آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,387
تعداد مقالات34,316
تعداد مشاهده مقاله12,993,520
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,705,645
زرنوشه فراهانی, حسن, خلیلی, صابر. (1400). بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید. اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), 47-75. doi: 10.22081/jqss.2021.61466.1123
حسن زرنوشه فراهانی; صابر خلیلی. "بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید". اسلام و مطالعات اجتماعی, 3, 2, 1400, 47-75. doi: 10.22081/jqss.2021.61466.1123
زرنوشه فراهانی, حسن, خلیلی, صابر. (1400). 'بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید', اسلام و مطالعات اجتماعی, 3(2), pp. 47-75. doi: 10.22081/jqss.2021.61466.1123
زرنوشه فراهانی, حسن, خلیلی, صابر. بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 3(2): 47-75. doi: 10.22081/jqss.2021.61466.1123

بررسی و نقد دیدگاه سید قطب درباره نسبت دین و علم تجربی جدید

مطالعات علوم قرآن
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 8، تیر 1400، صفحه 47-75    اصل مقاله (1.92 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2021.61466.1123
نویسندگان
حسن زرنوشه فراهانی1؛ صابر خلیلی* 2
1استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. تهران. ایران.
2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. تهران. ایران
تاریخ دریافت: 30 تیر 1400،  تاریخ بازنگری: 28 آذر 1400،  تاریخ پذیرش: 29 آبان 1400 
چکیده
یکی از مسائل چالشی پیش روی اندیشمندان اسلامی در سده‌های اخیر، رابطه دین و علوم تجربی است که متفکران مسلمان با رویکردهای مختلفی در پی تبیین آن برآمده‌اند. سید قطب از مشهورترین و تأثیرگذارترین چهره‌های اسلامی قرن بیستم، با تفکیک میان علوم ارزشی (انسانی) و علوم محض (تجربی) و منفک‌دانستن علوم محض از مبانی معرفتی تمدن غرب، اخذ علوم تجربی غربی را بلامانع می‌داند. در این مقاله با روش توصیف و تحلیل ابتدا به تبیین دیدگاه او درباره‌ تمدن و نسبت دین و علم می‌‌پردازیم و نقش علوم تجربی جدید را در تمدن اسلامی مورد نظر او تبیین می‌‌کنیم؛ سپس اشکالات نظریه او را مطرح می‌کنیم که از مهم‌ترین آنها: 1. ناقص‌بودن نظام معرفتی‌ای که وی در پی اشکال به تمدن غرب مطرح می‌‌کند و متناسب بحث «هست‌‌ها و بایدها» در علوم تجربی به نظریه‌پردازی نمی‌‌پردازد؛ 2. بی‌‌توجهی به تأثیر متقابل علوم ارزشی و علوم محض و نقش جهت‌‌دهی علوم ارزشی؛ 3. فقدان بحث از علوم تجربی اسلامی که با ایجاد تغییرات در هدف، منابع، روش و غایت باید به آن پرداخت؛ 4. رویکرد تفسیری همراه با سکوت وی در مواجهه با آیات علمی.
کلیدواژه‌ها
سید قطب؛ جامعه‌ اسلامی؛ تمدن اسلامی؛ علم تجربی جدید؛ غرب
عنوان مقاله [English]
An Examination and Critique of Sayyid Qutb's View on the Relationship between Religion and New Experimental Science
نویسندگان [English]
hasan zarnooshe farahani1؛ saber khalili2
1Assistant Professor in Department of Theology and Islamic Education, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
2. Master student of Quran and Hadith sciences in Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran
چکیده [English]
One of the challenges Islamic thinkers have faced in recent centuries is the relationship between religion and experimental sciences, which Muslim thinkers have sought to explain with different approaches. Sayyid Qutb, one of the most famous and influential Islamic figures of the twentieth century, by distinguishing between value (human) and pure (experimental) sciences and separating pure sciences from the epistemological foundations of Western civilization, considers the Western experimental sciences ok to acquire. In the current paper, with the method of description and analysis, we first explain his view on civilization and the relationship between religion and science, and explain the role of new experimental sciences in the Islamic civilization he seeks. Then we discuss the drawbacks of his theory, the most important of which are: 1. the imperfection of the epistemological system which he proposes in the form of Western civilization and does not theorize in proportion to the issue of "beings and musts" in the experimental sciences. 2. Lack of paying attention to the interaction of value sciences and pure sciences and the role of value sciences orientation. 3. Lack of discussion of Islamic experimental sciences that must be dealt with by making changes in purpose, resources, method, and objective. 4. Interpretive approach with his silence in the face of scientific verses.
کلیدواژه‌ها [English]
Sayyid Qutb, Islamic Society, Islamic Civilization, New Experimental Science, West
مراجع
* قرآن کریم.

  1. پارسانیا، حمید. (1388). علم و هویت. فصلنامه حکمت اسراء، (1)، صص 29-36.
  2. پارسانیا، حمید. (1390). روش‌‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی. قم: کتاب فردا.
  3. پارسانیا، حمید. (1391). عرفان‌منش، ایمان، روش‌‌شناسی بنیادین معرفت اجتماعی سید قطب. دو فصلنامه علمی پژوهشی نظریه‌‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 2(2)، صص 63-
  4. تافلر، آلوین؛ تافلر، هایدی. (1374). به سوی تمدن جدید: تفکر ساسی در موج سوم (مترجم: محمدرضا جعفری). تهران: سیمرغ.
  5. تدهوارد؛ جرمی ریفکین. (1374). جهان در سراشیبی سقوط (مترجم: محمود بهزاد). تهران: سروش.
  6. توانا، محمدعلی؛ کامکاری، محمد و مصطفوی منتظری، سیدمحمدجواد. (1389). بررسی مواجهه سید قطب و هشام شرابی با پدیده غرب: براساس مدل پدیدارشناسانه. فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، (21)، صص 7-33.
  7. جوادی آملی، عبدالله. (1386). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی (چاپ چهارم). قم: مرکز نشر اسراء.
  8. حسنی، سیدحمیدرضا؛ علی‌‌پور، مهدی و موحد ابطحی، سیدمحمدتقی. (1387). علم دینی؛ دیدگاه‌‌ها و ملاحظات. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  9. حمداله اکوانی، اردوان ارژنگ. (1391). اردوان، مدرنیته و اندیشه احیاگر: مروری بر اندیشه سیاسی سید قطب. مجله دانش سیاسی و بین‌الملل، 1(2)، صص 33-54.
  10. خسروپناه، عبدالحسین. (1379). کلام جدید. قم: مرکز مطالعات و پژوهش‌های حوزه
    علمیه قم.
  11. ذهبی، محمدحسین. (1369). التفسیر و المفسرون (چاپ دوم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  12. سوزنگر، سیروس. (1383). اندیشه سیاسی سید قطب. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  13. سیاوشی، کرم. (1385). بررسی تطبیقی نظریه جامعیت قرآن از دیدگاه سید قطب. فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث 3 (6)، صص 7-25.
  14. سیاوشی، کرم. (1389). ارزش دانش‌های کهن و نوین غیرمسلمانان در اندیشه سید قطب. معرفت، 19(156)، صص 101-118.
  15. سیاوشی، کرم. (1389). تحلیل انتقادی مبانی و روش تفسیری سید قطب در فی ظلال القرآن. تهران: نشر بین‌الملل.
  16. سید قطب. (1365). فاجعه تمدن و رسالت اسلامی (مترجم: علی حجتی کرمانی). تهران: القبس.
  17. سید قطب. (1372). ما چه می‌گوییم (مترجم: سیدهادی خسروشاهی). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  18. سید قطب. (1379). عدالت اجتماعی در اسلام (مترجمان: محمدعلی گرامی و سیدهادی خسروشاهی). قم: بوستان کتاب.
  19. سید قطب. (1386). آینده در قلمرو اسلام (مترجم: سیدعلی خامنه‌‌ای). تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
  20. سید قطب. (1423ق). خصائص التصور الاسلامی. قاهره: دارالشروق.
  21. سید قطب. (1425ق). فی ظلال القرآن. قاهره: دارالشروق.
  22. سید قطب. (1427ق). السلام العالمی و الاسلام. بیروت: دارالشروق.
  23. سید قطب. (1962م). الاسلام و مشکاة الحضاره. قاهره: داراحیاء کتب العربیه.
  24. سید قطب. (1979م). معالم فی الطریق. بیروت: دارالشروق.
  25. شاطبی، ابراهیم بن موسی. (1422ق). الموافقات فی اصول الشریعه (مصححان: عبدالله دراز و عبدالسلام عبدالشافی). بیروت: دارالکتب العلمیه.
  26. طنطاوی جوهری. (1412ق). الجواهر فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  27. فروند، ژولین. (1362). نظریه‌‌های مربوط به علوم انسانی (مترجم: علی‌محمد کاردان). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  28. گلشنی، مهدی. (1385). علم و دین و معنویت در آستانه قرن بیست و یکم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  29. گلشنی، مهدی. (1394). از علم سکولار تا علم دینی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  30. مصباح یزدی، محمدتقی. (1388). معارف قرآن: خداشناسی، کیهان‌‌شناسی، انسان‌‌شناسی (مشکات). (چاپ دوم). قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  31. مطهری، مرتضی. (1374). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: انتشارات صدرا.
  32. مهدی‌نژاد، سیدرضا؛ واسعی، علیرضا. (1397). درآمدی انتقادی بر دیدگاه سید قطب درباره جوامع متمدن و غیر متمدن. تاریخ و فرهنگ، 5(101)، صص 65-83.
  33. هانتینگتون، ساموئل. (1378). برخورد تمدن‌‌ها و بازسازی نظم جهانی (مترجم: محمدعلی رفیعی). تهران: دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 3,157
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 238


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب