موسوی بایگی, سیده زهرا, موسوی, سید محمد. (1400). نقد و بررسی تفسیر میرداماد از روایات خلقت نوری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(12), 133-155. doi: 10.22081/nir.2021.58624.1251
سیده زهرا موسوی بایگی; سید محمد موسوی. "نقد و بررسی تفسیر میرداماد از روایات خلقت نوری". اسلام و مطالعات اجتماعی, 6, 12, 1400, 133-155. doi: 10.22081/nir.2021.58624.1251
موسوی بایگی, سیده زهرا, موسوی, سید محمد. (1400). 'نقد و بررسی تفسیر میرداماد از روایات خلقت نوری', اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(12), pp. 133-155. doi: 10.22081/nir.2021.58624.1251
موسوی بایگی, سیده زهرا, موسوی, سید محمد. نقد و بررسی تفسیر میرداماد از روایات خلقت نوری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 6(12): 133-155. doi: 10.22081/nir.2021.58624.1251
تاریخ دریافت: 29 مرداد 1399،
تاریخ بازنگری: 03 مهر 1399،
تاریخ پذیرش: 24 دی 1399
چکیده
فلاسفۀ مسلمان ضمن تعقل و تفکر دربارۀ اصول و مبانی عقلی، با یاری وحی و مذهب، بر حیطۀ مسائل فلسفی افزوده‌اند. یکی از مباحثی که حکمای مسلمان به تبیین عقلانی آن پرداخته‌اند، مباحث مربوط به «نبـوت» به‌ویژه نبوت پیامبر اسلام9 است که یکی از فروعات آن، خلقت نوری و تقدم آفرینش ایشان بر جمیع مخلوقات می‌باشد. نخستین حکیم فرزانه‌ای که به تبیین و تفسیر عقلانی این روایات همت گماشته، میرداماد است. در این پژوهش تلاش شده تا با روش جمع‌آوری کتابخانه‌ای، اطلاعات و توصیف و تحلیل آن‌ها، تفسیر و تقریر میرداماد از روایات خلقت نوری به ویژه روایت «اول ما خلق الله نوری» ارائه شود و سپس نقد و بررسی گردد. حاصل این بررسی آن است که تفسیر سید از روایاتی که متضمن معنای تقدم آفرینش پیامبر9 بر مخلوقات است، عبارت است از تکافؤ، تضاهى و برابری منزلت پیامبر اسلام9 در سلسلۀ عود با صادر نخستین در سلسلۀ بدو، اما این تفسیر نه تنها با برخی متون نقلی در تعارض است، بلکه با مبانی فلسفی میرداماد نیز سازگار نمی‌باشد.
"Critique and review of Mirdamad's interpretation of the narrations of the creation of light"
نویسندگان [English]
seyedeh zahra mousavi baygi1؛ mohamad mousavi2
2Assistant Professor Razavi University
چکیده [English]
Muslim philosophers, while reasoning and thinking on rational principles and foundations, have added to the scope of philosophical issues with the help of revelation and religion. One of the topics that has been considered and rationally explained by Muslim scholars is the issues related to "prophecy", especially the prophethood of the Prophet of Islam, one of the branches of which is the creation of light and the priority of his creation over all creatures. Mir Damad is the first wise sage who tried to explain and interpret these narrations rationally. In this research, an attempt has been made to present the interpretation and narration of Mir Damad from the narrations of Noor Khalqat, especially the narration of "We are the first of God's creation" by the method of collecting information libraries and describing and analyzing them, and then to review and review it. The result of this study is that Sayyid's interpretation of the narrations that imply the meaning of the precedence of the Prophet's creation over creatures is the sufficiency, contradiction and equality of the status of the Prophet of Islam in the oud dynasty with the first issue in the beginning dynasty. It is a conflict, but it is not compatible with Mir Damad's philosophical principles.
کلیدواژه‌ها [English]
The first intellect, the Prophet Khatam, the creation of light, Mir Damad
مراجع
ابن‌بابویه محمدبن على (1378ق)، عیون أخبار الرضا، تصحیح: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق؛الف)، التعلیقات، تصحیح: عبد الرحمن بدوی، قم:مکتب الإعلام الإسلامی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق؛ب)، الشفاء( الالهیات)، تصحیح: سعید زاید، قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363)، المبدأ و المعاد، به اهتمام: عبد الله نورانى، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامى
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1400ق)، رسائل ابن سینا، قم: انتشارات بیدار.
– ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379)، النجاة من الغرق فى بحر الضلالات، تصحیح: محمد تقى دانش پژوه، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
آزاد کشمیرى، محمدعلى بن محمدصادق (1387)، نجوم السماء فى تراجم العلماء، مصحح: هاشم محدث، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامى، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
جناب، على (1385)، رجال و مشاهیر اصفهان( الاصفهان)، تدوین و تصحیح: رضوان پورعصار، چاپ اول، ایران- اصفهان: سازمان فرهنگى تفریحى شهردارى اصفهان.
حافظ برسى، رجب بن محمد (1422ق)، مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیرالمؤمنین، تصحیح: علی عاشور، بیروت: اعلمی.
حسینی شاهرودی، سیدمرتضی؛ موسوی بایگی، سیده زهرا؛ وطن دوست، محمدعلی، «روایات خلقت نوری و موضع سه حکیم بزرگ: صدرالمتألهین، فیض کاشانی و علامه طباطبایی»، آموزه‌های فلسفه اسلامی، در دست انتشار.
خوانسارى، محمد باقر بن زین العابدین (1390ق)، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، محقق: اسد اللهاسماعیلیان، چاپ اول، قم: دهاقانى( اسماعیلیان).
دیلمى، حسن بن محمد (1427ق)، غرر الاخبار، تصحیح: اسماعیل ضیغم، قم: دلیل ما.
شهرزورى شمس الدین (1383)، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة، تصحیح: نجفقلى حبیبى، چاپ اول، تهران: مؤسسۀ حکمت و فلسفه ایران.
شهرزورى، شمس الدین (1372)، شرح حکمة الاشراق، تحقیق: حسین ضیائى تربتى، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
شیخ اشراق (1375) مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح: هانری کربن و دیگران، چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
شیرازى قطب‌الدین (1383)، شرح حکمة الاشراق، به اهتمام عبد الله نورانى و مهدى محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1981م)، الحکمة المتعالة فى الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث.
صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانى، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1361)، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمد خواجوی، چاپ دوم، قم: بیدار.
صدرالدین شیرازى (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1383)، شرح أصول الکافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران:مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
طوسی، خواجه نصیر (1375)، شرح الاشارات و التنبیهات للمحقق الطوسى، چاپ اول، قم: نشر البلاغة.
موسوی بایگی، سیده زهرا، حسینی شاهرودی، سید مرتضی، وطن دوست، محمدعلی، «بررسی جایگاه پیامبر خاتم9پیش از عالم طبیعت در روایات با رویکرد فلسفی»، حکمت اسلامی، در دست انتشار.
موسوی، محمد (1382) آئین و اندیشه و بررسی مبانی و دیدگاه‌های مکتب تفکیک، تهران: حکمت.
موسوی، محمد ( 1406ق)، الوافی، اصفهان: مکتبة الإمام أمیرالمومنین علی.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى(1403ق)، بحار الأنوار، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
میرداماد، محمدباقر بن محمد (1374)، القبسات، تصحیح: مهدی محقق، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
میرداماد، محمدباقر بن محمد (1380)، جذوات و مواقیت، حاشیۀ علی بن جمشید نوری، تحقیق علی اوجبی، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
میرداماد، محمدباقر بن محمد (1403ق)، التعلیقة على أصول الکاف، تصحیح مهدى رجائى، قم: الخیام.
میرداماد، محمدباقر بن محمد (1311ق)، الرواشح السماویة فی شرح الأحادیث الإمامیة، قم: دار الخلافة.
- میرداماد، محمدباقر بن محمد (1381-1385)، مجموعه مصنفات، به اهتمام: عبد الله نورانى، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
میرداماد، محمدباقر بن محمد (1374)، نبراس الضیاء و تسواء السواء فى شرح باب البداء و اثبات جدوى الدعاء، تصحیح حامد ناجى اصفهانى، قم/ تهران: انتشارات هجرت و میراث مکتوب.
یزدان‌پناه یدالله (1389)، حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، تحقیق مهدی علیپور، قم/تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سمت و مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
