آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,992,397 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,048 |
روش‌شناسی و کارآمدی الهیات توماس آکوئیناس و کلام خواجه‌نصیرالدین طوسی | ||
| پژوهشهای عقلی نوین | ||
| دوره 7، شماره 13، شهریور 1401، صفحه 109-133 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/nir.2020.57055.1200 | ||
| نویسندگان | ||
| احمدرضا مفتاح1؛ محمد غفوری نژاد2؛ مهدی قاسمی* 3 | ||
| 1دانشیار گروه ادیان ابراهیمی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم | ||
| 2استادیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم | ||
| 3دکتری مطالعات تطبیقی ادیان، گرایش الاهیات مسیحی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم | ||
| تاریخ دریافت: 12 اسفند 1398، تاریخ بازنگری: 14 تیر 1399، تاریخ پذیرش: 26 تیر 1399 | ||
| چکیده | ||
| استفاده از روش فلسفی و کارآمدی آن در کلام و الهیات همواره میان متکلمان مسلمان و مسیحی محل بحث‌ونظر بوده است. توماس آکویناس و خواجه طوسی، متکلمان هم‌عصری هستند که با اثرپذیری از فلسفۀ ابن‌سینا و با کاربرد برهان در تبیین و دفاعیات کلامی دین، مشرب و روشی مشابه یافته‌اند که می‌توان آن را کلام عقلی ـ نقلی نامید. این پژوهش تطبیقی به روش‌شناسیِ تعلیمی آن‌ها اشاره می‌کند. توماس آکویناس با قائل‌شدن به دو نظام معرفتی مبتنی بر وحی و عقل، دو نوع الهیات به نام الهیات وحیانی و الهیات طبیعی را مطرح کرد. وی در کتاب جامع الهیاتِ برخلاف کتب پیشینیانش که تنها جنبۀ رهبانی و درون‌متنی داشتند، افزون بر استناد به متون مقدس و آثار آبای کلیسا به تحلیل فلسفی در مباحث الهیاتی همت گماشت. خواجه طوسی نیز در کتاب تجرید الإعتقاد به تلفیق روش عقلی و نقلی پرداخت. این‌جستار، ضمن اشاره به روش کلامی پیش از این دو متفکر، با نگاهی توصیفی تحلیلی، وجوه اشتراک و افتراق روشیِ توماس و خواجه را بیان می کند. اتخاذ روش اعتدالی از وجوه اشتراک آنان است. آکویناس در میانۀ رأی تفریطی تِرتولیان و دیدگاه افراطیِ ابن‌رشدیان لاتینی قرار دارد و خواجه نیز با عبور از نص‌گرایانی چون شیخ صدوق، از آسیب‌های افراطی برخی معتزله و برداشت‌های غلوآمیزی چون فرقۀ شیخیه به‌دور است. نتیجۀ روش اعتدالی هردو، استفادۀ حداکثری از برهآن‌های عقلی و عبور از «نص‌بسندی» به «نص‌پسندی» است. روش دانش کلام اساساً انحصاری نیست، اما نویسنده از رهگذر این مقایسه و توجه به ملاک تشابهات روشی، بر آن است که روش اعتدالی آن‌دو، کارآیی و سودمندی و پاسخ‌گویی بیشتری نسبت به روش‌های نص‌گرا دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آکوئیناس؛ خواجه طوسی؛ روش عقلی نقلی؛ جامع الهیات؛ تجریدُ الإعتقاد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Methodology and Efficiency of Theology of Thomas Aquinas and the Theology of Khāja Naṣīruddīn Ṭūsī | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ahmad meftah1؛ mohammad ghafoori nezhad2؛ mahdi qasemi3 | ||
| 1Head of the Faculty of Religions | ||
| 2Head of the Department of Shiology, University of Religions and Denominations | ||
| 3researcher | ||
| چکیده [English] | ||
| The use of the philosophical method and its effectiveness in theology has always been the subject of debate among Muslim and Christian theologians. Thomas Aquinas and Khājah Ṭūsī are contemporary theologians who, influenced by Avicenna’s philosophy, have found a similar doctrine and method by using proof in the explanation and theological defenses of religion, which can be called rational-narrative theology. This comparative research refers to their didactic methodology. Thomas Aquinas, believing in two knowledge systems based on revelation and reason, proposed two types of theology called revealed theology and natural theology. In his Summa Theologica, unlike the books of his predecessors, which only had a monastic and intra-textual aspect, in addition to referring to the Holy Texts and the works of the Church Fathers, he devoted himself to philosophical analysis in theological topics. Khājah Ṭūsī also discussed the integration of intellectual and narrative methods in his book Tajrīd al-I‘tiqād. This essay, while referring to the theological method of these two thinkers, with a descriptive-analytical view, shows the similarities and differences in the method of Thomas and Khājah. Adopting a moderate method is one of their common features. Aquinas is somewhere in between the Tertullian’s negligent opinion and that of the extremist Latin advocates of Averroes; and Khājah, by passing beyond such textualists as Shaykh Ṣadūq, is far away from the extreme harms of some Mu’tazila and exaggerated impressions of the like of Shaykhiyya sect. The result of the moderate method of both is the maximum use of rational arguments and passing through “sufficing texts” to “favoring texts”. The method of theology knowledge is basically not exclusive; but the author, through this comparison and paying attention to the criteria of method similarities, believes that the moderate method of the two of them is more efficient, useful and responsive than the textualist methods. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Thomas Aquinas, Khājah Naṣīr Ṭūsī, rational-narrative method, rationalism, moderate theology, Summa Theologica, Tajrīd al-I‘tiqād | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 132 |
||