عشریه, رحمان, حسینی پور, سید محمد. (1400). بازپژوهی معنای واژه «مهجوراً» در آیه 30 سوره فرقان. اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), 5-24. doi: 10.22081/jqr.2022.60831.3227
رحمان عشریه; سید محمد حسینی پور. "بازپژوهی معنای واژه «مهجوراً» در آیه 30 سوره فرقان". اسلام و مطالعات اجتماعی, 26, 101, 1400, 5-24. doi: 10.22081/jqr.2022.60831.3227
عشریه, رحمان, حسینی پور, سید محمد. (1400). 'بازپژوهی معنای واژه «مهجوراً» در آیه 30 سوره فرقان', اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), pp. 5-24. doi: 10.22081/jqr.2022.60831.3227
عشریه, رحمان, حسینی پور, سید محمد. بازپژوهی معنای واژه «مهجوراً» در آیه 30 سوره فرقان. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 26(101): 5-24. doi: 10.22081/jqr.2022.60831.3227
تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1400،
تاریخ بازنگری: 23 آذر 1400،
تاریخ پذیرش: 06 دی 1400
چکیده
مهجوریت قرآن کریم در قوم پیامبر اکرم موضوع آیه 30 سوره فرقان و از شکایات آن حضرت از ایشان در روز قیامت و در پیشگاه خدای سبحان است. امروزه بیشتر مفسران، واژه «مهجوراً» را به‌معنای «متروک» و معانی مترادف آن دانسته‌اند، ولی در گذشته معنای «سخن ناپسند»، «هذیان» و مانند آن نیز ترجمه شده است. در معنایی نزدیک به معنای اخیر، «مورد ناسزا و یا تمسخر واقعشدن» را نیز مطرح کرده‌اند. مؤلفان تفسیر فارسی مشهور به «ترجمه تفسیر طبری» امّا، این واژه را به‌معنای شاذ «بریده» دانسته‌اند که با توجه به تقدّم تألیف آن نسبت به تفاسیر متأخر، و نیز با توجه به وجود تعارضات آشکار در ابعاد مختلف دو معنای نخست، این معنا نیز درخور تحقیق است. پژوهش‌های موجود درباره آیه مورد بحث، با قبول معنای «متروک» و بدیهی دانستن آن، بدون اشاره به سایر معانی، به حواشی و ابعاد ترک قرآن پرداخته‌اند و تاکنون پژوهشی در واکاوی معنای واژه «مهجوراً» و ردّ و قبول معانی مطرح‌شده صورت نگرفته است. تحقیق حاضر، آرای لغویان و مفسران درباره معنای واژه «مهجوراً» در آیه مورد بحث را با روشی توصیفی- تحلیلی، نقل و تحلیل نموده و ضمن رویکردی انتقادی به آن آراء، با استعانت از قرینه متصل سیاق و قرینه منفصل روایات، معنای «بریده» را در مفهوم «قرآن جداشده از اهل‌بیت» تبیین نموده است.
Re-examining the Meaning of the Word Mahjūran (Abandoned) in Verse 30 of Sūrat al-Furqān
نویسندگان [English]
Rahman Oshriya1؛ Sayyid Muhammad Husaynipour2
1Associate Professor, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an
2Ph.D. Student, University of Sciences and Knowledge of the Holy Qur’an
چکیده [English]
Abandonment of the Holy Qur’an in the people of the Holy Prophet is the subject of verse 30 of Sūrat al-Furqān and one of his complaints against them on the Day of Judgment and in the presence of God Almighty. Today, most commentators have considered the word mahjūran to mean “abandoned” and its synonymous meanings, but in the past, it has been rendered as meaning “indecent speech”, “delusion” and the like. In a sense close to the latter, it has also been referred to as “being insulted or ridiculed.” The authors of the Persian commentary known as “Tarjuma-yi tafsīr-i Ṭabarī”, however, have considered this word to have the broad meaning of “separated; cut off” (burīda), which due to the precedence of its authorship over the later commentaries, and also due to obvious conflicts in different dimensions of the first two meanings, this meaning is also worth researching. The existing researches on the verse in question, by accepting the meaning of “abandoned” and considering it as obvious, have dealt with the margins and dimensions of deserting the Qur’an without referring to other meanings, and so far no research has been done to analyze the meaning of the word mahjūran. The present study has analyzed the opinions of lexicographers and commentators on the meaning of the word mahjūran in the verse in question in a descriptive-analytical manner and while taking a critical approach to those opinions, using the connected context and separate analogy of narrations, the meaning of “separated” has been explained in the concept of “the Qur’an separated from the Ahl al-Bayt (A.S.)”.
کلیدواژه‌ها [English]
ridicule, cut of, abandoned, mahjūr, delusion, the Qur’an
مراجع
قرآن کریم.
آذرنوش، آذرتاش (1389)، فرهنگ معاصر عربی-فارسی، تهران: نشر نی.
آلوسی، محمود‌بن عبداللّه (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن أبیالحدید، ابوحامد عبدالحمید (1363)، شرح نهج البلاغة، قم: مکتبة آیةاللّه العظمی المرعشی النجفی.
ابن أبیحاتم، عبدالرحمن‌بن محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن‌أثیر، علی‌بن محمد (1377ق)، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابنتیمیة، احمد‌بن عبدالحلیم (۱۴۰۶ق)، منهاج السنة النّبویه فی نقض کلام الشّیعة و القدریة، ریاض: جامعة محمدبن سعود الإسلامیة.
ابن‌حنبل، احمد‌بن محمد (1421ق)، المسند، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن‌سعد، محمدبن سعد (1410ق)، الطبقات الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌عاشور، محمدبن طاهر (1420ق)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
