آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,859,977 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,184,824 |
ماهیت و گونه‌شناسی اصل تفکیک در جنگ و جهاد براساس متون اسلامی و قوانین بین‌الملل | ||
| علوم سیاسی | ||
| دوره 24، شماره 94 - تابستان 400، مرداد 1400، صفحه 55-76 اصل مقاله (865.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/psq.2021.60704.2511 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی حیدری مزرعه آخوند* 1؛ سید عباس طباطبایی2؛ حسین ابویی مهریزی3 | ||
| 1استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| 3دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 27 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 08 شهریور 1400، تاریخ پذیرش: 28 آبان 1400 | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی گونه‌شناسی اصل تفکیک در آیات و روایات اسلامی و عهدنامه‌های بین‌المللی است. با استفاده از روش تحلیل محتوا نشان داده شد که اصل تفکیک به معنای جدا نمودن مصادیق نظامی از غیرنظامی، از مهم‌ترین اصول آموزه‌های اسلامی و حقوق بین‌الملل بوده و مفاد این اصل قرن‌ها قبل، در آیات قرآن و روایات مورد توجه جدی بوده‌است؛ درحالی‌که سازمان‌های بین‌المللی بشردوستانه در دوره معاصر، به‌صورت قراردادهای بین‌المللی آن را به جامعه جهانی عرضه داشته‌اند. گونه‌های اصل تفکیک، شامل تفکیک بین افراد، امکنه، ازمنه، اسلحه و روش‌های به‌کارگیری در جنگ است و آیات جهاد در قرآن کریم، بزرگ‌ترین مستند مکتب اسلام بر تفکیک افراد نظامی از غیرنظامی، مکان‌ها و زمان‌های جنگ و نیز روش‌ها و سلاح‌های جنگی است. آیات متضمن منع فساد و هلاکت حرث و نسل، قاعدة وزر، عدالت‌ورزی و نفی اثم، بر ممنوعیت سلاح‌های کشتار جمعی و به تعبیری بر اصل تفکیک سلاح‌های مجاز و غیرمجاز دلالت دارد. گرچه زمان‌های ممنوعیت جنگ و مخاصمه، در جامعه بین‌المللی کم‌رنگ بوده، ولی در قرآن کریم و براساس اصل تفکیک، به‌روشنی به آن پرداخته شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جهاد؛ اصل تفکیک؛ نظامیان؛ غیرنظامیان؛ حقوق بشردوستانه بین‌المللی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The nature and typology of the principle of separation in war and jihad based on Islamic texts and international law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Muhammad Ali Heidari Mazra'e Akhund1؛ Seyed abbas Tabatabaei2؛ Hussei Abuei Mehrizi3 | ||
| 1Assistant Professor of Quranic Sciences and Hadith, Yazd University, Yazd, Iran | ||
| 2PhD student in Comparative Interpretation, Yazd University, Yazd, Iran | ||
| 3Associate Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Yazd University, Yazd, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of the present study is a comparative study of the typology of the principle of separation in Islamic verses and hadiths and international treaties. Using descriptive-analytical method, it was shown that the principle of segregation, meaning the separation of military from civilian, is one of the most important principles of Islamic teachings and international law. While international humanitarian organizations presented it to the international community much later, in the contemporary period, in the form of international agreements. The types of the principle of segregation include segregation between individuals, possibilities, trials, weapons and methods of use in war. The verses that prohibit corruption and the destruction of property and generation, the rule of minister, justice and the denial of sin, refer to the prohibition of weapons of mass destruction and, in other words, to the principle of separation of permitted and unlawful weapons. Although the times of the prohibition of war and conflict are few in the international community, but in the Holy Qur'an and according to the principle of segregation, it has been dealt with explicitly. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jihad, Principle of Separation, Military, Civilians, International Humanitarian Law | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. قم: مؤسسه نهج‌البلاغه، 1414ق.
ابن‌إدریس حلی، ف. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. (ج.1-2). قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن‌حنبل، ا. (بـی‌تا). مـسند احـمد. (ج.3). بـیروت: دار صـادر.
ابن‌کـثیر دمـشقی، ا. (1407ق). البدایة و النهایة. (ج.4). بـیروت: دارالفکر.
ابن‌منظور، م. (1414ق). لسان العرب. (ج.6). بیروت: دار صاد.
ابوالفتوح رازی، ح. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. (ج.3). مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسـلامی آسـتان قدس رضوی.
اکرمی، ر.؛ محمدی زرینی، س.؛ عبدی، م. (1394). ممنوعیت استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی از دیدگاه فقه اسلامی. مطالعات فقه امامیه، ش4، صص 79-93.
اخگری بناب،ن.؛ قربان‌نیا،ن.(1390). عدم‌مشروعیت کاربرد سلاح هسته‌ای در پرتو اصل تفکیک با رویکرد اسلامی. مجله حقوق اسلامی،ش ، صص 73-103.
ایزدهی، س.؛ صدیق تقی‌زاده، ص. (1391). ممنوعیت استفاده از سلاح کشتار جمعی (نقد و بررسی ادله). علوم سیاسی، ش 60، صص 7-27.
اقبالی، ک. (1397). جنگ اطلاعات از منظر اصل تفکیک رزمندگان و غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه ، پزوهش‌های حقوقی، ش 34، صص 71-109.
بحرانی، ه. (1415ق). البرهان فی تفسیر القرآن. (ج.1). قم: موسسۀ البعثه.
بهوتى، م. (1402ق): کشاف القناع. (ج.3). (به کوشش: ه. مصیلحى). بیروت: دارالفکر.
جرجانی، ح. (1377). جـلاء الأذهـان و جلاء الأحزان. (ج.1). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جـزری، ع. (1409ق). اسد الغابة فی معرفة الصحابة. (ج.2). بیروت: دارالفکر.
جعفری، س.ا. (2016م). تحلیل ابزارها و روش‌های ممنوعه در جنگ از دیدگاه اسلام و حقوق بین‌الملل بشردوستانه. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران.
جهان‌تیغ، ح.؛ نجفی، ح. (1397). نقش و جایگاه پروتکل‌های الحاقی به کنوانسیون ژنو 1949 در حقوق بین‌الملل. جستارهای حقوق عمومی، ش 2(5)، صص 42-61.
حبیبی، ه.؛ رمضانی، ص. (1393). وضعیت حقوقی سپر انسانی داوطلبانه در حقوق بشردوستانۀ بین‌المللی. پژوهش حقوق عمومی، ش 16(45)، ص 77-103.
حرعاملی، م. (1409ق). تفصیل وسائل‌الشیعة إلی تحصیل مسائل‌الشریعة. (ج.15). قم: مؤسسه آل‌البیت.
حرعاملی، م. (1412ق). وسائل‌الشیعه.(ج.15). قم: موسسه آل‌البیت.
حرعاملی، م. (1403ق). الفوائدالطوسیه.(ج.25). قم: المطبعه العلمیه.
حسنی، ا. (1391). منع استفاده از تسلیحات کشتار جمعی از منظر فقه. تهران: همایش فقه هسته‌ای.
حسینی‌شیرازی، س.م. (1409ق). الفقه. (چاپ دوم، ج.47). بیروت: دارالعلوم.
خویی، ا. (1410ق). منهاج الصالحین. (ج.1). قم: نشر مدینة‌العلم.
زنجیریان، ا.ح. (1381). حمایت از غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه. در: مجموعه مقالات بررسی تحولات اخیر حقوق بشردوستانه بین‌المللی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران: دبیرخانه کمیته ملی حقوق بشردوستانه.
سرخسى، ش. (1406ق.). المبسوط. (ج.10). بیروت: دارالمعرفه.
شهید ثانی، ز. (1409ق). روضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. نجف: مکتبه الداوری.
ضیایی بیدگلی، م.ر. (1365). نگرش اجمالی به حقوق جنگ. حقوقی بین المللی، ش 6، صص 47-88.
طـباطبایی، م.ح. (1374). تفسیر المیزان. (چ. پنجم، ج.2). (مترجم: م.ب. موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
طباطبایی، م.ح. (1367). تفسیر المیزان.(ج.6). تهران: مرکز نشرفرهنگی رجاء.
طباطبایی، م.ح. (1378). تفسیر المیزان.(ج.14). تهران: مرکز نشرفرهنگی رجاء.
طبرسی، ا. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. چ. سوم، ج.2). تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طبرى، م. (1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن. (ج.1-2، 17). بیروت: دارالمعرفه.
طوسى، م. (1412 ق) التبیان فی تفسیر القرآن:10 جلد، چ. 1. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
طوسی، ج. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفـتاوی. (چ. دوم، ج.1). بـیروت: دارالکتاب‌العربی.
طوسی، ج. (1407ق). تهذیب الأحکام. (چ. چهارم، ج.6). تهران: دارالکتبالإسلامیة.
ظاهری، ع.ر. (1377). تمایز بین نظامیان و غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه بین‌المللی و تطبیق با قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران. دادرسی، ش 12، صص 58-62.
عظیمی شوشتری، ع.ع. (1388). قوانین و مقررات بشردوستانه در سیره پیامبر اسلام. حکومت اسلامی، ش 14(52)، صص 111-138.
علامه حلّی ،ح. (1414). تذکرة الفقهاء ، قم: آل‌البیت.
فراهیدی، خ. (1409ق). العین. قم: دارالهجره.
فیض کاشانى، م. (1402ق). تفسیر الصافى. (ج.3). بیروت: اعلمى.
قربان‌نیا، ن. (1378). اخـلاق و حـقوق بین‌الملل. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ انتشارات سمت.
قـربان‌نیا، ن. (1387). حقوق بشر و حقوق بشردوستانه. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قرطبى، م. (1364). الجامع لأحکام القرآن. (ج.16). تهران: ناصر خسرو.
قـطب راونـدی، س. (1405ق). فقه القرآن فی شرح آیات الأحکام. (چ. دوم، ج.1). قـم: کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی نجفی.
کاسانى، ع. (1409ق). بدائع الصنائع. (ج.7). پاکستان: المکتبه الحبیبیه.
کـلینی، ج. (1407ق). الکافی. (چاپ چهارم، ج.5). تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
کلینی، م. (1429ق)، الکافی، قم: دارالحدیث.
مروارید، ع.ا. (1410ق/ 1990م). سلسلة الینابیع الفقهیه. بیروت: دارالتراث.
مطهری، م. (1390). مجموعه آثار(فقه و حقوق). ج.21. قم: انتشارات صدرا.
مغنیه، م.ج. (1424ق). تفسیر الکاشف. (ج.1). تهران: دار‌الکتب‌‌الإسـلامیة.
مـقریزی، ت. (1420ق). امتاع الاسماع به ما للنبی من الاحوال و الامـوال و الحـفدة و المـتاع. (ج.2). بیروت: دارالکتب‌العلمیة.
مکارم شیرازی، ن. (1374). تفسیر نمونه. (ج.2). تهران: دارالکتبالإسلامیة.
مؤمن، م. (1380). «جهاد ابتدایی در عصر غیبت»، مجله فقه اهل بیت، ش ۲۶، صص 3-7.
نجفی، م.ح. ( 1404ق). جـواهر الکـلام فـی شرح شرایع الاسلام. (چ. هفتم، ج.21). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. نجفی،م.ح. (1362). جواهرالکلام.(ج.21). تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
نسائی، ا. (1411ق). السـنن الکبری. (ج.5). بیروت: دارالکتب‌العلمیة.
نگهداری، ع. (1386). جنگ غیرنظامیان و حقوق بشردوستانه در اسلام. معرفت، ش 118، صص 33-42. نورى، ح. (1366). جهاد. (ج.11). تهران: نشر فرهنگ اسلامى.
هیکل، م.خ. (1417ق). الجهاد و القتال فی السیاسه الشرعیه. بیروت: دارالاضواء.
واقدی، م. (1409ق). المغازی. (ج. 3). بیروت: موسسة الاعلمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 543 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395 |
||