آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,499 |
| تعداد مقالات | 35,584 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,634,246 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,585,628 |
بررسی سیر تحول خاندان محلی شُمله خوزستان در دوره سلجوقیان (548 تا 591 ﻫ.ق) | ||
| تاریخ اسلام | ||
| مقاله 6، دوره 25، شماره 3 - شماره پیاپی 99، مهر 1403، صفحه 143-170 اصل مقاله (1.65 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2021.57124.2017 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی وزینی افضل* 1؛ علی ابوالقاسمی2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ دانشگاه جیرفت، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 22 اسفند 1398، تاریخ بازنگری: 24 آذر 1399، تاریخ پذیرش: 07 دی 1399 | ||
| چکیده | ||
| ارزش‌های حاکم بر ساختار قدرت قبیله‌ای سلجوقیان، یکی از دلایل توفیق آنها در کسب قدرت سیاسی و نظامی بود؛ اما این ترکان در مرحله تشکیل دولت اقتدارگرا و گذر از نظام ایلی به شاهنشاهی، نیازمند بازنگری جدی در سنّت‌های صحرانشینی خود بودند؛ امری که منجر به تنش‌های مداوم میان نیروهای مرکزگرا و مرکزگریز شد. این چالش‌ها، بیشتر در قالب بحران‌های جانشینی و مسئله حقّ تقدم قدرت در میان سلسله‌مراتب خانوادگی بروز کرد و منجر به زد و خوردهای پیوسته و تشکیل حکومت‌های محلی متعدد در نقاط مختلف امپراطوری سلجوقیان شد. آل شُمله در خوزستان، یکی از این نیروهای مرکزگریز بودند که با حمایت دسته‌ای از ترکمانان افشار و با استفاده از نهاد اتابکی، از ضعف ساختاری سلجوقیان استفاده کردند و به مدت چهل سال در خوزستان و برخی نقاط عراق عجم و عراق عرب حکومتی اتابک‌نشین ایجاد نمودند. مقاله حاضر، بر آن است با بررسی سیر تحولات تاریخی و سیاسی این خاندان، روند شکل‌گیری تا سقوط این سلسله محلی را مورد بررسی قرار دهد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سلجوقیان؛ آل شُمله؛ اتابکان خوزستان؛ ترکمانان افشار؛ حکومت‌های محلی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Evolution of the Local Family of Shomleh in Khuzestan in Seljuk Era (548 to 591 A. H.) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mahdi Vazini Afzal1؛ ali abolghasemi2 | ||
| 1Associate professor of history, Jiroft University, Jiroft, Iran | ||
| 2Ph. D candidate of history of Iran after Islam, Isfahan University, Isfahan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The values governing the structure of Seljuk tribal power were one of the reasons for their success in achieving political and military authority. However, these Turks needed a serious revision of their nomadic traditions during the stage of developing an authoritarian government and transitioning from the tribal to the monarchy system. This issue led to the ongoing tensions between centralist and centrifugal forces. These challenges were mostly the succession crises and the precedence of power among family hierarchies and led to continuous clashes and the development of numerous local governments in different parts of the Seljuk Empire. Al-Shomleh in Khuzestan was one of these centrifugal forces who took advantage of the structural weakness of Seljukian with the support of a group of Afsharid Turkmen and use of Atabaki institution and developed Atabaki government in Khuzestan and some parts of Ajam Iraq and Arab Iraq for forty years. The present article aims to investigate the process of development of this local family until its failure through the course of its historical and political developments. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Seljuqs, Al-Shomleh, Atabkan e- Khuzestan, Afsharid Turkmen, local governments | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابی‌الحدید، 1965م، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، جلد 8، عیسی البابی الحلبی وشرکائه، بی‌جا، دار احیاء الکتب العربیة.
ابن‌اثیر، عزالدین علی، 1368، الکامل فی التاریخ، ترجمه: عباس خلیل، ابوالقاسم حالت و علی هاشمی حائری، تهران: مؤسسه مطبوعاتی علمی.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، 1412ق، المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم، دراسة و تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌خلدون، ابویزید عبدالرحمن‌بن‌محمدف 1383، العبر؛ تاریخ ابن‌خلدون، ترجمه: عبدالمحمد آیتی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌علی، 1407ق، البدایة والنهایة، به کوشش: احمد ابوملحم و دیگران، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابوالغازی بهادرخان، 1389، شجره تراکمه، ترجمه: محمدرضا کریمی، کرج: پینار.
ابوالفداء الملک المؤید عمادالدین اسماعیل، بی‌تا، المختصر فی الأخبار البشر، جلد 2و3، مصر.
افشار، ایرج، 1356، عهدنامه‌ای از اتابک محمد ایلدگزی، مجله تاریخ دانشگاه تهران: سال اوّل، شماره 2.
افشار، ایرج و طاهر، غلامرضا، 1378، المختارات من الرسائل (کتابت سال693 هجری)، تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
افضل کرمانی، حمیدالدین احمد حامد کرمانی، 1391، المضاف إلی بدایع الزمان فی وقایع کرمان، تصحیح و تحشیه: عباس اقبال اشتیانی، تهران: انتشارات اساطیر.
بدلیسی، شرف‌الدین، 1377، شرف‌نامه، تصحیح: زرنوف، تهران: انتشارات اساطیر.
بلوخ، مارک، 1363، جامعه فئودالی، ترجمه: بهزاد باشی، جلد 1، تهران: آگاه.
بنداری اصفهانی، فتح‌بن‌علی، 1356، تاریخ سلسله سلجوقی؛ زبدة النصرة ونخبة العصرة، ترجمه: محمدحسین جلیلی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
حسینی، صدرالدین ابوالحسن علی‌بن‌ناصر‌بن‌علی، 1380، زبدة التواریخ، ترجمه: رمضانعلی روح‌اللهی، تهران: انتشارات ایل شاهسون بغدادی.
خوافی، احمد‌بن‌محمد، 1368، مجمل فصیحی، تحقیق: محسن ناجی نصرآبادی، تهران: اساطیر.
راوندی، علی‌بن‌سلیمان، 1363، راحة الصدور وآیة السرور، تصحیح: محمد اقبال، تهران: انتشارات علمی.
زرکوب شیرازی، ابوالعباس احمد‌بن‌ابی‌الخیر، 1310، شیرازنامه، تصحیح و اهتمام: بهمن کریمی، تهران: کتابخانه‌های احمدی و معرفت شیرازی.
زریاب خویی، عباس، 1362، «سوگندنامه جهان‌پهلوان»، مجله آینده، سال نهم، شماره 8 و9.
سبط‌بن‌جوزی، یوسف، 1968م، مرآة الزمان، به کوشش: علی سویم، آنکارا: انجمن ترک.
سومر، فاروق، 1390، تاریخ غزها (ترکمن‌ها)؛ تاریخ تشکیلات طایفه‌ای و حماسه‌ها، ترجمه: وهاب ولی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
قمی، نجم‌الدین ابوالرجاء، 1363، تاریخ الوزراء، به کوشش: محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
کاشغری، محمود‌بن‌حسین، 1375، دیوان لغات الترک، ترجمه و تنظیم و ترتیب الفبایی: محمد دبیرسیاقی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کسروی، احمد، 1304، «افشارهای خوزستان»، مجله آینده، شماره 4.
کسروی، احمد، 1306، «ایل افشار»، مجله آینده، شماره 8.
کسروی، احمد، 1384، تاریخ پانصدساله خوزستان، تهران: دنیای کتاب.
لمبتن، آن، 1372، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
مستوفی، حمدالله، 1387، تاریخ گزیده، تصحیح: عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر.
میرخواند، میر محمد بن سید برهان‌الدین، 1339، تاریخ روضة الصفا، تهران: انتشارات خیام.
[نامعلوم]، 1368، بختیارنامه، تصحیح و تحشیه: محمد روشن، تهران: نشر گستره.
نظام الملک، ابوعلی حسن طوسی، 1383، سیر الملوک، به اهتمام: هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.
نیشابوری، ظهیری، 1390، سلجوقنامه، تصحیح: میرزا اسماعیل افشار، تهران: اساطیر.
وصاف الحضرة، فضل‌الله‌بن‌عبدالله، 1338، تاریخ وصاف الحضرة، به اهتمام: محمدمهدی اصفهانی، تهران: کتابخانه ابن‌سینا و کتابخانه جعفری تبریزی.
همدانی، خواجه رشیدالدین فضل‌الله، 1367، جامع التواریخ، به کوشش: بهمن کریمی، تهران: انتشارات اقبال.
Anonim Gürcü Vekayi-namesi, 2003, Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar), çev. H. Andreasyan, Ankara.
Hartmann, bu tarihi 1180 olarak vermektedir. Bkz. Angelika Hartmann, 2006, “Nasır Lidinillah,” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi XXXII, İstanbul.
Meryem Gürbüz, 2005, Hârizmşahlar’da Devlet Teşkilâtı, Ekonomik ve Kültürel Hayat, istanbul Üniversitesi Sosyal Blimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, istanbul.
TURAN, Osman, 1996, Selçuklular Tarihi ve Türk-islâm Medeniyeti, istanbul. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 676 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||