لک زایی, نجف, شهبازیان, محمد. (1400). پیوستگی حکمرانی مقاومت و انتظار؛ بازشناسی مؤلفههای قرآنی آن در سیرۀ شهید سلیمانی با توجه به ارکان حرکت. اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره2(پیاپی4)), 7-34. doi: 10.22081/jm.2022.63329.1052
نجف لک زایی; محمد شهبازیان. "پیوستگی حکمرانی مقاومت و انتظار؛ بازشناسی مؤلفههای قرآنی آن در سیرۀ شهید سلیمانی با توجه به ارکان حرکت". اسلام و مطالعات اجتماعی, 2, شماره2(پیاپی4), 1400, 7-34. doi: 10.22081/jm.2022.63329.1052
لک زایی, نجف, شهبازیان, محمد. (1400). 'پیوستگی حکمرانی مقاومت و انتظار؛ بازشناسی مؤلفههای قرآنی آن در سیرۀ شهید سلیمانی با توجه به ارکان حرکت', اسلام و مطالعات اجتماعی, 2(شماره2(پیاپی4)), pp. 7-34. doi: 10.22081/jm.2022.63329.1052
لک زایی, نجف, شهبازیان, محمد. پیوستگی حکمرانی مقاومت و انتظار؛ بازشناسی مؤلفههای قرآنی آن در سیرۀ شهید سلیمانی با توجه به ارکان حرکت. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 2(شماره2(پیاپی4)): 7-34. doi: 10.22081/jm.2022.63329.1052
1استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم ع ، قم، ایران (نویسنده مسئول).
2استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، قم، ایران.
تاریخ دریافت: 23 بهمن 1400،
تاریخ بازنگری: 11 اسفند 1400،
تاریخ پذیرش: 25 بهمن 1400
چکیده
انتظار آموزه‌‌ای اساسی در مذهب امامیه است که می‌‌توان آن را «عملگرایی در دوران غیبت جهت ایجاد زمینه‌‌های ظهور خورشید عظمای ولایت» دانست. با توجه به تشکیکی‌بودن و ثبوت مصادیق حداقلی و حداکثری مفهوم انتظار، مصداق اعلای این مفهوم، «عملگرایی مبتنی بر مقاومت» و «عملکرد جهادی» در دوران غیبت است؛ از‌این‌رو حاکمیت مؤمنانه و مقاومتی از لوازم انتظار متعالی محسوب‌‌گشته و عالمان امامیه پیوندی مبتنی بر عقل و نقل را میانشان یافته‌‌اند. در این میان، نگرش حکمت متعالیه به مدل حاکمیت در جامعه و مباحث مرتبط با مقوله «حرکت» در فلسفه اسلامی، گونه‌‌ای از حکمرانی را یادآور است که می‌‌توان از آن به «حکمرانی مقاومت» نام برد. از سوی دیگر قرآن کریم مؤلفه‌‌هایی برای این نوع از حاکمیت برشمرده است که نوشتار پیش‌‌رو می‌کوشد به روش تلفیقی و آمیزه‌‌ای و داده‌‌پردازی توصیفی – تحلیلی، پس از بررسی پیوند میان حکمرانی مقاومتی و انتظار، جایگاه ارکان حرکت در آن و معنای حکمرانی مقاومتی، به مؤلفههای قرآنی این حکمرانی بپردازد و تجلی آن را در سیرۀ شهید سلیمانی بررسی کند. نتیجه اینکه حکمرانی مقاومت، از لوازم انتظار متعالی و مبتنی بر قواعد حرکت در حکمت متعالیه است و شامل پنج مؤلفه اساسیِ «توحید‌‌محوری»، «اعتقاد به ولایت فقیه جامع الشرائط»، «استقامت و صبر»، «عقلانیت دینی و تدبیر» و «نگاه فراگیر و مؤمنانه به انسان» است. شهید سلیمانی در مقام انسان تراز مکتب امام خمینی&، این مدل از حاکمیت مقاومتی را در بالاترین سطح در منطقه اجرا کرد و شبکه‌‌ای از محور مقاومت را در عرصه بین‌‌الملل تشکیل داد.
The Relationship between the Governorship of Resistance and the Waiting; an Examination of Its Qur'anic Components in the Lifestyle of Shahid Soleimani According to the Pillars of the Movement
نویسندگان [English]
Najaf lakzaee1؛ mohammah SAHBAZYAN2
1Full professor of the Department of Political Sciences, Baqir al-Olum University and president of Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran
2Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Department of Current Studies, Research Center forf Mahdism and Future Studies, Qom, Iran.
چکیده [English]
The waiting (for Imam Mahdi) is a basic teaching in Imamiyah sect, which can be considered as pragmatism in the occultation era to provide the context for reappearance of the great sun of the guardianship. Given the skepticism and proving the minimum and maximum instances of the concept of the waiting, the superior instance of this concept is "resistance-based pragmatism" and "jihadi action" during the occultation. Hence, faithful and resistance-based governance is considered as the means of transcendental waiting and Imamiyah scholars have found a relationship based on reason and narration between them. In the meantime, the transcendental Hikmah's view about the model of governance in society and the issues related to the movement in Islamic philosophy are reminiscent of a type of governorship that can be called "resistance governorship". On the other hand, the Holy Qur'an enumerates components for this type of governance that based on a combined and blending method and descriptive-analytical data processing, the present paper tries to deal with the Qur'anic components of resistance governance by examining the relationship between resistance governorship and the waiting, the place of the pillars in it and the meaning of resistance governorship as well as its manifestation in the lifestyle of Shahid Soleimani. The findings suggest that the resistance governorship is a means of transcendental waiting and is based on the rules of movement in transcendental Hikmah (wisdom) and includes the five basic components of monotheism, belief in the guardianship of the jurist (a completely qualified jurist), perseverance and patience, religious rationality and prudence and the comprehensive and faithful view to mankind. Shahid Soleimani, as a preeminent human in Imam Khomeini's school, implemented this model of resistance governance at the highest level in the region and formed a network of resistance in the international arena.
کلیدواژه‌ها [English]
Governorship, resistance, the waiting, Shahid Soleimani, pillars of the movement
مراجع
آذرنوش، آذرتاش. (1385). فرهنگ معاصر عربی – فارسی (چاپ هفتم). تهران: نشر نی.
آشوری، داریوش. (1370). دانشنامه سیاسی (چاپ دوم). تهران: مروارید.
آقابخشی، علی؛ افشاری‌راد، مینو. (1386). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: چاپار.
جوادی آملی، مرتضی. (1391). نشست «فلسفه حکومت در عصر غیبت از منظر حکمت متعالیه»، مندرج در کتاب سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (دفتر سوم، به اهتمام: شریف لکزایی). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
خامنه‌ای، سیدعلی. (10/11/1390). مجموعه سخنرانی رهبری با عنوان: استقامت در اهداف، اصلاح روش‌ها، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/u67930
خامنه‌ای، سیدعلی. (11/10/1400). بیانات در دیدار خانواده و ستاد سالگرد شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/n94536
خامنه‌ای، سیدعلی. (13/10/1399). ۴۰ جمله از رهبر انقلاب درباره «سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی» برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/b13443
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/03/1381). بیانات در مراسم سیزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی ره، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/p11459
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/03/1398). بیانات در مراسم سی‌امین سالگرد رحلت امام خمینی ره، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/a94697
خامنه‌ای، سیدعلی. (14/3/1378). خطبه‌های نمازجمعه در دهمین سالگرد رحلت امام خمینی ره برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/d58602
خامنه‌ای، سیدعلی. (18/10/1398). بیانات در دیدار مردم قم: برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/p27610
خامنه‌ای، سیدعلی. (22/11/1397). بیانیه «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/u50977
خامنه‌ای، سیدعلی. (26/05/1394). بیانات در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل‌بیت و اتحادیه‌ی رادیو و تلویزیون‌های اسلامی، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/e25773
خامنه‌ای، سیدعلی. (26/9/1399). بیانات در دیدار دست‌اندرکاران مراسم سالگرد شهادت حاج قاسم سلیمانی و خانواده شهید سلیمانی، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/e89115
خامنه‌ای، سیدعلی. (27/10/1398). خطبه‌های نماز جمعه تهران، برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری https://b2n.ir/y26140
خمینی، سید روح‌الله. (1367). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
خمینی، سید روح‌الله. (1389). صحیفه امام. (چاپ پنجم). تهران: مؤسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی ره.
خمینی، سید روح‌الله. (بی‌تا). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
شجاری مرتضی؛ فریبا، مختاری. (۱۳۹۱). حرکت حبی و غایت آن از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا. پژوهشنامه عرفان، ش7، صص 64- ۸۷.
شمس الدینی، شیخ صلاح الدین. (8/10/1400). سخنرانی با عنوان «بررسی ویژگی‌های شخصیتی و معرفتی شهید حاج قاسم سلیمانی»، به آدرس: http://radio.isca.ac.ir/music
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة (چاپ سوم). بیروت: داراحیاء التراث العربی.
صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1395ق). کمال الدین و تمام النعمة (مترجم: علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم). تهران: اسلامیه.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1364). اصول فلسفه و روش رئالیسم (با تعلیقات: شهید مرتضی مطهری، چاپ دوم). قم. صدرا.
