سلامی, احمد, ایازی, سید محمدعلی. (1400). ویژگی‌ها و نشانه‌های مهیمن بودن قرآن نسبت به کتابهای پیشین. اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), 43-64. doi: 10.22081/jqr.2021.61358.3269
احمد سلامی; سید محمدعلی ایازی. "ویژگی‌ها و نشانه‌های مهیمن بودن قرآن نسبت به کتابهای پیشین". اسلام و مطالعات اجتماعی, 26, 101, 1400, 43-64. doi: 10.22081/jqr.2021.61358.3269
سلامی, احمد, ایازی, سید محمدعلی. (1400). 'ویژگی‌ها و نشانه‌های مهیمن بودن قرآن نسبت به کتابهای پیشین', اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), pp. 43-64. doi: 10.22081/jqr.2021.61358.3269
سلامی, احمد, ایازی, سید محمدعلی. ویژگی‌ها و نشانه‌های مهیمن بودن قرآن نسبت به کتابهای پیشین. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 26(101): 43-64. doi: 10.22081/jqr.2021.61358.3269
1پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله،تهران، ایران
2استادیار واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 17 تیر 1400،
تاریخ بازنگری: 02 شهریور 1400،
تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1400
چکیده
قرآن در آیات متعدّدی خود را مصدِّق کتابهای پیشین معرفی کرده و در یکی از آیات، در کنار وصف «مصدق»، از وصف «مهیمن» برای بیان نسبتش با کتب پیشین، به‌ویژه تورات و انجیل استفاده کرده است. «تصدیق» به‌معنای تأیید انزال و هدایتگری است. بیشتر مفسران «هیمنه» را به‌معنای سیطره و تسلط قرآن دانسته و یکی از معانی یا لوازم آن را تبیین تحریف‌ها ذکر کرده‌اند. پرسش اساسی این است که مهیمن به چه معناست و چگونه با مصدق بودن سازگار خواهد بود؟ در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، کوشیدیم به برداشت دقیقی از ویژگی‌ها و نشانه‌های مهیمن بودن برسیم تا از این رهگذر بتوانیم به تصویر جامعی از ساخت معنایی نسبت قرآن با کتب پیشین، به‌ویژه تورات و انجیل دست یابیم. در نهایت این نتیجه به‌دست آمد که در آیات ضمن تأکید فراوان بر اصل انزال تورات و انجیل و شهادت بر وحیانی بودن و هدایتگری آن، در زمینه تفصیل (تنوع و تعمیق) معارف و تغییر احکام جزئی، قرآن واجد تمایزاتی برشمرده شده است. این معنا ارتباطی با نشان دادن تحریف‌های لفظی ندارد و در صدد دور نگه داشتن از تحریف معنوی، صیانت از اصالت دین و ارتقا به افقی وسیع‌تر است. مصدّق و مهیمن بودن قرآن در منظومۀ ارتباط بین ادیانی، مفهومی است که به‌نوعی ناظر به رسمیت بخشیدن به ادیان ابراهیمی در نظر گرفته می‌شود.
Characteristics and Signs of the Guardianship of the Qur’an Compared to Previous Books
نویسندگان [English]
Ahmad Salami1؛ Sayyid Muhammad Ali Ayazi2
1Researcher, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran
2Assistant Professor, Science and Research Branch of Islamic Azad University of Tehran
چکیده [English]
In several verses, the Qur’an introduces itself as muṣaddiq (confirming) previous books, and in one of the verses, in addition to the description of muṣaddiq, it uses the attribute of muhaymin (guardian) to express its relation to previous books, especially the Torah and the Bible. Taṣdīq means confirming the revelation and guidance. Most commentators have considered haymana to mean the domination of the Qur’an and have mentioned one of its meanings or derivatives as explaining distortions. The fundamental question is what the meaning of muhaymin is and how it will be compatible with being muṣaddiq. In this research, using descriptive-analytical method, we have tried to get an accurate understanding of the features and signs of being muhaymin so that we can thereby get a comprehensive picture of the semantic construction of the Qur’an with previous books, especially the Torah and the Bible. Finally, it was concluded that in the verses, while emphasizing the principle of revelation of the Torah and the Bible and testimony to their being revelatory and guiding, the Qur’an is distinguished in the field of elaboration (diversity and profundity) of knowledge and change of minor rules. This meaning has nothing to do with showing verbal distortions and seeks to keep away from spiritual distortions, preserve the originality of religion, and promote it to a broader horizon. The Qur’an’s being muṣaddiq and muhaymin in the notion of interfaith communication is a concept that is considered as somehow denoting the recognition of the Abrahamic religions.
کلیدواژه‌ها [English]
Qur’an, being muhaymin, being muṣaddiq, Torah, Bible, Revealed books
مراجع
قرآن کریم.
کتاب مقدس (عهد قدیم، ترجمۀ پیروز سیّار، چاپ دوم، تهران: هرمس، 1394؛ عهد جدید، ترجمۀ پیروز سیّار، چاپ چهارم، تهران: نشر نی، 1394).
آرمسترانگ، کرن (1385)، خداشناسی از ابراهیم تاکنون، دین یهود، مسیحیت و اسلام، ترجمۀ محسن سپهر، چاپ چهارم، تهران: نشر مرکز.
ابن درید، محمّد‌بن حسن (1988)، جمهرة اللغه، بیروت: دارالعلم للملایین.
ابن ربن طبری، علی (1393ق)، الدین و الدولة فی إثبات نبوة النبی محمد، تحقیق عادل نویهض، بیروت: دارالآفاق الجدیده.
ابن سیده، على‌بن اسماعیل (بی‌تا)، المخصّص، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقائیس اللغه، تحقیق و تصحیح عبدالسّلام محمّد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله‌بن مسلم (بی‌تا)، غریب القرآن، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
رشیدرضا، محمّد (بی‌تا)، تفسیر المنار، الطبعة الثانیه، بیروت: دار المعرفة.
سلامی، احمد، ایازی، سید محمدعلی (1397)، «مقصود از تورات و انجیل در قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 86، 76-101.
سیوطی، عبدالرحمن‌بن أبی بکر (1421ق)، الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق فؤاز احمد زمرلی، بیروت: دار الکتاب العربی.
صاحب، اسماعیل‌بن عباد (1414ق)، المحیط فی اللغة، تحقیق و تصحیح محمّدحسن آل‌یاسین، بیروت: عالم الکتب.
صدر، سیّد محمّدباقر (1432ق)، أئمّة أهل البیت و دورهم فی تحصین الرسالة الإسلامیة، چاپ دوم، قم: مرکز الأبحاث و الدراسات التخصّصیه للشهید الصدر.
طباطبایی، سید محمّدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمدعلی (1396)، بررسی زمینه‌های تاریخی اعتقاد به تحریف تورات و انجیل در می‌ان مسلمانان نخستین، پایان‌نامۀ دکتری علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
طبرسی، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق محمّدجواد بلاغى، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو.
طبری، ابوجعفر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
غزالی، محمد (1986)، نظرات فی القرآن، قاهره: دارالکتب الاسلامیه.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1409ق)، کتاب العین، چاپ دوم، قم: نشر هجرت.
فیومی، احمد‌بن محمّد (1414ق)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعی، چاپ دوم، قم: مؤسّسه دارالهجره.
قدردان قراملکی، محمدحسن (1382)، «تأمّلی در "نقدی بر قرآن و پلورالیزم"»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 34، 136-155.
کلینی، محمّد‌بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تحقیق و تصحیح على‌اکبر غفّاری و محمّد آخوندی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کمالی، طلال فائق (1437ق)، نظریة الهیمنة فی القرآن الکریم، کربلاء: مرکز کربلاء للدّراسات والبُحوث.
مشکور، محمّدجواد (1357)، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مصطفوی، حسن (1430ق)، التحقیق فی کلمات القرآن، الطبعة الثالثه، بیروت و لندن و قاهره: دارالکتب العلمیه و مرکز نشر آثار علّامه مصطفوی.
مطهری، مرتضی (1388)، محمد خاتم پیامبران، تهران: انتشارات حسینیۀ ارشاد.
معرفت، محمّدهادی (1386)، صیانة القرآن من التحریف، قم: مؤسّسۀ فرهنگی انتشاراتی التمهید.
مُقاتل‌بن سلیمان (1423ق)، تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، تحقیق عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نسائی، احمد‌بن شعیب (1411ق)، السنن الکبری، تحقیق عبدالغفار سلیمان البنداری و سید کسروی حسن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
هواری، هود‌بن محکم (1426ق)، تفسیر کتاب الله العزیز، الجزایر: دار البصائر.
Jastrow, Marcus (1903), A Dictionary of The Targumim, The Talmud Babli And Yerushalmi, And The Midrashic Literature, London: Luzac & co, Newyork: G, P, Putnams Sons.
Costaz, Louis, S.J (2002), Dictionnaire Syriaque-Francais/ Syriac- English Dictionary/ قاموسسریانیعربی, Troisieme Edition, Beyrouth: Dar El
