آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,783 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,323,022 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,312,214 |
احمد غزالی و شکل‌‌گیری شیطانپرستی در میان یزیدیان جزیره | ||
| نقد و نظر | ||
| دوره 26، شماره 103، مهر 1400، صفحه 148-171 اصل مقاله (612.81 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2020.57995.1738 | ||
| نویسنده | ||
| رسول رضوی* | ||
| استاد گروه کلام دانشگاه قرآن و حدیث، قم | ||
| تاریخ دریافت: 26 خرداد 1399، تاریخ بازنگری: 18 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 21 آذر 1399 | ||
| چکیده | ||
| منطقۀ شمال عراق که «جزیره» نامیده می‌‌شود، زیستگاه پیروان آیینی است که با نام «یزیدیه» یا «شیطانپرستان» شناخته می‌‌شوند. این اسامی نه از روی کینه و عداوت، بلکه بر اساس وجود دو عنصر اصلی در این آیین بر این دین‌واره اطلاق شده است؛ یعنی تقدیس یزید و شیطان و پرهیز از لعن این دو. دور از ذهن نیست که برای هر محقق منصفی این سؤال مطرح شود که این دو باور عجیب و مخالف دین اسلام از کجا وارد این آیین شده است. در این مقاله تلاش شد با هدف تبیین رابطۀ تصوف و مباحث کلامی به این سؤال پاسخ داده شود و در ادامه با بهره‌گیری از روش تحلیلی‌ـ‌ا‌نتقادی و بررسی متون مقدس این آیین، کتاب‌‌های «رش» و« جلوه»، و واکاوی زندگی‌نامۀ بنیانگذار آن به این نتیجه رسیدیم که عدی مسافر به‌عنوان بنیانگذار آیین یزیدیه در دورۀ تحصیل در بغداد مدتی شاگرد برادران غزالی بوده است و تحت تأثیر آموزش‌‌های این دو، به تقدیس یزید و شیطان باور پیدا کرده و اجتناب از لعن آن دو را به‌عنوان وظیفه‌‌ای عملی به کار بسته و آن هنگام که دین‌وارۀ خویش را در اطراف کوه‌‌های سنجار تأسیس می‌‌کرد، این دو باور و دو عمل را از ارکان آئین خویش قرار داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احمد غزالی؛ یزیدیه؛ شیطانپرستی؛ عدی بن مسافر؛ جزیره؛ شیطان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Aḥmad Ghazzālī and the Formation of Satanism among Yazidis of the Island | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rasoul Razavi | ||
| Assistant Professor, Department Of Kalam, University Of Quran and Hadith | ||
| چکیده [English] | ||
| The northern area of Iraq, often known as the “Island” (Jazīra), is home to followers of a ritual known as “Yazīdiyya” (Yazidism) or “Satanists.” These labels do not apply to them out of animus, but because of the presence of two main ingredients in this ritual—sanctification of Yazīd and Satan, and refusal to cursing them. One might wonder how these unusual un-Islamic beliefs have found their way into this ritual. In this paper, I seek to answer the question in order to account for the relation between Sufism and theological issues, and then drawing on the analytic-critical method and a study of the sacred texts of Yazidism—namely, Rash and Jilwa—as well as a scrutiny of the life of its founder, I conclude that ‘Adī Musāfir—the founder of Yazidism—was a student of Ghazzālī brothers during his sojourn in Baghdad, and then inspired by Ghazzālīs, he came to believe in the sanctity of Yazīd and Satan, and thus refused from cursing them as a practical duty. When he tried to establish his ritual around Sinjar Mountains, he incorporated the two doctrines into his denomination. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Aḥmad Ghazzālī, Yazidism, Satanism, ‘Adī ibn Musāfir, Island, Satan | ||
| مراجع | ||
|
1. آل طاووس، سید احمد. (بی‌‌تا). عین العبره. قم: دارالشهاب. 2. ابن ابی الحدید. (1385/1965م). شرح نهج البلاغه (محقق: محمدابوالفضل ابراهیم). بیجا: بی‌‌نا. 3. ابن اثیر، عزالدین على. (1371). کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران (مترجم: ابوالقاسم حالت و عباس خلیلى). تهران: مؤسسه مطبوعاتى علمى. 4. ابن جوزی، ابوالفرج. (بی‌‌تا).تلبیس ابلیس (مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران. 5. ابنجوزی. (1412ق/1992م). المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم (محمدعبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا). بیروت: دارالکتب العلمیه. 6. ابنجوزی، عبدالرحمن. (1426ق). الرد علی المتعصب العنید. بیروت: دار الکتب العلمیه. 7. ابن‌حوقل، محمد. (1938م). صورة الأرض (چاپ دوم). بیروت: دار صادر. 8. ابن‌‌فقیه، احمد بن محمد. (1416ق). البلدان (چاپ اول). بیروت: عالم الکتب. 9. ابنتیمیه، الوصیة الکبرى. (1408ق). رساله شیخ‌‌الاسلام ابن تیمیه اللی اتباع عدی بن مسافر الاموی. بیجا: نشر ابوعبدالله محمدبن‌حمد الحمود احصی. 10. أبوالفداء، اسماعیل بن على. (2007م). تقویم البلدان(چاپ اول). قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة. 11. أبوالفداء، اسماعیل بن عمر بن کثیر الدمشقى. (1407ق/1986م). البدایة و النهایة (ج12). بیروت: دارالفکر. 12. اصطخرى، ابراهیم بن محمد. (1927م). مسالک الممالک(چاپ اول). بیروت: دار صادر. 13. بلاذرى، احمد بن یحیى. (1988م). فتوح البلدان (چاپ اول). بیروت: دار و مکتبه الهلال. 14. تتوى، قاضى احمد؛ قزوینی، آصف خان. (1382). تاریخ الفی (مصحح: غلام‌‌رضا طباطبایى‌‌مجد، چاپ اول). تهران: علمى و فرهنگى. 15. التونجی، محمد. (1380). یزیدیان یا شیطانپرستان (مترجم: احسان مقدسی). بیجا: عطایی. 16. تیمور پاشا، احمد. (1352ق). الیزیدیة و منشا نحلتهم (تیمور مصری، احمد‌بن‌اسما‌عیل)، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة. 17. جامی، نورالدین عبدالرحمان. (1386). نفحات الانس من حضرات القدس، (مصحح: محمود عابدی)، تهران: بی‌‌نا. 18. حاجى خلیفه، مصطفى بن عبدالله چلپى. (1376ق). ترجمه تقویم التواریخ (مترجم: ناشناخته، مصحح: میرهاشم محدث). بیجا: بی‌‌نا. 19. حسنی، عبدالرزاق. (1341). یزیدی‌‌ها و شیطان‌‌پرست‌‌ها (مترجم: سیدجعفر غضبان). بیجا: انتشارات عطایی. 20. حلاج، حسین بن منصور. (1389). مجموعه آثار حلاج (محقق: قاسم میرآخوری، چاپ دوم). تهران: انتشارات شفیعی. 21. حلاج، حسین بن منصور. (2002م). دیوان الحلاج (کتاب الطواسین) (محقق و مصحح: عیون السود؛ محمد باسل، چاپ دوم). بیروت: دار الکتب العلمیة. 22. حلبی، علی‌اصغر. (1376). مبانی عرفان واحوال عارفان. تهران: اساطیر. 23. حموى، یاقوت بن عبدالله. (1995م). معجم البلدان (چاپ دوم). بیروت: دارصادر. 24. دهقان، مصطفی. (1383). قطعه‌‌ای گورانی درباره شیطان. نامه ایران باستان، 4(2)، صص 47 - 64. 25. ذهبی، محمد بن احمد. (1984م). العبر فی خبر من غبر. کویت: صلاح‌الدین المنجد. 26. ذهبى، محمد بن احمد. (1406ق). الأمصار ذوات الآثار (چاپ اول). بیروت: دار‌البشائر. 27. رشید، الخیون. (1386ق). ایزدیه روایتی دیگر (مترجم: مجید مرادی و میثاق امین). پژوهشی اقوام و مذاهب، 2(5)، صص 32 -56. 28. رضوانى، على‌اصغر. (بی‌‌تا). نقدى بر افکار ابن تیمیه. بیجا: نشر مشعر. 29. رضوی، رسول. (1396). تاریخ کلام امامیه (جریان‌ها و مکاتب). قم: دارالحدیث. 30. رودگر، محمد. (1390). عرفان جمالی در اندیشه‌های احمد غزالی (چاپ اول). بیجا: ادیان. 31. زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1393). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر. 32. صفا، ذبیح الله. (1378). تاریخ ادبیات در ایران (چاپ هشتم). تهران: فردوس. 33. غزالی، ابوحامدمحمد. (1374). احیاء علوم الدین (مترجم: موید‌‌الدین محمد خوارزمی، چاپ سوم). تهران: علمی و فرهنگی. 34. غزالی، احمد. (1359). سوانح (مصحح: هلموت ریتر). تهران: نصرالله پورجوادی. 35. غزالی، احمد. (1376). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی (محقق و مصحح: مجاهد احمد، چاپ سوم). تهران: دانشگاه تهران. 36. غزالی، احمد. (بی‌‌تا). مجموعه آثار فارسی احمد غزالی. سوانح العشاق. بیجا: بی‌‌نا. 37. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم. (1416ق). ینابیع الموده لذوی القربی (چاپ اول). بیجا: دارالاسوه. 38. کتاب رش (کتب الیزیدیة المقدسة: کتاب مصحف رش) أی الکتاب الأسود (رجوع شود به: الحسنی، عبدالرزاق. (1326). ادیان، مذاهب و عرفان: العرفان، (355)، صص 6-678. 39. مستوفى قزوینى، حمدالله بن ابى‌بکر بن احمد. (1364). تاریخ گزیده (محقق: عبدالحسین نوایى، چاپ سوم). تهران: امیرکبیر. 40. نویسنده(ها)، زیر نظر موسوی بجنوردی، سیدمحمدکاظم. (۱۳۶۷). دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. (چاپ اول)، تهران: انتشارات مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی. 41. همدانی، عین‌القضات. (1373). تمهیدات (محقق و مصحح: عسیران عفیف، چاپ چهارم). تهران: منوچهری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,131 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 936 |
||