نوریان, مهدی, نجم آبادی, زهرا سادات. (1401). احداث، نگهداری و ترمیم معبد اقلیت های دینی در فقه امامیه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(1), 189-220. doi: 10.22034/jrj.2020.58533.2122
مهدی نوریان; زهرا سادات نجم آبادی. "احداث، نگهداری و ترمیم معبد اقلیت های دینی در فقه امامیه". اسلام و مطالعات اجتماعی, 8, 1, 1401, 189-220. doi: 10.22034/jrj.2020.58533.2122
نوریان, مهدی, نجم آبادی, زهرا سادات. (1401). 'احداث، نگهداری و ترمیم معبد اقلیت های دینی در فقه امامیه', اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(1), pp. 189-220. doi: 10.22034/jrj.2020.58533.2122
نوریان, مهدی, نجم آبادی, زهرا سادات. احداث، نگهداری و ترمیم معبد اقلیت های دینی در فقه امامیه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1401; 8(1): 189-220. doi: 10.22034/jrj.2020.58533.2122
1استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین ـ ایران
2دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین-ایران
تاریخ دریافت: 21 مرداد 1399،
تاریخ بازنگری: 16 شهریور 1399،
تاریخ پذیرش: 04 دی 1399
چکیده
همزیستی مسالمت‌آمیز شهروندان در جامعۀ اسلامی نمودهای مختلفی می‌تواند داشته باشد که ازجملۀ آن‌ها تمهید فرصت‌های مناسب زیست ـ فرهنگی است. از نمونه‌های تجلی این امر تسهیل امور مربوط به معابد و پرستشگاه‌های اقلیت دینی است. با وجود این، ممکن است برخی منتقدان با تکیه بر تأثیرات فرهنگی ـ اجتماعی یا وهم سلطۀ فرهنگی، اعطای مجوز به غیرمسلمانان در این حوزه را امری ناصواب جلوه دهند. بنابراین ضروری است تا با بررسی زمینه‌های نظریِ بحث، گامی شایسته در اتخاذ رویکردهای خردورزانه برداشته شود و نیز با تبیین موضع شریعت اسلامی از افراط و تفریط در این حوزه جلوگیری به‌عمل آید. پژوهش حاضر با بررسی انتقادی آرای فقهی و با تکیه بر تحلیل اسنادی، ضمن رد مبنای تحریم و ادلۀ آن و براساس اصل آزادی اندیشه و عملِ شهروندان در جامعۀ اسلامی، حاکم اسلامی را در توافق، براساس مصالح جامعۀ اسلامی دارای اختیار لازم و کافی دانسته و با ارائۀ ادلۀ موافق این قول، با رویکردی ترخیصی به این مسأله پرداخته و آن را حل کرده‌است. بر این اساس ابتدا با نقد موشکافانه چهار دلیل اصلی موافقان حرمت در هریک از فرض‌های احداث و نگهداری و ترمیم را ازطریقِ رد ادله نقد کرده‌است و اصل حرمت در مسأله را منتفی نموده‌است. آن‌گاه با تکیه بر دو اصل اباحه و ملازمۀ اذن به شیء با اذن به لوازم آن، تشخیص مصلحت توسط حاکم اسلامی را در دایرۀ اصل آزادی عمل و اندیشۀ شهروندان، مبنای اساسی در حل این مسأله دانسته‌است.
Construction, Maintenance, and Restoration of Religious Minorities’ Places of Worship in the View of Imāmī Jurisprudence
نویسندگان [English]
Mahdi Nourian1؛ Zahra sadat Najmabadi2
1Assistant professor, Islamic jurisprudence and fundamentals of Islamic law, Faculty of Islamic Sciences and Researches, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin. Iran
2MA. in Islamic jurisprudence and fundamentals of Islamic law
چکیده [English]
The peaceful coexistence of citizens in an Islamic society can appear in many forms, one of which is the provision of appropriate bicultural opportunities. Facilitating the affairs of religious minorities’ places of worship is one example of this. However, some critics may portray the granting of permission to non-Muslims, in this case, to be incorrect as it relies on socio-cultural influences or the illusion of cultural domination. Therefore, it is necessary to adopt both rational approaches by examining the theoretical contexts of the discussion and to prevent going to extremes by explaining the position of Islamic sharīʾah in this area. By critically examining the jurisprudential opinions and relying on documentary analysis, the present study has considered the Islamic judge in the agreement based on the interests of the Islamic society to have the necessary and sufficient authority in this regard while rejecting the basis of prohibition and its evidence and based on the principle of freedom of thought and action of citizens in Islamic society. This study examines this problem by presenting the approving proofs for this opinion with a permissible approach and solves it.Therefore, this study first rescinds the principle of prohibition (aṣl al-ḥurmat) in this issue by scrutinizing the four main approving proofs of prohibition in each of the hypotheses of construction, maintenance, and restoration through rejecting the evidence, then relying on the two principles of ibāḥah (permissibility( and concomitance of permission to the object with permission of its essential necessities, it considers the recognition of expediency as the main basis in resolving this problem by the Islamic judge in the circle of the freedom of action and the principle of thought.
کلیدواژه‌ها [English]
The Contract of Dhimmīs, Religious Minorities, Places of Worships, Islamic Government, Peaceful Coexistence
مراجع
ابراهیمی، مهدی. (1394). سلسله جلسات بازخوانی مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی سال1358 بررسی اصل سیزدهم. تهران: پژوهشکدۀ شورای نگهبان.
حلی، محمدبن منصوربن احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
ابن‌حیون، نعمان‌بن محمد. (1385ق). دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام. چاپ دوم.، قم: مؤسسة آلالبیتb لإحیاء التراث.
خمینی، روح‌الله. (بی‌تا). تحریر الوسیلة. قم: دار العلم.
خواجوئی، محمداسماعیل. (1418ق). جامع الشتات. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
خویی، سید ابوالقاسم. (1417ق). مصباح الفقاهه. قم: انصاریان.
خویی، سید ابوالقاسم. (1413ق). معجم الرجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. چاپ پنجم، بی‌جا: بی‌نا.
خویی، سید ابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الامام‌الخوئی. قم: موسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی.
دشتی، تقی. (1390). بررسی حقوق اقلیت‌های قومی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. قم: پردیس فارابی تهران.
رضایی، مجید؛ و هاشمی، سید محمدعلی. (1391). بازخوانی قاعدۀ نفی سبیل با رویکرد به اندیشه‌های امام خمینی. پژوهشنامۀ متین، 14 (57)، 61-86.
روحانی، سید صادق، (1412ق). فقه الصادق8. قم: مؤسسة الإمام صادق8.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1424ق). المواهب فی تحریر احکام المکاسب. قم: مؤسسة الإمام صادق8.
سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام. چاپ چهارم. قم: مؤسسة المنار.
سبزواری، محمدباقربن‌محمدمؤمن‌محقق. (1423ق). کفایة الاحکام. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
سیاف‌زاده، علیرضا؛ میره‌ای، محمد؛ و نوده‌فراهانی، مرتضی. (1392). نقش کیفیت منظرشهری در ایجاد حیات اجتماعی و هویت مکانی شهروندان (مطالعۀ موردی: بزرگراه نواب). فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی، بهار (11)، 29-40.
سیمایی صراف، حسین. (1379). بررسی قاعدۀ نفی سبیل و بعضی از نمودهای آن در فقه و حقوق. ماهنامۀ دادرسی، 4 (20)، 24-27.
شرقی، علی. (1390). تأثیر کیفیت معماری منظر پردیس دانشگاهی بر کاربرد آموزشی آن (تحلیل کارکردی نظریۀ بازسازی تمرکز ذهنی و مطالعۀ دانشجویان در فضای باز). فصلنامه علمی پژوهشی باغ نظر، 8 (18)، 51-62.
طباطبایی یزدی، سید محمد. (1409ق). العروة الوثقی. چاپ دوم. بیروت: موسسة الأعلمی للمطبوعات.
طوسی، محمدبن حسن. (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
عاملی، سید سعیدرضا و اخوان، منیژه. (1391). بازنمایی عناصر هویت بخش شهری در سفرنامه‌ها (مطالعۀ مقایسه‌ای تهران و شهرستان‌های استان تهران). فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. 1 (4)، 75-100.
غوث، حسن؛ ناصری مقدم حسین؛ و مهریزثانی، محمد. (1395). تحول پذیری قرارداد ذمّه با پیدایش حقوق شهروندی مدرن. فقه و اصول، 48 (2)، 89-115.
قبولی، محمدتقی؛ احمدوند، محسن؛ و فخلعی، محمدتقی. (1397). قاعدۀ نفی سبیل و چالش قانون‌پذیری اقلیت‌های مسلمان در کشورهای غیراسلامی از نگاه فقه شیعه. پژوهشنامۀ مذاهب اسلامی، 5 (9)، 111-113.
کامران، حسن؛ و امیری فرد، زهرا. (1394). قاعدة نفی سبیل و تطبیقاتها. فقه و اجتهاد، 2 (3)، 98-124.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
محمدی‌خراسانی، علی. (1386). شرح منطق مظفر. قم: الامام الحسن بن علی8.
مصطفوی‌صاحب، سوران؛ ساسان‌پور، فرزانه؛ پوراقدم، محمدرضا؛ و صادقی‌زاده، علیرضا. (1397). تبیین جایگاه نشانه‌های شهری در حفظ و ارتقای دلبستگی به مکان با تأکید بر تصویر ذهنی شهروندان (مطالعۀموردی: شهرسنندج). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 6 (2)، 331-360.
مظفر، محمدرضا. (1430ق). اصول الفقه. چاپ پنجم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
معینی‌فر، محمد؛ و جوادنیا، میثم. (1396). بررسی احکام مربوط به معابد نامسلمانان از دیدگاه مذاهب فقهی اسلام. پژوهشنامۀ مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، 1 (1)، 57-89.
نجفی، محمدحسن . (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. چاپ هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نوری، حسین‌بن محمدتقی. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل. مؤسسة آلالبیتb لإحیاء التراث.
نوریان، مهدی؛ و روح‌الله آدینه. (1396). دسترسی و مشارکت فرهنگی، حق شهروندی در برخورداری‌های فرهنگی. مطالعات میان فرهنگی. 12 (31)، 67-91.
