آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,831,611
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,015,565
قنبری شیخ شبانی, حسن, قنبری شیخ شبانی, محمدتقی. (1400). بازکاوی حدیث رفع. اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(4), 35-68. doi: 10.22034/jrj.2021.58226.2100
حسن قنبری شیخ شبانی; محمدتقی قنبری شیخ شبانی. "بازکاوی حدیث رفع". اسلام و مطالعات اجتماعی, 7, 4, 1400, 35-68. doi: 10.22034/jrj.2021.58226.2100
قنبری شیخ شبانی, حسن, قنبری شیخ شبانی, محمدتقی. (1400). 'بازکاوی حدیث رفع', اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(4), pp. 35-68. doi: 10.22034/jrj.2021.58226.2100
قنبری شیخ شبانی, حسن, قنبری شیخ شبانی, محمدتقی. بازکاوی حدیث رفع. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 7(4): 35-68. doi: 10.22034/jrj.2021.58226.2100

بازکاوی حدیث رفع

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 3، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، اسفند 1400، صفحه 35-68    اصل مقاله (779.19 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2021.58226.2100
نویسندگان
حسن قنبری شیخ شبانی1؛ محمدتقی قنبری شیخ شبانی* 2
1دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم- ایران،(نویسنده مسئول)؛ hassan.67@chmail.ir
2دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه معارف اسلامی قم- ایران؛ ali1389@iran.ir
تاریخ دریافت: 30 تیر 1399،  تاریخ بازنگری: 01 دی 1399،  تاریخ پذیرش: 04 دی 1399 
چکیده
در نزاع اخباری‌‌‌ها و اصولیان در شبهۀ حکمیۀ تحریمیه، اصولی‌‌‌ها برای اثبات برائت به احادیثی تمسک کرده‌اند که مهم‌‌‌ترین و پیچیده‌ترین آن‌ها حدیث رفع است. اختلافات بسیاری پیرامون این حدیث ازجمله حقیقی یا ادعایی بودنِ رفع و معنای خود رفع و نحوۀ دلالت آن بر اصل برائت در کلمات علما یافت می‌‌‌شود. از مهم‌‌‌ترین این اختلافات، نزاع بر سر متعلّق رفع را می‌‌‌توان نام برد که اصولیان چندین احتمال ازجمله عموم آثار و مؤاخذۀ اخروی را مطرح کرده‌اند. با در نظر گرفتن تفاوت ثمرات هر قول در فقه و اصول، نگارندگان در ابتدا تلاش کرده‌‌‌اند با توجه به آیات و روایات موجود که مورد غفلت بسیاری از علما واقع شده‌‌‌‌است، ثابت کنند که مراد واقعی از رفع در غیر فقرۀ «ما لایطیقون»، مؤاخذه به‌طور مطلق است و در ادامه نیز به اشکالاتی پرداخته‌اند که به تقدیر گرفتن مؤاخذه و نیز ثمرات مترتب بر نظر مختار شده‌است. در نهایت، دلالت این حدیث بر برائت را مورد کنکاش قرار داده‌‌‌اند که مشخص شد این حدیث ارتباطی با محل نزاع در بحث برائت ندارد.
کلیدواژه‌ها
حدیث رفع؛ متعلق رفع؛ عذاب؛ مؤاخذه؛ امم سابق؛ جهل؛ برائت
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Ḥadīth al-Raf‘
نویسندگان [English]
Hassan Ghanbari Sheykhshabani1؛ MohammadTaqi Ghanbari Sheykhshabani2
1Graduate Student of Level Three at Hawza Ilmiyya of Qom- Iran; (Corresponding Author); hassan.67@chmail.ir
2Master Student of History at University of Islamic Sciences; ali1389@iran.ir
چکیده [English]
In the controversy between traditionalists(akhbaris) and scholars of principle of jurisprudence, the latter having tried to prove innocence, resorted to some traditions of which the most important and complex is ḥadīth al-raf'.
There are many disagreements about this hadith which can be found in the words of Usulis including being real or virtual, the meaning of the raf' itself and
how it implies to the principle of innocence which the most important one is the discord about what the object (muta'allaq) of raf' can be. Regarding this issue, Usulis have suggested some possibilities including general effects and afterlife punishment. Considering different results of each idea in jurisprudence and its principles, the authors have initially tried to prove that the real meaning of the raf' other than the phrase "ma-la-yotighoon" is punishment, and then they mentioned some problems regarding punishment and some results have been explored too, and ultimately they explored the implication of this ḥadīth on innocence which it became apparent that this ḥadīth is unrelated to the conflict in the discussion of innocence.
کلیدواژه‌ها [English]
Ḥadīth al-Raf‘, Object of Raf`, punishment, calling to account, previous nations, ignorance, innocence
اصل مقاله

به فایل PDF مقاله مراجعه کنید.

مراجع
* قرآن کریم

  1. آخوند خراسانى، محمدکاظم. (1410ق‏). درر الفوائد فی الحاشیة على الفرائد. تهران: موسسة الطبع و النشر.
  2. آخوند خراسانى، محمدکاظم. (1430ق‏). کفایة الأصول. تحقیق و تعلیق علی زارعى سبزوارى. چاپ ششم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  3. اشعرى قمى، احمد. (1408ق). النوادر‏. قم: مدرسة الإمام المهدیA.
  4. انصارى، مرتضى. (1416ق‏). فرائد الاُصول‏‏. چاپ پنجم‏. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  5. اعرابی، غلامحسین؛ مسعودی، کاظم. (1397). شواهد قرآنی حدیث رفع. حدیث پژوهی، 10 (20)، 85-116.
  6. اصفهانی، محمدحسین. (1429ق). نهایة الدرایة فی شرح الکفایة. چاپ دوم. بیروت: مؤسسة آل البیتb لإحیاء التراث.
  7. ایروانى، على‏. (1370‏). نهایة النهایة فی شرح الکفایة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
  8. بجنوردى، حسن‏. (380ش‏). منتهى الأصول‏. تهران: موسسة مطبعة العروج.‏
  9. برقى، احمد. (1371ق). المحاسن. تصحیح و تعلیق جلال‌الدین محدث‏. چاپ دوم. قم: دار الکتب الإسلامیة.
  10. بروجردی، محمدتقی. (1417ق). نهایة الافکار. تقریرات ضیاءالدین عراقی. چاپ سوم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.‏
  11. بصری، محمد. ( 1403ق). المعتمد فی أصول الفقه. تحقیق خلیل المیس. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  12.  بهبهانى، محمدباقر. (1415ق‏). الفوائد الحائریة. قم: مجمع الفکر الاسلامی.‏
  13. بهجت، محمدتقى‏. (1388‏). مباحث الأصول‏. قم: شفق.‏
  14. بهسودى، محمدسرور. (1417ق‏). مصباح الأصول‏. تقریرات سید ابوالقاسم خویى. چاپ پنجم. قم: مکتبة الداوری.‏
  15. تبریزی، موسى. (1369ق). أوثق الوسائل فی شرح الرسائل‏. قم: انتشارات کتبی نجفی.‏
  16. تبریزی، میرزا جواد. (1387‏). دروس فی مسائل علم الاصول. چاپ دوم‏. قم: دار الصدیقة الشهیدة.
  17. تونى، عبدالله. (1415ق‏). الوافیة فی أصول الفقه‏. چاپ دوم.‏ قم: مجمع الفکر الاسلامی.‏
  18. تنکابنى، محمد. (1385ق‏). إیضاح الفرائد. تهران: مطبعة الاسلامیة (اخوان کتابچی).
  19. تهرانى نجفی، هادى. (1320‏). محجة العلماء. تهران: بی‌نا.
  20. ثقفى، محمد. (1398ق). روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، چاپ دوم. تهران: برهان‏.
  21. جاپَلَقى، محمدشفیع . (بی‌تا). القواعد الشریفة. قم: مؤلف.
  22. جزائرى، محمدجعفر. (1385‏). نتائج الأفکار فی الأصول‏. تقریرات‏ سید محمود حسینى شاهرودى. قم: آل المرتضیb.
  23. جلالی مازندرانی، سید محمود. (1414ق). المحصول فی علم الاصول. تقریرات جعفر سبحانی. قم: مؤسسة الإمام الصادقA.
  24. مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. (1389). فرهنگ‌نامه اصول فقه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم.
  25. حائرى اصفهانى، محمدحسین‏. (1404ق). الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة. قم: دار احیاء العلوم الاسلامیة.‏
  26. حسینی روحانی، محمدصادق. (1382‏). زبدة الاصول. چاپ دوم. تهران: حدیث دل.‏
  27. حسینی میلانی، سید علی. (1393). تحقیق الاصول. چاپ سوم. قم: الحقائق.
  28. حسینى فیروزآبادى، مرتضى‏. (1400ق‏). عنایة الأصول فی‏ شرح کفایة الأصول‏. چاپ چهارم‏. قم: فیروزآبادی‏.
  29. حکیم، عبدالصاحب‏. (1413ق‏). منتقى الأصول. تقریرات سید محمد روحانى. قم: دفتر آیت‌الله سید محمد حسینی روحانی.‏
  30. حلى، حسن‏. (1425ق‏). نهایة الوصول الى علم الأصول‏. قم: موسسة الإمام الصادقA.
  31. حیدرى، على‌نقى‏. (1412ق). اصول الاستنباط. قم: مرز مدیریت حوزة علمیة قم. ‏
  32. خرازی، سید محسن. (1422ق). عمدة الاصول، قم. موسسۀ در راه حق.
  33. خمینی، حسن. (1389). حدیث رفع. پژوهشنامه متین، امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی، 12 (47)، 13-60.
  34. خمینی، مصطفی. (1418ق). تحریرات فی الاصول. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
  35. خمینى، روح‌الله‏. (1415ق‏). انوار الهدایة فی التعلیقة على الکفایه. چاپ دوم‏. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
  36. خمینى، روح‌الله. (1421ق). کتاب البیع‌. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
  37.  خوانساری، سید احمد. (1405ق). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. چاپ دوم. تهران: مکتبة الصدوق.
  38. خوئی، ابوالقاسم. (1352). اجود التقریرات. تقریرات محمدحسین نائینی. چاپ دوم. قم: موسسة صاحب الأمرf.
  39. درویش‌‌‌پور، وفا. (1386). جهل و خطاء در حدیث رفع و آثار آن‌ها در حقوق کیفری ازمنظر فقه امامیه، فصلنامۀ پژوهش‌‌‌های فقه و حقوق اسلامی، تابستان (8)، 265-288.
  40. دیلمى، حسن. (1412ق). إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: منظورات الشریف الرضی.‏
  41. رازی اصفهانى، محمدتقى. (بی‌تا).‏ هدایة المسترشدین‏. قم:‏ مؤسسه آل البیتb لإحیاء التراث.
  42. سبحانی، جعفر. (1432ق). المبسوط فی اصول الفقه. چاپ دوم. قم: موسسة الإمام الصادقA.
  43. شبیری، سید موسی. (1396). خارج اصول (حدیث رفع)، مدرسۀ فقاهت. بازیابی شده در 20 مرداد 1400، از
  44. http://www.eshia.ir/Feqh/Archive/shobeiry/osool/96#lesson_960929
  45. شعرانى، ابوالحسن‏. (1373‏). المدخل إلى عذب المنهل فی أصول الفقه‏. قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأعظم الأنصاری، الأمانة العامة.
  46. شیخ بهایى، محمد‏. (1383‏). زبدة الأصول‏. قم: شریعت.‏
  47. صافى گلپایگانى، على‏. (1421ق). المحجة فی تقریرات الحجة (تقریرات  محمد حجت کوه‌‌‌کمرى). قم: موسسة السیدة المعصومةh.
  48. صالحى مازندارنى، اسماعیل‏. (1424ق‏). مفتاح الأصول‏. قم: صالحان.‏
  49. طباطبایی، محمدحسین. (1374). المیزان. ترجمۀ محمدباقر موسوی. چاپ پنجم. قم: دفتر نشر اسلامی، وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  50. طباطبائی قمی، سید تقی. (1371). آراؤنا فی اصول الفقه. قم: محلاتی.
  51. طباطبایى حکیم، محمدسعید. (1428ق‏). الکافی فی أصول الفقه‏. چاپ چهارم‏. بیروت‏. دار الهلال‏.
  52. طباطبایى مجاهد، محمد‏. (1296ق‏). مفاتیح الأصول‏. قم: مؤسسة آل البیتb لإحیاء الثراث.
  53. طوسى، محمد،( 1417ق). العدة فی أصول الفقه. قم: محمدتقی علاقبندیان.‏
  54. عاملى، محمد. (1409 ق‏). وسائل الشیعة. قم: مؤسسة آل البیتb لإحیاء الثراث.
  55. عبدالساتر، حسن‏. (1417ق‏). بحوث فی علم الأصول‏. تقریرات‏ شهید صدر. بیروت: مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامی.
  56. فاضل ، مقداد‏. (1361‏). نضد القواعد الفقهیة على مذهب الإمامیة. قم: انتشارات کتابخانۀ آیة الله مرعشى نجفى (ره).
  57. فاضل لنکرانى، محمد. (1420ق‏). معتمد الأصول‏. تقریرات‏ امام خمینی. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره).
  58. فخر رازی، محمد. (1420ق). التفسیر الکبیر. لبنان. دار إحیاء التراث العربی.
  59. فشارکى، محمدباقر. (1413ق ‏). الرسائل الفشارکیة. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.‏
  60. قمى، ابوالقاسم. (1430ق). قوانین الأصول. قم: إحیاء الکتب الاسلامیة.‏
  61. کاظمی، محمدعلی. (1376). فوائد الاصول. تقریرات محمدحسین نائینی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.‏
  62. کلانتری، ابوالقاسم. (1383‏). مطارح الانظار. تقریرات شیخ مرتضی انصاری. چاپ دوم. قم: مجمع الفکر الإسلامی.
  63. کلانتری، علی اکبر. (1393). بررسی تطبیقی حدیث رفع در منابع فریقین. فصلنامۀ مشکوة (بنیاد پژوهش‎‌های اسلامی)، 33 (3)، 74-89.
  64. مجلسى، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار. چاپ دوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‏
  65. مددی، سید احمد. (1394). خارج فقه: الولایة من قبل الجائر. وبگاه دروس و آثار حضرت آیت‌الله سید احمد مددی الموسوی. بازیابی شده در 20 مرداد 1400، از
  66. http://www.ostadmadadi.ir/persian/lesson/11669
  67. مشکینى اردبیلى، ابوالحسن‏. (1413ق‏). کفایة الاصول. قم: لقمان.‏
  68. مظفر، محمدرضا. (1410ق). اصول الفقه. چاپ سوم. قم: موسسۀ اسماعیلیان.
  69. مغربی، نعمان. (1385ق). دعائم الاسلام. تصحیح آصف فیضى‏. چاپ دوم. قم: مؤسسه آل البیتb لإحیاء التراث.
  70. مغنیه، محمدجواد. (1975م‏). علم أصول الفقه فی ثوبه الجدید. بیروت‏: دار العلم للملایین‏.
  71. منتظرى، حسینعلى‏. (1415ق). نهایة الأصول، تقریرات حسین بروجردی. تهران: نشر تفکر.
  72. موسوى، سید ابراهیم‏. (1371ق‏). ضوابط الأصول‏. قم: مؤلف.‏
  73. مؤمن قمى، محمد. (1419ق‏). تسدید الأصول. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  74. نجفی کلباسی، محمدحسین. (1422ق). وسیلة الوصول الى حقائق الأصول‏. تقریرات سید ابوالحسن‏ اصفهانى. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.‏
  75. نجفی اصفهانى، محمدرضا. (1413ق‏). وقایة الأذهان‏. قم: مؤسسه آل البیتb لإحیاء التراث.
  76. نراقى، احمد‏. (1430ق‏). مفتاح الأحکام‏. قم: بوستان کتاب.
  77. نراقى، محمدمهدى. (1384‏). تجرید الأصول‏. قم: سید مرتضی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 434
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 204