آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,486 |
| تعداد مقالات | 35,381 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,474,617 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,504,077 |
تجربۀ دینی از دیدگاه محمد مجتهدشبستری در بوتۀ نقد | ||
| نقد و نظر | ||
| دوره 26، شماره 104، دی 1400، صفحه 97-126 اصل مقاله (661.85 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2021.61539.1858 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم علیزاده* 1؛ حمیدرضا حاجی بابایی2؛ وحید واحد جوان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشکده معارف دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار دانشکده معارف دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3استادیار دانشکده معارف دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 10 مرداد 1400، تاریخ بازنگری: 07 دی 1400، تاریخ پذیرش: 11 مهر 1400 | ||
| چکیده | ||
| تجربۀ دینی یکی از مسائل مهم در فلسفۀ غرب پس از رنسانس است که تحولاتی را در اندیشۀ معرفتی برخی از نواندیشان مسلمان ایجاد نمود. محمد مجتهدشبستری نیز متأثر از همین تحولات، تجربۀ دینی را به‌عنوان هستۀ اصلی همۀ ادیان قرار می‌دهد و معتقد است عقاید، اعمال و احکام دینی تابعی از تجربه‌های دینی هستند. تجربۀ دینی از نگاه او دارای معقولیت و معرفت‌بخشی است و آیات قرآن نیز باید با رویکرد تجربۀ دینی فهمیده شود. از آنجا که این رویکرد تأثیر قابل توجهی در برداشت از قرآن کریم دارد، بررسی دیدگاه مجتهدشبستری ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش با هدف تحلیل و ارزیابی تجربۀ دینی از دیدگاه مجتهدشبستری و با روش تحلیلی‌ـ‌انتقادی ضمن بررسی ادعای او به این نتیجه دست یافت که تجربۀ دینی محصول فلسفۀ مسیحیت است و تطبیق آن بر اسلام نادرست است. وحی نبوی بر خلاف تجربۀ دینی امری اختصاصی است و با آن تفاوت ماهوی دارد. داده‌های احساسی به دلیل خطاپذیری، حجیت و معرفت‌بخشی ندارند. تجربه‌های دینی مقید به سنت‌ها هستند و خود نمی‌تواند مبنایی برای معقولیت باورهای دینی باشد. تجربه‌های دینی به دلیل ماهیت احساسی در قالب مفاهیم قرار نمی‌گیرد و نمی‌تواند معیاری برای فهم قرآن باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجربۀ دینی؛ وحی؛ داده عقلی؛ داده حسی؛ محمد مجتهدشبستری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critique of Mohammad Mojtahed Shabestari’s Account of Religious Experience | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Alizadeh1؛ Hamid Reza Hajibabaeei2؛ Vahid Vahedjavan3 | ||
| 1PhD student, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran, Iran | ||
| 2Associate professor, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran | ||
| 3Assistant professor, Faculty of Education and Islamic Thought, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Religious experience has been a significant issue in Western philosophy since Renaissance, which led to developments in the thoughts of some Muslim intellectuals. Mohammad Mojtahed Shabestari, influenced by such developments, offers religious experience as the core of all religions, believing that religious beliefs, practices, and rulings are functions from such experiences. For him, religious experience is rational and knowledge-conferring. Moreover, Quranic verses should be understood in terms of religious experience. Since the approach has a remarkable role to play in our interpretation of the Quran, it seems necessary to examine Mojtahed Shabestari’s view. Drawing on the analytic-critical method, we conclude that religious experience is a product of Christian philosophy, which cannot be properly applied to Islam. Unlike religious experience, revelation is exclusive, and the two are indeed essentially different. Sense data are not authoritative and do not confer knowledge because of their fallibility. Religious experiences are themselves constrained by traditions, and hence, they cannot serve as grounds for the rationality of religious beliefs. Because of their sensory character, religious experiences cannot be accommodated within concepts. Thus, they cannot be criteria for an understanding of the Quran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Religious experience, revelation, rational data, sensory data, Moham-mad Mojtahed Shabestari | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. اسعدی، محمد؛ شاکر، محمدکاظم. (1394). آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 2. باربور، ایان. (1379). علم و دین (مترجم: بهاء‌الدین خرمشاهی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 3. بهشتی، احمد. (1386). فلسفۀ دین. قم: بوستان کتاب. 4. پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس و بازینجر، دیوید. (1389). عقل و اعتقاد دینی (مترجمان: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی). تهران: طرح نو. 5. پرادفوت، وین. (1377). تجربۀ دینی (مترجم: عباس یزدانی). قم: طه. 6. جوادی آملی، عبدالله. (1385). وحی نبوت. قم: اسراء. 7. جوادی آملی، عبدالله. (1389). منزلت عقل در هندسۀ معرفت دینی. قم: اسراء. 8. جیمز، ویلیام. (1391). تنوع تجربۀ دینی (مترجم: حسین کیانی). تهران: حکمت. 9. حامد ابوزید، نصر. (2015). اصلاح اندیشه اسلامی (مترجم: یاسر میردامادی). بی‌جا: توانا. 10. خراسانی، لطف‌الله. (1398). وحیانیت الفاظ قرآن کریم. قم: پروهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. 11. ساجدی، ابوالفضل. (1385). تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 12. سبحانی، جعفر. (1376). منشور عقاید امامیه. قم: موسسه امام صادق(علیه السّلام). 13. سوئین برن، ریچارد. (1381). آیا خدایی هست؟ (مترجم: محمد جاودان). قم: مفید. 14. سیوطی، عبدالرحمن ابن ابی‌بکر. (1386). الاتقان فی علوم القرآن. تهران: امیرکبیر. 15. عباسی، بابک. (1391). تجربۀ دینی و چرخش هرمنوتیکی. تهران: هرمس. 16. فروغی، محمدعلی. (1344). سیر حکمت در اروپا. تهران: کتابفروشی زوار. 17. فیض کاشانی، محسن. (1415). تفسیر الصافی. تهران: صدر. 18. قائمی‌نیا، علیرضا. (1381). تجربۀ دینی گوهر دین. قم: بوستان کتاب. 19. قیصری، داود. (1375). شرح فصوص الحکم (مصحح و تعلیق: سید جلال‌الدین آشتیانی). تهران: علمی و فرهنگی. 20. لین، تونی. (2010). تاریخ تفکر مسیحی (مترجم: روبرت آسریان). بی‌جا: انتشارات ایلام. 21. مارتین، دیوید. (1389). هنر و تجربۀ دینی، زبان امر قدسی (مترجم: مجید داوودی). تهران: سورۀ مهر. 22. مایلز، ریچارد. (1380). تجربۀ دینی (مترجم: جابر اکبری). تهران: سهروردی. 23. مجتهدشبستری، محمد.(1379). ایمان و آزادی. تهران: طرح نو. 24. مجتهدشبستری، محمد. (1381). نقدی بر قرائت رسمی از دین. تهران: طرح نو. 25. مجتهدشبستری، محمد. (1383). تأملاتی در قرائت انسانی از دین. تهران: طرح نو. 26. مجتهدشبستری، محمد. (1393). هرمنوتیک کتاب و سنت. تهران: طرح نو. 27. مجتهدشبستری، محمد. (1395). قرائت نبوی از جهان. تهران: نشر الکترونیک. 28. مجتهدشبستری، محمد. (1396). نقد بنیادهای فقه و کلام. تهران: نشر الکترونیک. 29. مجتهدی، کریم.(1380). فلسفه و غرب. تهران: امیرکبیر. 30. مجلسی، محمدباقر. (بی‌تا). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء تراث العربی. 31. محمدرضایی، محمد. (1381). خاستگاه نواندیشی دینی. قم: زلال کوثر. 32. هیوم، رابرت. (1386). ادیان زنده جهان (مترجم: عبدالرحیم گواهی). تهران: علم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,708 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,084 |
||