حسینی دولت آباد, بی بی حکیمه, عرب طاط, اکرم. (1400). تحلیل روش‌های فرعون در «مدیریت ذهن» قوم خویش در قرآن کریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(شماره 2(پیاپی34)), 123-152. doi: 10.22081/jiss.2021.60039.1763
بی بی حکیمه حسینی دولت آباد; اکرم عرب طاط. "تحلیل روش‌های فرعون در «مدیریت ذهن» قوم خویش در قرآن کریم". اسلام و مطالعات اجتماعی, 9, شماره 2(پیاپی34), 1400, 123-152. doi: 10.22081/jiss.2021.60039.1763
حسینی دولت آباد, بی بی حکیمه, عرب طاط, اکرم. (1400). 'تحلیل روش‌های فرعون در «مدیریت ذهن» قوم خویش در قرآن کریم', اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(شماره 2(پیاپی34)), pp. 123-152. doi: 10.22081/jiss.2021.60039.1763
حسینی دولت آباد, بی بی حکیمه, عرب طاط, اکرم. تحلیل روش‌های فرعون در «مدیریت ذهن» قوم خویش در قرآن کریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 9(شماره 2(پیاپی34)): 123-152. doi: 10.22081/jiss.2021.60039.1763
1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد، مشهد، ایران
2دانشجوی کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد، مشهد، ایران.
تاریخ دریافت: 11 بهمن 1399،
تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1400،
تاریخ پذیرش: 17 مهر 1400
چکیده
اهمیت فعالیت ذهن و نقش آن در گرایشات و رفتارهای انسان، امروزه مورد توجه علوم انسانی و رفتاری قرار گرفته و مباحث گسترده‌ای پیرامون فلسفه ذهن، مراتب و کارکرد آن پدید آورده است. از جمله این مباحث که چگونگی ایجاد یا تغییر تصورات ذهنی را در فرد و اجتماع انسانی مورد مطالعه قرار می‌دهد، مدیریت ذهن است. آگاهی از این فرایند، از شاخه‌های اصلی علم ارتباطات و لوازم اساسی حکمرانی است. با آنکه این تعبیر به‌لحاظ اصطلاح علمی سابقه چندانی ندارد، اما قرآن کریم به مصادیق بسیار جذّاب و پیچیده‌ای از آن اشاره فرموده که اقدامات فرعون یکی از آن موارد است. مسئله پژوهش حاضر این است که فرعون به‌عنوان یک دیکتاتور ستم‌پیشه چگونه توانست در ذهن و قلب بسیاری از افراد قوم خود نفوذ کرده و ایشان را به اطاعت خود و مبارزه با حق وادارد و تا ورود به آتش، همراه خود سازد: «یقدم قومه یوم القیامة فأوردهم النار» (هود، 98). به این منظور، به تحلیل محتوای آیات قرآن و استخراج روش‌های مدیریت ذهن فرعون نسبت به قوم خویش پرداخته است. نتایج نشان داده؛ فرعون با کاربست روش‌های عوام‌فریبی، إلقای ترس، إلقای برتری، تحقیر، تخریب شخصیت و مانند آن توانست اذهان قوم خود را تسخیر نموده و آنها را از پیروی دعوت حق موسی× دور کند.
An Analysis of Pharaoh's Methods in "Mind Management" of His People in the Holy Qur'an
نویسندگان [English]
bibi hakime Hosseini dolat abad1؛ Akram Arab2
1Assistant Professor, Qur'an University of Mashhad, Mashhad, Iran
2. Master student of Qur'an Interpretation and Sciences, Qur'an University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]
The importance of the activity of the mind and its role in human tendencies and behaviors has been considered by the humanities and behavioral sciences today and has created wide-ranging discussions about the philosophy of the mind, its levels, and functions. One of these topics that studies how to create or change mental images in the individual and human society is mind management. Awareness of this process is one of the main branches of communication science and basic tools of governance. Although this expression is not very old in terms of scientific terminology, but the Holy Qur'an mentions very interesting and complex examples of it that the actions of Pharaoh is one of them. The issue of the current study is how Pharaoh, as an oppressive dictator, was able to penetrate the minds and hearts of many of his people and force them to obey him and fight against the right and conduct them into the fire. On the Day of Resurrection, he will lead his people and conduct them into the Fire (The Qur'an, Hud, 98). For this purpose, the paper has analyzed the content of Qur'anic verses and extracted the methods of managing Pharaoh's mind towards his people. The results show that Pharaoh, by using the methods of demagoguery, instilling fear, instilling superiority, humiliation, destroying character, and the like, was able to conquer the minds of his people and divert them from following the call of Moses.
کلیدواژه‌ها [English]
Methods, Pharaoh, Mind Management, the Holy Qur'an
افشاری، پیام. (1395). ذهن هوشیار روح بیدار. نشر الکترونیکی کتابراه، برگرفته از: https://www.ketabrah.ir
اﻛﺒﺮﻳﺎنی، ﺳﻌﻴﺪ؛ ﻧﺼﺮ اﺻﻔﻬﺎنی، ﻋﻠﻲ و ﺷﺎئمی ﺑﺮزکی، ﻋلی. (1398). ارائه الگوی ترور شخصیت در سازمان. نشریه مدیریت دولتی (دانش مدیریت)، 11(4)، صص 66 -69.
ایلیا و واسیل (2016م). بررسی تفاوت رفتارهای مخرب و رفتارهای شهروندی سازمانی از دیدگاه فردی کارمند. فرهنگ مدیریت سازمانی، (1)، صص 157-179.
جی، اس. (2019م). ترور شخصیت به‌عنوان ابزاری در سیاست بین‌الملل (مطالعه موردی روابط ایالات متحده و فدراسیون روسیه). نظریه و روش بین‌الملل رازها و دیپلماسی، صص 1-183.
چالدینی، رابرت‌بی. (2004م). روانشناسی نفوذ (مترجم: روح الله حمیدی، 1396). تهران: نشر رسا.
طبرسى، فضل بن حسن. (1371). تفسیر مجمع البیان (ج15و20). تهران: نشر فراهانى.
عاشوری، احمد. (1387). اثربخشی گروه درمانی متمرکز بر ابراز وجود در کاهش پرخاشگری و بهبود پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(4)، صص 389-393.
عبداللهی خوروش، حسین. (1353). تأثیر موسیقی بر روان و اعصاب. اصفهان: بنگاه مطبوعاتی مطهر.
عفیف، عبدالفتاح طباره. (1334). همراه پیامبران در قرآن (مترجمان: حسین خاکساران و عباس جلالی، 1393). قم: موسسه بوستان کتاب.
عمید، حسن. (1375). فرهنگ فارسی عمید (ج4). تهران: نشر آگاه.
فروتن، حمیدرضا. (1397). راهنمای کامل متقاعدسازی. برگرفته از: http://ketabesabz.com
قادری ارایی، معصومه السادات. (1396). کبر و راه‌های درمان آن از دیدگاه اسلام (چاپ اول). تهران: پر.
قرائتی، محسن. (۱۳۸۳). تفسیر نور (ج۸). تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (ج2). تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
کرمی، رامین. (1395). شناخت ذهن و کنترل آن. برگرفته از: https://www.ketabrah.ir
کلاینبرگ، اتو. (1899م). روانشناسی اجتماعی (مترجم: علی‌محمد کاردان، 1376، ج2). تهران: نشر اندیشه.
سیف هاشمی، سودابه. (1397). اسرار کنترل ذهن. تهران: انتشارات نواندیش.
کاویانی، حسین؛ پورناصح، مهرانگیز. (1381). نقش کلمه در شکل‌گیری ذهن فرمانبردار. فصلنامه تازه‌های علوم شناختی، 4(3)، صص 27-34.
مصطفوی، حسن. (1268). التحقیق فی کلمات القرآن (ج۱). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کانکه، الیزابت. (2015م). افزایش نفوذگذاری در یک روز. (مترجم: ستاره کریمیان، 1398). تهران: نشر آذرفر.
مکارم شیرازى، ناصر و همکاران. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
منصوری، خلیل. (1388). ابعاد جنگ نرم از منظر قرآن. برگرفته از: 19544، http://kayhan.ir
