آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,824,837
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,005,612
صادق پور, محمد جعفر, صفی شلمزاری, سعید, طاهری دهنوی, علی. (1401). حکم خوردن جلبک: میان حلیّت و حرمت. اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(2), 195-225. doi: 10.22034/jrj.2020.58860.2155
محمد جعفر صادق پور; سعید صفی شلمزاری; علی طاهری دهنوی. "حکم خوردن جلبک: میان حلیّت و حرمت". اسلام و مطالعات اجتماعی, 8, 2, 1401, 195-225. doi: 10.22034/jrj.2020.58860.2155
صادق پور, محمد جعفر, صفی شلمزاری, سعید, طاهری دهنوی, علی. (1401). 'حکم خوردن جلبک: میان حلیّت و حرمت', اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(2), pp. 195-225. doi: 10.22034/jrj.2020.58860.2155
صادق پور, محمد جعفر, صفی شلمزاری, سعید, طاهری دهنوی, علی. حکم خوردن جلبک: میان حلیّت و حرمت. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1401; 8(2): 195-225. doi: 10.22034/jrj.2020.58860.2155

حکم خوردن جلبک: میان حلیّت و حرمت

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 7، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 27، شهریور 1401، صفحه 195-225    اصل مقاله (749.22 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2020.58860.2155
نویسندگان
محمد جعفر صادق پور* 1؛ سعید صفی شلمزاری2؛ علی طاهری دهنوی3
1استادیار رشته فقه و حقوق دانشگاه شهرکرد؛ شهرکرد- ایران؛ (نویسنده مسئول)
2استادیار رشته حقوق دانشگاه شهرکرد- ایران
3دانش آموخته ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز - ایران
تاریخ دریافت: 25 شهریور 1399،  تاریخ پذیرش: 04 دی 1399 
چکیده
امروزه در بسیاری از نقاط دنیا، جلبک به‌عنوان یک مکمل غذایی استفاده می‌شود. در نصوص شرعی و همین‌طور منابع فقهی، به حکم خوردن این گیاه دریایی اشاره‌ای نشده‌است. مراجع تقلید معاصر نیز در ارتباط با این مسئله بر دیدگاه واحدی توافق نکرده‌اند و برخی به حلیّت و برخی دیگر بر حرمت آن فتوا داده‌اند. دو انگارۀ اساسی در این اختلاف‌نظر نقش کلیدی ایفا می‌کند: نخست، انگارۀ ضرررسانی جلبک و دوم اعتقاد به استخباث آن. در راستای نقد این دو انگاره، در گام نخست با استناد به یافته‌های دقیق علمی،روشن می‌شود گرچه ممکن است گونه‌هایی از جلبک‌ها دارای مضراتی باشند، اما نوع این گیاه دریایی گونۀ گیاهی مضرّی محسوب نمی‌شود، بلکه اتفاقاً فواید بسیاری برای آن برشمرده‌اند. در گام دوم نیز علاوه‌بر به چالش کشیدن عنوان حرمت‌ساز بودنِ استخباث و نیز نقد تمسک به این عنوان به جهت ابهام در معنا و معیار آن، این نتیجه حاصل می‌گردد که گذشته از نبود ملازمه میان استخباث و حرمت، اساساً جلبک نمی‌‌تواند مصداقی برای خبائث قلمداد شود و نمی‌توان از این رهگذر به حرمت آن معتقد شد.
کلیدواژه‌ها
جلبک؛ حرمت؛ حلیّت؛ ضرر؛ استخباث
عنوان مقاله [English]
The Ruling of EatingAlgae: BetweenLawfulness and Unlawfulness
نویسندگان [English]
Mohamad jafar Sadegh pour1؛ Saeed SafiShalamzari2؛ Ali Taheridehnavi3
1Assistant Professor of Jurisprudence and Law, Shahrekord University
2Law Literature and Human SciencesShahrekord University
3Master of jurisprudence and Islamic law principles of Shiraz University
چکیده [English]
Nowadays Algae are used as a nutritional supplement in many parts of the world.The ruling on eating this aquatic plant is not mentioned in the legal statements as well as jurisprudential sources.Contemporary religious authorities (marājiʻ al-taqlīd) have not agreed on a single point of view on this issue. Some have issued fatāwā on its lawfulness and others on its unlawfulness.Two basic ideas play a key role in this disagreement: first, the idea of the harm of  eating algae, and second, the belief that it is impure.In order to criticize these two ideas, in the first step, based on accurate scientific findings, it becomes clear that although some species of algae may be harmful, this type of aquatic plant is not considered a harmful plant speciesand incidentally many benefits have listed for it.In the second step, in addition to challenging the idea that the impurity of something makes it forbidden and also criticizing the reliance on this idea for its ambiguity in its meaning and criterion, it is concluded that, apart from the lack of connection between impurity and unlawfulness, algaecannot be considered as an example of impurity and its unlawfulness cannot be believed in this way.
کلیدواژه‌ها [English]
Algae, Unlawfulness (ḥurmat), Lawfulness (ḥilīyat), Harm (ḍarar), Impurity (istikhbāth)
مراجع
قرآن کریم، ترجمۀ فولادوند

منابع فارسی و عربی

  1. آرمان، میترا و همکاران .(1392). «بررسی خواص ضد میکروبی سیانوباکتری های چشمه آب گرم گنو»، مجلۀ بوم شناسی آبزیان، 2 (3)، 19-24.
  2. امیرشریفی، مریم و همکاران. (1395). «بررسی فعالیت ضدباکتریایی و ضد قارچی عصارۀ جلبک دریایی Sargassum glaucescen»، مجلۀ علمی شیلات ایران، 25 (3)، 113-121.
  3. حائری طباطبایی، سید على. (1418ق). ریاض المسائل. قم: موسسة آلالبیتb لإحیاء التراث.
  4. حرّ عاملى، محمد‌بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة. قم: موسسة آلالبیتb لإحیاء التراث.
  5. حلّى، حسن‌بن یوسف. (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  6. حلّى، حسن‌بن یوسف. (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: موسسة آلالبیتb لإحیاء التراث.
  7. حیدری، محسن و همکاران. (1394). «مطالعۀ اثرات ضدباکتریایی و ضد اکسیدانی عصاره سه گونه جلبک سبز، قرمز و قهوه‌ای سواحل شمالی خلیج فارس». ماهنامۀ طب جنوب. پژوهشکدۀ زیست ـ پزشکی خلیج فارس، سال هجدهم، 18 (2)، 383-392.
  8. خالصى، محمدباقر. (1415ق). رفع الغرر عن قاعدة لا ضرر. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  9. خویى، سید ابوالقاسم. (1418ق). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخویی.
  10. خویى، سید ابوالقاسم. (1419ق). القواعد الفقهیة و الاجتهاد و التقلید. قم‌: دائرة‌ المعارف‌ الفقه‌ الاسلامی.
  11. درخشش، بهروز و همکاران. (1390). «بررسی اثرات ضد باکتری جلبک‌های دریایی Laurencia snyderiae و Sargassum angustifolium علیه پاتوژه های انسانی»، فصلنامۀ طب جنوب، پژوهشکدۀ زیست- پزشکی خلیج فارس، 14 (1)، 17-22.
  12. روحانی ، سید صادق. (1412ق). فقه الصادق علیه السلام. قم: دار الکتابـ مدرسۀ امام صادق8.
  13. سبحانی تبریزى، جعفر. (1415ق). الرسائل الأربع. قم: مؤسسة الإمام صادق8.
  14. سبزوارى، سید عبد الأعلى. (1413ق). مهذّب الأحکام. چاپ چهارم. قم: مؤسسة المنار.
  15. شبیری زنجانى، سید موسى. (1419ق). کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز.
  16. شهید اول، محمد‌بن مکى عاملی. (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الإمامیة. چاپ دوم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  17. شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
  18. شهید ثانى، زین‌الدین‌بن على. (1419ق). فوائد القواعد، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیه قم.
  19. صدر، سید محمد. (1420ق). ما وراء الفقه. بیروت: دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع.
  20. صدوق، محمد‌بن على‌بن بابویه. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. چاپ دوم. مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  21. طباطبایى، محمدحسین. (1374). ترجمۀ تفسیر المیزان. چاپ پنجم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  22. طوسى، محمد‌بن حسن. (1387). المبسوط فی فقه الإمامیة. چاپ سوم. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  23. طوسى، محمد‌بن حسن. (1407ق). الخلاف. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  24. عمید، حسن. (1389). فرهنگ فارسی عمید. تهران: میلاد نور.
  25. فاضل هندى، محمد‌بن حسن. (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  26. فیض کاشانی، محمد محسن. (بی‌تا). مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  27. قرشى، سید على‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن. چاپ ششم. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  28. قزوینى، سید على. (1424ق). ینابیع الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  29. کاظمی، فریبا؛ نوروززاده، محمدعلی. (1387). پرورش جلبک دریایی. سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی معاونت ترویج و آموزش، دفتر امور ترویج و بهبود نظام‌های ترویجی.
  30. کرمانشاهى، محمدعلى‌بن وحید. (1421ق). مقامع الفضل. قم: مؤسسة علامۀ مجدد وحید بهبهانى.
  31. کلینى، محمدبن یعقوب. (1407ق). الکافی.چاپ چهارم. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  32. گرجی‌زاده، هومن و همکاران. (1395). «بررسی پروفایل اسیدهای چرب ریزجلبک‌های Spirulina sp، Chlorella sp و Chaetoceros sp و معرفی آنها به عنوان منابع بالقوه جدید جهت استخراج امگا3 و امگا 6»، ماهنامۀ طب جنوب، پژوهشکدۀ زیستـ پزشکی خلیج فارس، 19 (2)، 212-224.
  33. مجلسى، محمد باقر. (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. چاپ دوم. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  34. مجلسى، محمد باقر. (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. قم: انتشارات کتابخانۀ آیت‌الله مرعشى نجفى.
  35. محقق حلى، جعفر‌بن حسن. (1418ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. چاپ ششم. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
  36. مکارم شیرازى، ناصر. (1424ق). کتاب النکاح. قم: مدرسۀ امامعلی‌بن ابی‌طالب8.
  37. منتظری نجف‌آبادى، حسین‌على. (بی‌تا). رساله استفتاءات، قم: بی‌نا.
  38. منتظری نجف‌آبادى، حسین‌على. (1413ق). الأحکام الشرعیة على مذهب أهل البیت علیهم السلام. قم: نشر تفکر.
  39. منسوب به امام رضا، على‌بن موسى علیهما‌السلام. (1406ق). الفقه - فقه الرضا. قم: مؤسسة آل البیت ع لإحیاء التراث.
  40. موسوی خمینى، سید روح‌اللّه. (1415ق). المکاسب المحرمة. قم: موسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  41. موسوی خمینى، سید روح‌اللّه. (1422ق). استفتاءات. چاپ پنجم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی، التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.
  42. میرزاى قمى، ابوالقاسم. (1413ق). جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، تهران: مؤسسۀ کیهان.
  43. نجات‌خواه معنوی، پریسا و همکاران. (1382). «شکوفایی فیتوپلانکتونی در تالاب انزلی و شناسایی جلبک‌های سمی»، مجله علمی شیلات ایران. 12 (2)، 95-110.
  44. نجفى، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  45. نکوئی، مریم و همکاران. (1398). «تأثیرجلبک‌های دریایی بر بیماری استئوپروز». ماهنامۀ طب جنوب. پژوهشکدۀ زیستـ پزشکی خلیج فارس، 22 (1)، 76-62.
  46. وبسایت اسلام کوئستـ نت، حکم خوردن جلبک دریایی چیست؟، بازیابی شده در 11 تیر 1392 ، از:https://www.islamquest.net/fa/archive/fa26949
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,075
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 221