آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,353 |
| تعداد مقالات | 33,945 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,584,883 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,481,135 |
مناسبات سیاسی ـ اجتماعی ایرانیان یمن (ابناء) در سه قرن نخست هجری | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام | ||
| مقاله 4، دوره 25، شماره 1 - شماره پیاپی 97، فروردین 1403، صفحه 101-118 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2021.55121.1944 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالرفیع رحیمی* 1؛ زهرا طاهری2 | ||
| 1دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| 2دکترای تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 02 مرداد 1398، تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 06 اسفند 1399 | ||
| چکیده | ||
| یکی از موضوعات شایسته پژوهش در تاریخ روابط ایرانیان با اسلام، مناسبات سیاسی و اجتماعی ایرانیان با یمنی‌ها و نقش آنان در شکل‌گیری حکومت زیدیه در آن سرزمین است. زیدیه به‌عنوان یک فرقه شیعی، در اوایل قرن دوم هجری در دوران امویان پدیدار شد. قبل از ورود اسلام به یمن، خسرو اوّل (570ـ628م)، لشکری را به درخواست سیف‌بن‌ذی یزن، حاکم یمن، به آن سرزمین اعزام نمود. این سپاه، به فرماندهی وَهَرز دیلمی، پس از جنگ با احباش و اخراج آنان از یمن، در همان خطه استقرار یافتند. این اقلیت ایرانی که به «ابناء» شهرت یافتند، توانستند حاکمان مطلق آن نواحی شوند. در سال ششم هجری، یکی از والیان ایرانی یمن به نام «باذان»، به اسلام گروید و به دنبال اسلام آوردن وی، گروه زیادی از ایرانیان و قبایل صنعاء، بدون جنگ و خونریزی اسلام آوردند. این مقاله، با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر وصف و تحلیل، در پی آن است که نقش ایرانیان در حکومت زیدیه یمن و مناسبات ایشان با این حکومت را از آغاز تا قرن سوم هجری بکاود. یافته‌های پژوهش، نشان می‌دهد که ایرانیان در تشکیل حکومت زیدیه، نقش مهمی داشتند و این عمل، به‌نوعی واکنش در مقابل خلافت اسلامی نیز بود. همچنین، بزرگ‌ترین خدمتی که ابناء در حقّ اسلام انجام دادند، سرکوب اهل رده و سایر فتنه‌هایی بود که جامعه اسلامی در آن روزگار بدان دچار شده بود . | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ایران پیش از اسلام؛ یمن؛ ابناء؛ زیدیه؛ تاریخ تشیع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Political-Social Relations of Yemeni Iranians (Abna') in the first three centuries A. H) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdorrafi Rahimi1؛ Zahra Taheri2 | ||
| 1Associate professor of history, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| 2Ph. D in history of Iran after Islam, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the issues worthy of research in the history of Iranians' relations with Islam is the political and social relations of Iranians with Yemenis and their role in the development of Zeidiyeh government in that region. Zeidiyeh as a Shiite sect emerged in the early second century A. H in time of Umayyad. Before the arrival of Islam in Yemen, Khosrow I (628- 570 A. D) sent an army to that land due to the request of Saif bin e- Zi Yazan, the ruler of Yemen. This army, under the command of Vaharz Deilami, settled in the same region after the war with Ahbash and their expulsion from Yemen. This Iranian minority, who became known as "Abna'", were able to become the absolute rulers of those areas. In the 6th year A. H, one of the Iranian governors of Yemen named "Bazan" converted to Islam and following this event, a large group of Iranians and San'a tribes converted to Islam with no war or bloodshed. This article, relying on the method of historical research based on description and analysis, seeks to explore the role of Iranians in Zeidiyeh government of Yemen and their relations with this government from the beginning to the third century A. H. The findings of the research show that the Iranians were of important role in the development of Zeidiyeh government and this action was a kind of reaction against the Islamic caliphate. Moreover, the greatest service that the Abna' provided in favor of Islam was the suppression of Ahle Raddah and other seditions that the Islamic society was suffering from at that time. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iran before Islam, Yemen, Abna, Zaidiyyah, Shiite history | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اثیر، عزالدین علی، 1385، تاریخ کامل، ج3، ترجمه: سید محمدحسین روحانی، تهران، اساطیر.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن، 1359، مقدمه، ترجمه: محمدپروین گنابادی، ج2، چاپ چهارم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابن‌رسته، ابوعلی احمدبن‌عمر، 1981م، الإعلاق النفسیة، لیدن.
ابن‌سمره، عمر‌بن‌علی، 1957م، طبقات فقهاء الیمن، ترجمه: فؤاد سید، قاهره.
ابن‌کثیر، اسماعیل ابی‌الفداء، بی‌تا، البدایة والنهایة، بیروت، مکتبه تحقیق التراث.
ابن‌هشام، 1996م، السیرة النبویة، الطبعة الخامسة، بیروت، دار الکتب العربی.
المجاهد الشماحی، عبدالوهاب، 1972م، الیمن، بی‌جا، دار الهنا.
بلاذری، احمد‌بن‌یحیی، 1367، فتوح البلدان، ترجمه: محمد توکل، نشر نقره.
پیگولوسکایا، 1372، اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران، ترجمه: عنایت‌الله رضا، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ثعالبی نیشابوری، عبدالملک‌بن‌محمد، 1368، تاریخ ثعالبی: مشهور به غرر اخبار ملوک الفرس وسیرهم، محمد فضائلی، تهران، نقره.
ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم‌بن‌محمد، 1373، الغارات و شرح اعلام آن، ترجمه: عزیزالله عطاردی، تهران، عطارد.
جعفری، محمدمهدی، 1384، «حیره و یمن؛ دروازه‌های ورود آداب و فرهنگ ایرانی به سرزمین‌های عربی»، مجله مطالعات ایرانی.
حسنی، احمدبن‌ابراهیم، 1422ق، المصابیح، تحقیق: عبدالله‌بن‌عبدالله‌بن‌احمد، الطبعة الأولی، صعده، مؤسسة الامام زید.
خزرجی، علی‌بن‌حسن، 1401ق/1981م، المسجد المسبوک فی من ولی الیمن من ملوک، دمشق، دار الفکر.
خضری، احمدرضا، 1378، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
خضیری احمد، حسن، 1380، دولت زیدیه در یمن، ترجمه: احمد بادکوبه هزاوه، قم، پژوهشگاه علوم انسانی.
رازی، ابوالعباس احمدبن‌عبدالله، 1395ق، تاریخ مدینة صنعاء، تحقیق: عبدالجبار زکار و حسین عمری، دمشق.
رجبی، محمدحسین، «ایرانیان در سپیده‌دم اسلام»، مصباح، شماره 7: 17 ـ 38.
زرگری‌نژاد، غلامحسین، 1378، تاریخ صدر اسلام، تهران، سمت.
زویری محجوب، 1381، «اوضاع سیاسی و اقتصادی ابناء از ورود به یمن تا پایان سده سوم هجری»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی.
سرور، محمدجمال‌الدین، 1946م، النفوذ الفاطمی فی جزیرة العرب، چاپ چهارم، قاهره.
طبری، محمدبن‌جریر، 1362، تاریخ الرسل والملوک، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، ج2، چاپ دوم، تهران، انتشارات اساطیر.
عباسی علوی، علی‌بن‌محمد‌بن‌عبیدالله، 1401ق/1981م، سیرة الهادی إلی الحق یحیی‌بن‌حسین، تحقیق: سهیل زکار، الطبعة الثانیة، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
علی، جواد، 1367، تاریخ مفصل عرب قبل از اسلام، ترجمه: محمدحسین روحانی، تهران، بابل.
قادری، حاتم، 1382، اندیشه سیاسی در اسلام و ایران، تهران، انتشارات سمت.
قلقشندی، احمدبنعلی، 1987م، صبح الأعشی فی صناعة الانشا، الطبعة الأولی، بیروت، دار الفکر.
کریم‌لو، داوود، 1374، جمهوری یمن، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
محمدی اشتهاردی، محمد، 1371، ایرانیان مسلمان در صدر اسلام و سیر تشیع در ایران، قم، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
مسکویه، احمدبنعلی، 1369، تجارب الأمم وتعاقب الهمم، ترجمه: ابوالقاسم امامی، تهران، سروش.
مطهری، مرتضی، 1374، خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ بیست‌ویکم، تهران، انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی، 1375، خدمات متقابل اسلام و ایران، تهران، انتشارات صدرا.
مقریزی، احمدبنعلی، 1342ق، الخطط المقریزیة، ج2، قاهره.
هارونی، ابوطالب یحیی‌بن‌حسین، 1417ق، الإفادة فی تاریخ الائمة الزیدیة، تحقیق: محمد یحیی سالم، صنعا، دار الحکمة الیمانیة.
همدانی، حسن‌بن‌احمد‌بن‌یعقوب، 1397ق/1977م، الاکلیل، ج1، ترجمه: محمدبن‌علی الاکوع، بغداد.
همدانی، حسن‌بن‌احمد‌بن‌یعقوب، 1955م، الصلیحیون فی‌الیمن والحرکة الفاطمیة فی الیمن، دار المختار.
واقدی، محمدبن‌عمر، 1989م، المغازی، به کوشش: مارسدن جونز، بیروت.
یحیی‌بن‌حسین، قاسم‌بن محمد، 1936م، ابناء الزمان من اخبار الیمن، تحقیق: محمد عبدالله ماضی، برلین.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 532 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 74 |
||