جوادی, نصیرالدین, فهامی, فریبا. (1401). بررسی تحلیلی مفهوم «بشارت» به «عذاب الیم» در قرآن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(102), 63-84. doi: 10.22081/jqr.2022.61972.3340
نصیرالدین جوادی; فریبا فهامی. "بررسی تحلیلی مفهوم «بشارت» به «عذاب الیم» در قرآن". اسلام و مطالعات اجتماعی, 27, 102, 1401, 63-84. doi: 10.22081/jqr.2022.61972.3340
جوادی, نصیرالدین, فهامی, فریبا. (1401). 'بررسی تحلیلی مفهوم «بشارت» به «عذاب الیم» در قرآن', اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(102), pp. 63-84. doi: 10.22081/jqr.2022.61972.3340
جوادی, نصیرالدین, فهامی, فریبا. بررسی تحلیلی مفهوم «بشارت» به «عذاب الیم» در قرآن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1401; 27(102): 63-84. doi: 10.22081/jqr.2022.61972.3340
تاریخ دریافت: 01 مهر 1400،
تاریخ بازنگری: 22 اردیبهشت 1401،
تاریخ پذیرش: 02 خرداد 1401
چکیده
همنشینی مفاهیم متضاد در آیات قرآن، همواره مفسران را برآن داشته تا دست به تأویل زده و با دلایلی همچون مجاز و استعاره، معنای آیه را توجیه کنند. همنشینی دو واژه «بشارت» و «عذاب الیم» در 7 آیه، یکی از مواردی است که مفسران را به زحمت تأویل انداخته و برای رهایی از این تناقض، دست به تبیینهای مختلفی زده‌اند. آنچه این پژوهش در پی آن است، تبیینی دقیق از معنای بشارت به عذاب است که با بررسی روابط همنشینی و جانشینی و روش تحلیلی-توصیفی، چنین حاصل شد که بشارت به عذاب الیم در معنای حقیقی خود به‌کار رفته و مراد آن است که نفوس گنهکاران پس از عبور از عذابی دردناک، خالص شده و به فطرت نخستین خود بازگشته و آماده ملاقات با پروردگارشان میشوند و این، همان مفهوم بشارت به عذاب است و مبین این مسأله اینکه اولاً مراد خداوند ناظر به نتیجه کار است. ثانیاً خداوند مربی است و تنبیه مربی از باب تربیت است، نه انتقام و یا شکنجه و آزار از بین برنده و چنین تنبیهی هرچند در ظاهر دردناک است، اما در باطن خیر است و به دنبال آن شادی پایدار خواهد بود.
Analytical Study of the Concept of “Good Tidings” of a “Painful Chastisement” in the Qur’an
نویسندگان [English]
Nasiruddin Javadi1؛ Fariba Fahami2
1Assistant Professor, University of Qur’an and Progeny, Isfahan University
2Ph.D. Graduate, University of Religions and Denominations, Qum
چکیده [English]
The juxtaposition of contradictory concepts in the verses of the Qur’n has always led the commentators to interpret and justify the meaning of the verse with reasons such as allegory and metaphor. The juxtaposition of the two words “good tiding” and “painful chastisement” in 7 verses is one of the cases in which the commentators have bothered to interpret and have given different explanations to get rid of this contradiction. What this study seeks is a precise explanation of the meaning of good tidings of a painful chastisement, which by examining the relations of juxtaposition and substitution and the analytical-descriptive method, it was concluded that the good tidings of a painful chastisement has been used in its true meaning and its purpose is that after going through a painful chastisement, the sinful people are purified and return to their original nature and prepare to meet their Lord, and this is the meaning of good tiding to painful chastisement. This explains that, firstly, God intends the result of the work and, secondly, God is a trainer, and the punishment of a trainer is in terms of training, rather than revenge or destructive torture and persecution; and such punishment, although painful on the surface, is good on the inside and will be followed by lasting happiness.
کلیدواژه‌ها [English]
good tidings, painful chastisement, juxtaposition, the Qur’an
مراجع
قرآن کریم.
آشتیانى، جلال الدین (1381)، شرح بر زاد المسافر، قم: بوستان کتاب.
آلوسی، محمود‌بن عبدالله (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن عربی، محیی الدین (بی‌تا)، فتوحات مکیه، تحقیق عثمان اسماعیل یحیی، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن عطیه، جریر (1313ق)، دیوان جریر، بیروت: المطبعة العلمیة.
ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقائیس اللغة، قم: مکتب الاعلام الإسلامی
ابن قیم جوزیة، محمد‌بن أبی بکر (بی‌تا)، حادی الأرواح إلى بلاد الأفراح، بی‌جا: دار العلم الفوائد.
ابن قیم جوزیه، محمد‌بن ابی بکر (1418ق)، مختصر الصواعق المرسلة علی الجهمیة و المعطلة، بیروت: دار الفکر.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن عمر (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1٣٩٩ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابن‌عاشور، محمدطاهر (بی‌تا)، التحریر و التنویر، تونس: دارسحون للنشر و التوزیع.
ازدی بلخی، مقاتل‌بن سلیمان (1٣٩٩ق)، تفسیر مقاتل‌بن سلیمان، تحقیق عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار احیاء التراث.
مصری، ابن ابی‌اصبع (1368)، بدیع القرآن، ترجمه سید علی میرلوحی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامى.
مطهری، مرتضی (1390)، مجموعه آثار،قم: صدرا.
مغنیه، محمدجواد (1424ق)، تفسیر کاشف، قم: دار الکتاب الاسلامی.
موسوی اردبیلی، سید عبدالغنی (1381)، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
مهتدی، حسین؛ مرسلی، نوش‌آفرین (1399)، «معناشناسی توصیفی «عذاب» در قرآن کریم با تأکید بر رابطه همنشینی»، فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهراء، سال هفدهم، شماره 2، ص 205-238.
میبدی، احمد‌بن محمد (1371)، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران: امیرکبیر.
میرلوحی، سیدعلی (1392)، ترادف در قرآن کریم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
هرگنهان، بی. آر (1377)، مقدمه‌ای بر نظریه‌های یادگیری، ترجمه علی اکبر سیف، تهران: دوران.
