آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,835,327
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,019,509
بوسلیکی, حسن. (1400). سواد اخلاقی روحانیت در تعاملات اجتماعی (ابعاد و ساختار). اسلام و مطالعات اجتماعی, 17(44), 77-112. doi: 10.22081/jare.2022.63256.1722
حسن بوسلیکی. "سواد اخلاقی روحانیت در تعاملات اجتماعی (ابعاد و ساختار)". اسلام و مطالعات اجتماعی, 17, 44, 1400, 77-112. doi: 10.22081/jare.2022.63256.1722
بوسلیکی, حسن. (1400). 'سواد اخلاقی روحانیت در تعاملات اجتماعی (ابعاد و ساختار)', اسلام و مطالعات اجتماعی, 17(44), pp. 77-112. doi: 10.22081/jare.2022.63256.1722
بوسلیکی, حسن. سواد اخلاقی روحانیت در تعاملات اجتماعی (ابعاد و ساختار). اسلام و مطالعات اجتماعی, 1400; 17(44): 77-112. doi: 10.22081/jare.2022.63256.1722

سواد اخلاقی روحانیت در تعاملات اجتماعی (ابعاد و ساختار)

فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات اخلاق کاربردی
مقاله 4، دوره 17، شماره 44 - شماره پیاپی 66، اسفند 1400، صفحه 77-112    اصل مقاله (683.08 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jare.2022.63256.1722
نویسنده
حسن بوسلیکی*
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
تاریخ دریافت: 18 بهمن 1400،  تاریخ بازنگری: 27 بهمن 1400،  تاریخ پذیرش: 07 اسفند 1400 
چکیده
 
اعتبار و حیثیت اجتماعی نهاد و سازمان روحانیت امروزه بیش از آنکه مرهون روایات مربوط به جایگاه عالمان دین یا حتی حالات معنوی ایشان باشد، مرهون نحوۀ حضور روحانیت در عرصۀ اجتماع است. اخلاق‌مداری در تعاملات اجتماعی، اصلی‌ترین سرمایۀ اجتماعی این نهاد است. در این نوشتار به ابعاد و ساختار بخشی از این اخلاق‌مداری می‌پردازیم که به سواد اخلاقی شهرت دارد. برای این منظور، از مدل مفهومی هرمان و توآنا بهره برده‌ایم و با استفاده از معارف دینی و به یاری ملاحظات فلسفۀ اخلاقی و یافته‌های روان‌شناسی اخلاق، این مدل را توسعه داده‌ایم. در این مدل، سه مؤلفۀ «حساسیت اخلاقی، استدلال اخلاقی و تخیل» سازۀ سواد اخلاقی را تشکیل‌ داده‌اند. قبل از هر چیز، مؤلفۀ استدلال اخلاقی را به قضاوت اخلاقی تغییر داده و آنگاه لوازم مفهومی و روانی هر کدام از این مؤلفه و زیرمؤلفه‌هایشان را معرفی کرده‌ایم. نگاه بافت‌گروانه، خروج از خودمیان‌بینی، حساسیت فراموقعیتی و آشنایی با قواعد اخلاق، بخشی از لوازم یادشده‌اند. اصلی‌ترین توسعۀ مفهومی این مدل در بخش قضاوت اخلاقی است که از ماهیت عقلی و شناختی محض به سمت ترکیب شناخت-هیجان تغییر جهت داده است. این تغییر مفهومی بر همۀ ابعاد سواد اخلاقی تأثیر گذاشته و آن‌ها را غنا بخشیده است. این مدل می‌تواند کاستی‌های سواد اخلاقی روحانیت را در تعاملات اجتماعی نشان دهد و مبنای طراحی دوره‌های آموزشی یا بازبینی دروس اخلاق سطح یک حوزۀ علمیه قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
سواد اخلاقی؛ تعاملات اجتماعی روحانیت؛ اخلاق اجتماعی؛ حساسیت اخلاقی؛ قضاوت اخلاقی؛ تخیل اخلاقی
عنوان مقاله [English]
Moral Literacy of the Clergies in Social Interactions Dimensions and Structure
نویسندگان [English]
Hassan Boosaliki
Faculty member of the academy of Islamic Sciences and Culture
چکیده [English]
 
The credibility and social status of the the clergies today owes more to the presence of the clergies in the community than to the narrations related to the position of religious scholars or even their spiritual states. Morality in social interactions is the main factor of social capital of this institution. In this article, we discuss the dimensions and structure of a part of this ethic, which is known as moral literacy. For this purpose, we have used the conceptual model of Herman and Tuana and have developed this model by using religious teachings and with the help of the considerations of moral philosophy and the findings of moral psychology. In this model, the three components of "moral sensitivity, moral reasoning and imagination" constitute the structure of moral literacy. First of all, we have changed the component of moral reasoning to moral judgment, and then we have introduced the conceptual and psychological components of each of these components and their sub-components. The contextualism view, the departure from egocentrism, the post-situational sensitivity, the familiarity with the rules of ethics, are some of the implications mentioned. The main conceptual development of this model is in the field of moral judgment, which has shifted from a purely rational and cognitive nature to a cognitive-emotional combination. This conceptual change has affected and enriched all aspects of moral literacy. This model can show the shortcomings of the moral literacy of the clergy in social interactions and be the basis for designing training courses or reviewing ethics courses at the level one of Hawzeh.
کلیدواژه‌ها [English]
Moral Literacy, Social Interactions of the Clergy, Social Ethics, Moral Sensitivity, Moral Judgment, Moral Imagination
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه.
  3. اتکینسون، آر. اف. (1370)، فلسفه اخلاق، ترجمۀ سهراب علوى‏نیا، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
  4. اسمتانا، جودیث جی. (1389)، «نظریۀ قلمرو اجتماعی-شناختی؛ همسانی‌ها و تفاوت‌ها در قضاوت‌های اخلاقی و اجتماعی کودکان»، ترجمۀ محمدرضا جهانگیرزاده، در کتاب راهنمای رشد اخلاقی، ویراستۀ ملانی کیلن و جودیث اسمتانا، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  5. بوسلیکی، حسن (1391)، تعارض اخلاقی و دانش اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  6. پیاژه، ژان (1379)، قضاوت‌های اخلاقی کودکان، ترجمۀ محمدعلی امیری، تهران: نشر نی.
  7. تمیمی آمدی، عبدالواحدبن‌محمد (1366)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، تصحیح مصطفی درایتی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  8. تیلر، ریچارد و آرسانستین، کاس (1397)، سقلمه: بهبود تصمیمات دربارۀ تندرستی، ثروت و خوشبختی، ترجمۀ مهری مدآبادی، تهران: هورمزد.
  9. حمیری، عبدالله‌بن‌جعفر (1413ق)، قرب الإسناد، قم: مؤسسه آل‌البیت:.
  10. داماسیو، آنتونیو (1391)، خطای دکارت؛ عاطفه،‌ خرد و مغز انسان، ترجمۀ رضا امیررحیمی، تهران: مهر ویستا.
  11. ریچلز، جیمز (1392)، عناصر فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ محمود فتحعلی و علیرضا آل‌بویه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  12. سجادیه، نرگس (1394)، «نقد و بررسی رویکرد سواد اخلاقی از منظر عاملیت انسانی»، پژوهش‌نامۀ مبانی تعلیم و تربیت، سال 5، ش2، ص88-109.
  13. طوسی، محمدبن‌الحسن (1414ق)، الأمالی، قم: دار الثقافة.
  14. علیزاده، مهدی (1390)، «اخلاق چیست؟ تحلیلی فرااخلاقی از مفهوم حیث اخلاقی»، پژوهش‌های اخلاقی، ش3، ص99-124.
  15. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامی.
  16. گنسلر، هری جی. (1385)، درآمدی جدید به فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ حمیده بحرینی، تهران: آسمان خیال.
  17. لرر، یونا (1389)، تصمیم‌گیری، ترجمۀ اصغر اندرودی، تهران: دایره.
  18. مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  19. هولمز، رابرت ال. (1385)، مبانی فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ مسعود علیا،  تهران:‌ ققنوس.
  20. Berkowitz, M. W. (1996), The education of the complete moral person, Gordon Cook Foundation.
  21. Gert, Bernard (2001)،“impartiality” in Lawrence C. Becker and Charlotte B. Becker (eds.) encyclopedia of ethics، Routledge، New York،  841-843
  22. Haidt, Jonathan (2001), “The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment”, Psychological Review, No. 108, p. 814-834.
  23. Hoffman, Martin L. (2001), “Toward a comprehensive empathy-based theory of prosocial moral development”, in A. C. Bohart & D. J. Stipek (eds.), constructive and destructive behavior, (pp. 61-86), Washington DC: American Psychological Association.
  24. Hoffman, M. L. (2007), Empathy and moral development: Implications for caring and justice, New York: Cambridge University Press.
  25. Kohlberg, L. (1971), “From is to ought: How to commit the naturalistic fallacy and get away with it in the study of moral development”, in Mischel (ed.), Cognitive development and epistemology (pp. 151-235), New York: Academic Press.
  26. Narvaez, Darcia & Rest, James (1995), “Four components of acting morally”, in William M. kurtines and Jacob L. Gewirtz (eds.), moral development: An introduction, Allyn & Bacon.
  27. Smetana, Judith (2013), “Moral Development: The Social Domain Theory View”, in Philip David Zelazo (ed.), The Oxford Handbook of Developmental Psychology, Vol. 1: Body and Mind.
  28. UNESCO Institute for Statistics: http:// uis.unesco. org/en/ glossary-term/literacy
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 399
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 191