹۲). وظیفه پزشک در صورت مخالفت بیمار به درمان. فصلنامه فقه پزشکی، ۵(۱۷)، صص ۱۲-۳۵.

23. شریف کاشانی، ملاحبیب. (۱۴۰۴ق). تسهیل المسالک. قم: مکتبة الملیه.

24. شهیدی، مهدی. (۱۳۵۷). حقوق مدنی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

25. شهیدی، مهدی. (۱۳۹۱). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

26. حسینی شیرازی، سیدمحمد. (۱۴۱۸ق). إیصال الطالب الی المکاسب. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

27. صالحی، حمیدرضا. (۱۳۹۲). مطالعه مسئولیت مدنی پرستاران در حقوق ایران و فرانسه. فصل‌نامه حقوق پزشکی، ۷(۲۶)، صص ۶۵-۹۲.

28. صفایی، علی. (۱۳۸۹). مقالات حقوقی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

29. طاهری، حبیب‌الله. (۱۴۱۸ق). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

30. عاملی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام. قم: المعارف الإسلامیه.

31. عاملی، زین‌الدین بن‌علی. (۱۴۱۰ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه. تهران: کتاب‌فروشی داوری.

32. عبدالرحمان، محمود. (۱۴۱۴ق). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه. بیروت: انتشارات التراث.

33. علامه حلی، حسن بن یوسف اسدی. (۱۳۸۸). تذکرة الفقها. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

34. علم‌الهدی، علی بن حسین. (۱۴۰۵ق). رسائل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن الکریم.

35. فاضل آبی، حسن بن ابی‌طالب یوسفی. (۱۴۱۷ق). کشف الرموز. قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.

36. قائنی، محمد. (۱۴۲۴ق). ‌المبسوط فی فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبیة. قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار(علیهم السلام).

37. قاسمی، محمدعلی. (۱۳۹۵). فقه درمان. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).

38. قدیری، محمدحسن. (۱۳۷۶). البیع. تهران: مرکز نشر انتشارات امام خمینی.

39. حسینی روحانی قمی، سیدصادق. (۱۴۱۲ق). فقه الامام الصادق×. قم: دار الکتاب- مدرسه امام صادق(علیه السلام).

40. کاتوزیان، ناصر. (۱۳۸۷). الزامات خارج از قرارداد. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

41. لنکرانی، فاضل. (۱۳۸۵). احکام پزشکان و بیماران. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام).

42. لنگرودی، محمدجعفر. (۱۳۷۰). ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات گنج سخن.

43. محسنی، محمدآصف. (۱۳۸۲). الفقه ومسائل طبیة. قم: بوستان کتاب.

44. محقق حلی، جعفر بن حسن. (۱۴۰۸ق). شرائع الاسلام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.

45. محقق داماد، سیدمصطفی. (۱۳۸۱ق). قواعد فقه. قم: مرکز نشر علوم اسلامی.

46. محقق داماد، سیدمصطفی. (۱۳۸۹ش). فقه پزشکی. تهران: انتشارات حقوقی.

47. مدنی، جلال الدین. (۱۳۹۰). حقوق مدنی. تهران: انتشارات قوه قضائیه.

48. مراغی، میرعبدالفتاح. (۱۴۱۷ق). العناوین. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

49. معلوف، لویس. (۲۰۰۰م). المنجد فی اللغه العربی. بیروت: دارالمشرق.

50. معین، محمد. (۱۳۸۱). لغت‌نامه. تهران: انتشارات امیرکبیر.

51. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۸۵). دائرةالمعارف فقه مقارن. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(علیه السلام).

52. مکارم شیرازی، ناصر.(۱۴۲۷ق). استفتائات جدید. قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام).

53. مکارم شیرازی، ناصر. (۱۴۲۹ق). احکام پزشکی. قم: انتشارات مدرسه امیرالمؤمنین(علیه السلام).

54. موسوی بجنوردی، محمد. (۱۳۷۹). قواعد فقهیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

55. نائینی، محمدحسین. (۱۴۲۱ق). الرسائل الفقهیه. قم: موسسه اسلامی امام رضا(علیه السلام).

56. نجفی، محمدحسن. (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

57. نوری، میرزا‌حسین.‌ (۱۴۰۸ق). مستدرک الوسائل. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).

58. ولیدی، محمد صالح. (۱۳۹۴). مسئولیت کیفری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 458
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 413


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب