آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,445 |
| تعداد مقالات | 34,904 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,850,579 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,177,386 |
راهکار فقهی رفع‌تعارض منافع در اجرای قوانین و مقررات حفاظت محیط‌زیست | ||
| فقه | ||
| دوره 29، شماره 109، فروردین 1401، صفحه 199-227 اصل مقاله (669.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2022.61544.2343 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین شاه بیک* 1؛ محمد جواد حیدری2؛ محمد نوذری فردوسیه2 | ||
| 1دانشجوی دکترای رشته فقه و مبانی حقوق دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 11 مرداد 1400، تاریخ بازنگری: 04 بهمن 1400، تاریخ پذیرش: 01 فروردین 1401 | ||
| چکیده | ||
| به‌اعتقاد اکثر صاحب‌نظران حوزه محیط‌زیست، بخش عمده‌ای از بحران زیست‌محیطی در کشور ناشی از نقص برخی از قوانین و مقررات محیط‌زیست است که زمینه تعارض منافع در اجرای قوانین و مقررات محیط‌زیست را فراهم کرده است. در این میان برخی دستگاه‌های دولتی که خود متولی حفاظت از محیط‌زیست و از اعضای ثابت شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست بوده و عالی‌ترین مقام ناظر و تصمیم‌گیر، و قدرت بلامنازع سیاست‌گذاری در همه شئونات امور محیط‌زیست‌اند، در سایه مفاد ماده ۲ قانون حفاظت محیط‌زیست، از عمده‌ترین طرف‌های ذی‌نفع تعارض منافع در اجرای قوانین حفاظت محیط‌زیست در قبال مصالح ملی کشور محسوب می‌شوند. در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، مناسب‌ترین، کم‌هزینه‌ترین و سریع‌ترین راهکار برون‌رفت از این بحران که معلول نقص برخی از قوانین شکلی محیط‌زیست بررسی می‌شود؛ از جمله ماده ۲ که زمینه اجرای گزینشی و تبعیض‌آمیز قوانین و مقررات را فراهم نموده است؛ بدین ترتیب با استناد به قاعده فقهی «لا ضرر» که همچنین مفاد اصل چهلم قانون اساسی است، با بازنگری در مفاد ماده ۲ قانون حفاظت محیط‌زیست، جایگاه شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست از شورای اداری درون‌قوه‌ای به شورای فراقوه‌ای (قوای سه‌گانه) و حاکمیتی ارتقا یافته و نتیجه آن رفع‌تعارض منافع در اجرای قوانین و مقررات محیط‌زیست و مدیریت صحیح بحران زیست‌محیطی در کشور است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| راهکار؛ فقهی؛ تعارض منافع؛ قوانین؛ محیط‌زیست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Jurisprudential Solution to Resolve Conflicts of Interest in the Implementation of Environmental Protection Laws and Regulations | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Shahbeik1؛ Mohammad Javad Heidari2؛ Mohammad Nozari Ferdowsieh2 | ||
| 1PhD student in Jurisprudence and Fundamentals of Law, Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Faculty of Theology, Qom University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| According to most experts of the environment, a major part of the environmental crisis in Iran is due to the failure of some environmental laws and regulations, which has created a conflict of interest in the implementation of environmental laws and regulations. In the meantime, in the light of the content of Article 2 of the Environmental Protection Law, some government organizations are considered as one of the main interested parties in the conflict of interests in the implementation of environmental protection laws against the national interests of the country since they are themselves in charge of environmental protection and are permanent members of the High Council for Environmental Protection and are the highest oversight and decision-making authority as well as the undisputed power of policy-making in all aspects of environmental affairs. In this descriptive-analytical study, the most appropriate, least costly and fastest solution for this crisis, which is caused by the failure of some formal environmental laws, is examined, including Article 2, which has provided the basis for selective and discriminatory implementation of laws and regulations. Thus, according to the jurisprudential rule of "La Zarar (no harm)", which is also the content of Article 40 of the Constitution, by reviewing the content of Article 2 of the Law on Environmental Protection, the position of the Supreme Council for Environmental Protection has been upgraded from an internal administrative council to a supranational council. The result is the elimination of conflicts of interest in the implementation of environmental laws and regulations and the proper management of the environmental crisis in the country. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Solution, jurisprudence, conflict of interests, laws, environment | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. آخوند خرَاسانی، محمدکاظم. (۱۴۰۹ق). کفایة الاصول (ج۲). قم: مؤسسة آل‌البیت لإحیاء التراث. 2. انصاری، مرتضی. (۱۴۱۶ق). فرائد الاصول. قم: انتشارات جامعه مدرسین. 3. پوراصغر سنگاچین، فرزام؛ صالحی، اسماعیل و دیناروندی، مرتضی. (۱۳۹۲). مقایسه روش‌های سنجش توسعه پایدار منطقه‌ای با استفاده از شاخص‌های ترکیبی. فصلنامه پژوهش‌های محیط‌زیست، ۴(۷)، صص ۴۵-۵۸. 4. تابش، محمدرضا. (۱۳۹۵). حل مشکلات زیست‌محیطی نیازمند همکاری‌های بین‌المللی است/ ۱.۶ میلیارد دلار خسارت سالانه آلودگی هوا در ایران. بازیابی‌شده در ۵ خرداد ۱۳۹۵، از https://www.icana.ir/Fa/News/299752. 5. خوشنویس، مریم؛ پژویان، جمشید. (۱۳۹۱). بررسی تأثیر آلودگی محیط‌زیست بر شاخص توسعه در کشورهای توسعه‌یافته. فصلنامه اقتصاد مالی، ۶(۲۰)، صص ۳۹-۶۸. 6. رضایی، امیدوار. (۱۳۹۵). عدم‌اجرای قانون مشکل اصلی در حفاظت از محیط‌زیست/ابهام در قوانین محیط‌زیستی از معاونت قوانین مجلس استعلام شود. بازیابی‌شده در ۱۴ اسفند ۱۳۹۵، از: https://www.icana.ir/Fa/News/326366. 7. شاهسونی، عباس. (۱۳۹۹).آلودگی هوا سبب مرگ زودرس سالانه ۴۱ هزار نفر در کشور است. بازیابی‌شده در ۲۷ دی ۱۳۹۹، از: irna.ir/xjCBDL. 8. عاملی، محمد. (۱۴۱۶ق). وسائل الشیعه: کتاب احیاء موات. قم: انتشارات مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث. 9. عبداللهی، محسن؛ فریادی، مسعود. (۱۳۸۹). چالش‌های حقوقی سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران. فصلنامه علوم محیطی، ۷(۴)، صص ۱۴۳-۱۸۰. 10. عمید زنجانی، عباسعلی. (۱۴۲۱ق). فقه سیاسی (چاپ چهارم، ج۲). تهران: انتشارات امیرکبیر. 11. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. 12. قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 13. قانون حفاظت و به‌سازی محیط‌زیست. 14. کلانتری، عیسی. (۱۳۹۶). ۳۰ سال دیگر ایران به کشور ارواح بدل می‌شود/ذخایر آب ۱۲ استان، در ۵۰ سال آینده به پایان خواهد رسید. بازیابی‌شده در ۳۰ دی ۱۳۹۶، از http://www.didbaniran.ir/fa/tiny/news-39464. 15. کلانتری، عیسی. (۱۳۹۷). اجرای قوانین محیط‌زیست ۸۰ درصد صنعت کشور را تعطیل می‌کند. بازیابی‌شده در ۱۸ مرداد ۱۳۹۷، از: irna.ir/xjqthG. 16. محقق داماد، سیدمصطفی. (۱۳۸۳). قواعد فقه (ج۳، چاپ دوازدهم). تهران: انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی. 17. محقق داماد، سیدمصطفی. (۱۳۸۹). قواعد فقه: بخش مدنی۱ (ج۱). تهران: انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی. 18. محمدجانی، اسماعیل؛ یزدانیان، نازنین. (۱۳۹۳). تحلیل وضعیت بحران آب در کشور و الزامات مدیریت آن. فصلنامه روند، ۲۱(۶۵-۶۶)، صص ۱۱۷-۱۴۴. 19. مرادحاصل، نیلوفر؛ مزینی، امیرحسین. (۱۳۸۷). ارزیابی نقش دولت در چالش‌های زیست‌محیطی ایران. مجله علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۱۰(۴)، صص ۱۱-۲۴. 20. موسوی خمینی، سیدروح‌الله. (۱۳۷۸). صحیفه امام خمینی (ج۱۵). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 21. موسوی خمینی، سیدروح‌الله. (۱۴۱۰ق). الرسائل (ج۱). قم: انتشارات مؤسسه اسماعیلیان. 22. مهریزی، مهدی. (۱۳۷۹). فقه‌پژوهی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 23. ندافی، کاظم؛ حسنوند، محمدصادق و فریدی، ساسان. (۱۳۹۸). مروری بر مطالعات کیفیت هوای آزاد و اثرات آن بر سلامت در ایران. سلامت و محیط‌زیست، ۱۲(۱)، صص ۱۵۱-۱۷۲. 24. وبسایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (۱۳۹۵). نگاهی کلی بر بخش محیط‌زیست در مجلس دهم. بازیابی‌شده در ۵ خرداد ۱۳۹۵، از: https://rc.majlis.ir/fa/news/show/970329. 25. وبسایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (۱۴۰۰). آسیب‌شناسی بخش محیط‌زیست به‌منظور دستیابی به محورهای برنامه هفتم توسعه. بازیابی‌شده در مرداد ۱۴۰۰، از: https://rc.majlis.ir/fa/report/download/1667950 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 487 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 389 |
||