مکوند, محمود. (1400). دیدگاه گفتمانی و کارکرد آن در شناخت تاریخ و فضای نزول سوره مطالعه موردی: سوره عادیات. اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), 103-122. doi: 10.22081/jqr.2022.61968.3338
محمود مکوند. "دیدگاه گفتمانی و کارکرد آن در شناخت تاریخ و فضای نزول سوره مطالعه موردی: سوره عادیات". اسلام و مطالعات اجتماعی, 26, 101, 1400, 103-122. doi: 10.22081/jqr.2022.61968.3338
مکوند, محمود. (1400). 'دیدگاه گفتمانی و کارکرد آن در شناخت تاریخ و فضای نزول سوره مطالعه موردی: سوره عادیات', اسلام و مطالعات اجتماعی, 26(101), pp. 103-122. doi: 10.22081/jqr.2022.61968.3338
مکوند, محمود. دیدگاه گفتمانی و کارکرد آن در شناخت تاریخ و فضای نزول سوره مطالعه موردی: سوره عادیات. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 26(101): 103-122. doi: 10.22081/jqr.2022.61968.3338
تاریخ دریافت: 31 شهریور 1400،
تاریخ بازنگری: 22 آبان 1400،
تاریخ پذیرش: 18 آذر 1400
چکیده
سوره عادیات ازجمله سوره‌های قرآنی است که در باب مکی یا مدنی بودن آن و فضای نزول سوره، روایات و اقوال سخت مختلفی گزارش شده است. افزون بر این، سوگندهای آغاز سوره و نسبت معنایی میان آیات آن، برای مفسران مسائلی را به همراه آورده است. پژوهش حاضر برای تبیین این مسائل، از دیدگاه گفتمانی بهره برده است. فهم گفتمان حاکم بر سوره، امکان شناخت نگاه و موقعیت نزول آن را فراهم آورده و نشان می‌دهد که قرآن در مواجهه با مخاطبان نخستین خود چگونه رفتار کرده است. نتایج و یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد سوره عادیات یک سوره مکی است که موضوع مرکزی آن، بیان نزدیک شدن، ناگهانی بودن و احاطه و فراگیری رستاخیز است. این معنا از طریق دخیل ساختن حواس مختلف سوژه روایت و احساس و عواطف برآمده از تجربه زیسته او شکل می‌گیرد. همچنین سوگندهای آغاز سوره به خود اسبان، به‌مثابه پدیده‌ای آشنا در زندگی روزمره و دور از مدنیت عرب عصر نزول مربوط است که در فرهنگ و زبان ایشان، دارای ابعاد و وجوه احساسی و عاطفی خطیری است.
Discourse Perspective and its Function in Recognizing the History and Ambience of Sūrah Revelation
Case study: Sūrat al-Ādiyāt
نویسندگان [English]
Mahmoud Makvand
Assistant Professor, Kharazmi University, Tehran
چکیده [English]
Sūrat al-Ādiyāt is one of the Qur’anic sūrahs that quite various narrations and sayings have been reported about its Meccan or Medinan nature and the ambience of its revelation. In addition, the oaths at the beginning of the sūrah and the semantic relationship between its verses have brought up problems for the commentators. The present study has used a discourse perspective to explain these problems. Understanding the discourse governing the sūrah makes it possible to know the outlook and the situation of its revelation and shows how the Qur’an has behaved in the face of its first addressees. The results and findings of the present study show that Sūrat al-Ādiyāt is a Meccan sūrah whose central theme is to express the approaching, suddenness and comprehensiveness of the Resurrection. This meaning is formed by involving the different senses of the subject of the narration and the feelings and emotions arising from its lived experience. Also, the oaths of the beginning of the sūrah are related to the horses themselves, as a familiar phenomenon in daily life and far from the Arab civility of the Revelation era, which has serious emotional dimensions in their culture and language.
کلیدواژه‌ها [English]
Sūrat al-Ādiyāt, discourse, Mekkan and Medinan, Resurrection, Revelation era
مراجع
قرآن کریم.
آقاگل‌زاده، فردوس (1392)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: علمی و فرهنگی.
آلوسی، محمود‌بن عبدالله (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالبارئ عطیة، بیروت: دار الکتب العلمیة.
گرمس، آلژیرداس ژولین (1398)، نقصان معنا (عبور از زیبایی‌شناسی ساختارگرا: زیبایی‌شناسی حضور)، ترجمه و شرح: حمیدرضا شعیری، تهران: نشر خاموش.
لیکاف، جورج؛ جانسون، مارک (1397)، استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم، ترجمه جهانشاه میرزابیگی، تهران: علم.
معرفت، محمدهادی (1427ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
مقاتل‌بن سلیمان (1423ق)، تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
واحدی، علی‌بن احمد (1419ق)، أسباب نزول القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
یورگنسن، ماریانه؛ لوئیز، فلیپس (1393)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
Allen, Graham (2000), Intertextuality, London: routledge.
Beaugrande, R. de. And W. U. Dressler (1992), Introduction to Text Linguistics, London, New York: Longman.
Brown, Keith; Miller, Jim (2013), The Cambridge Dictionary of Linguistics, Cambridge: Cambridge University Press.
Crystal, David (2008), A Dictionary of Linguistics and Phonetics, Malden: Blackwell Publishing.
Hajjaji-Jarrah, Soraya M., (2000), Literary Structures of Religious Meaning in the Qu'ran, Edited by Issa J. Boullata, London - New York: Routledge.
Imhof, Agnes (2010) The Qurʾān in Context:Historical and Literary Investigations into the Qurʾānic Milieu, Edited by Angelika Neuwirth, Nicolai Sinai, Michael Marx, Leiden - Boston: Brill.
Plett, Henrich F. (1991), ed. Intertextuality, Berlin: de Gruyter.
Yule, George (2014), The Study of Language (FIFTH EDITION), Cambridge: Cambridge university press.
Zammit, Martin R. (2002), A Comparative Lexical Study of Quranic Arabic, Leiden: Brill.
