آمار

تعداد نشریات50
تعداد شماره‌ها2,337
تعداد مقالات33,783
تعداد مشاهده مقاله12,322,278
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,311,846
کافی موسوی, اباذر. (1401). واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(103), 25-46. doi: 10.22081/jqr.2022.63360.3483
اباذر کافی موسوی. "واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر". اسلام و مطالعات اجتماعی, 27, 103, 1401, 25-46. doi: 10.22081/jqr.2022.63360.3483
کافی موسوی, اباذر. (1401). 'واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر', اسلام و مطالعات اجتماعی, 27(103), pp. 25-46. doi: 10.22081/jqr.2022.63360.3483
کافی موسوی, اباذر. واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1401; 27(103): 25-46. doi: 10.22081/jqr.2022.63360.3483

واکاوی معنای فراز «لیال عشر» بر اساس بافت سوره فجر

پژوهش های قرآنی
مقاله 2، دوره 27، شماره 103، شهریور 1401، صفحه 25-46    اصل مقاله (930.81 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqr.2022.63360.3483
نویسنده
اباذر کافی موسوی*
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه فرهنگیان
تاریخ دریافت: 25 بهمن 1400،  تاریخ پذیرش: 19 خرداد 1401 
چکیده
مفسران و مترجمان قرآن کریم عبارت «و لیال عشر» (فجر: 2) را «شب‌های ده‌گانه» معنا نموده و در تلاش برای یافتن باعظمت‌ترین ده روز متوالی سال بوده‌اند تا بر این عبارت تطبیق دهند. این معنای ارتکازی، متأثر از دیدگاه شخصی دیگر مفسران بوده و تناسبی با مضمون و محتوای سوره فجر ندارد. نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف کشف معنای اصلی و صحیح این عبارت، در جست‌وجوی پاسخ به این پرسش است که مناسب‌ترین معنا برای عبارت «لیال عشر» چیست؟ در نهایت مشخص گردید واژه‌ «عشر» از لحاظ صرفی، مصدر ثلاثی مجرد و به‌معنای «درهم تنیده شده و متداخل» می‌باشد و لفظ «لیال» اگرچه به‌معنای شب‌ها» است، اما با توجه به بافت و قراین موجود در این سوره، تداعی‌کننده ظلم و فساد است. این سخن بر این مبنا قرار گرفته است که قسم‌های قرآنی برای باوربخشی و استدلال بر امکان وقوع و تحقق جواب شرط، کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. بر همین اساس، «فجر» شعاع نوری است که بر ظلمات درهم تنیده شب (لیال عشر) وارد می‌شود و ظلمت و تاریکی‌ها را از بین می‌برد. این برداشت معنایی، متناسب با مضمون جواب شرط و محتوای سوره است.
کلیدواژه‌ها
سوره فجر؛ لیال عشر؛ قسم‌های استدلالی؛ سیاق
عنوان مقاله [English]
Analyzing the Meaning of the Phrase Layālin ‘Ashr Based on the Context of Sūrat al-Fajr
نویسندگان [English]
Abazar Kafi Mousavi
Assistant Professor, Islamic Knowledge Department, Farhangian University
چکیده [English]
The interpreters and translators of the Holy Qur’an have interpreted the phrase wa layālin ‘ashr (Sūrat al-Fajr, verse 2) as “the ten nights” and have been trying to find the greatest ten consecutive days of the year to jibe them with this phrase. This conjectural meaning is influenced by the personal views of other interpreters and does not match the theme and content of Sūrat al-Fajr. The present article, with a descriptive-analytical method and with the aim of discovering the original and true meaning of this phrase, seeks to give an answer to the question as to what the most suitable meaning for the phrase layālin ‘ashr is. Finally, it was found that the word layālin ‘ashr is morphologically trilateral and means “intertwined and overlapping” and the word layālin, although it means “nights”, according to the context and evidence in this sūra, it evokes tyranny and corruption. This statement is based on the fact that the Qur’anic oaths have been juxtaposed for the sake of credibility and reasoning about the possibility of the occurrence and fulfillment of the conclusion of the condition. Accordingly, fajr is a ray of the light being cast on the tangled darkness of the night (layālin ‘ashr) and destroys the darkness. This semantic impression conforms to the theme of the conclusion of the condition and the content of the sūra.
کلیدواژه‌ها [English]
Sūrat al-Fajr, layālin ‘ashr, argumentative oaths, context
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آلوسى، سید محمود (1415ق)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  3. آیتى، عبدالمحمد (1374)، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات سروش‏.‏
  4. ابن اثیر، مبارک‌بن محمد (1367)، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان ‏.
  5. ابن جنی، ابوالفتح‌ عثمان (1420ق)،المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات و الإیضاح عنها، بیروت: دار الکتب العلمیه.
  6. ابن ‌‌عاشور، محمد‌بن ‌‌طاهر (1420ق)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ‏.
  7. ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، به کوشش عبدالسلام محمد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  8. ابن ‌‌کثیر‌‌ دمشقى، اسماعیل‌‌‌بن ‌‌عمرو (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، بیروت: دار ‌‌الکتب ‌‌العلمیة.
  9. ابن ‌‌منظور، محمد‌بن ‌‌مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  10. استرآبادى، على (1409 ق)،‏ تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، قم‏: مؤسسة النشر الإسلامی.‏
  11. اندلسى، ابوحیان محمد‌بن یوسف (1420ق)‏، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دارالفکر.
  12. انصاریان، حسین (1388)، ترجمه قرآن، قم: انتشارات اسوه.
  13. بابایی، علی‌اکبر؛ عزیزی‌کیا، غلامعلی؛ روحانی راد، مجتبی (1385)، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  14. بحرانى، هاشم‌بن سلیمان (1416ق)، البرهان فى تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
  15. بروجردی، سید ابراهیم (1341)، تفسیر جامع، تهران: انتشارات صدر.
  16. بروجردی، محمدتقی (بی تا)، نهایة الافکار، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  17. بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن (1394ق)، التفسیر البیانی، قاهره: دار المعارف.
  18. پورجوادى، کاظم (1414ق)، ترجمه قرآن، تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامى.
  19. توحیدی، امیر؛ صادقی، زهرا (1391)، «استعاره‌‌های قرآنی از منظر تفسیر و تأویل»، مطالعات نقد ادبی، شماره 28، ص125-148.
  20. ثعلبى نیشابورى، احمد‌بن ابراهیم (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی‏.
  21. جواهری، سید محمدحسن (1395)، روش شناسی ترجمه قرآن کریم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  22. حسن، عباس (1423ق)، النحو الوافی، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
  23. حویزی، عبدعلی‌بن جمعه (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان.
  24. خطیب، عبدالکریم (بی‌تا)، ‏التفسیر القرآنى للقرآن‏، بیروت: دار الفکر العربی.
  25. خویی، سید ابوالقاسم (1368)، أجود التقریرات، قم: کتابفروشی مصطفوی.
  26. رازى، ابوالفتوح حسین‌بن علی (1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
  27. رازى، فخرالدین محمد‌بن عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  28. راغب اصفهانی، حسین‌‌بن ‌محمد (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم.
  29. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1392)، منطق تفسیر قرآن، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
  30. رضایى اصفهانى، محمدعلى و همکاران (1383)، ترجمه قرآن، قم: مؤسسه تحقیقاتى فرهنگى دار الذکر.
  31. زمخشرى، محمود‌‌‌بن عمر (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
  32. زمخشرى، محمود‌بن عمر (1979)، أساس البلاغة، بیروت: دار صادر.
  33. سلیمانی میمند، مریم (1388)، «سوره فجر و هدف خلقت»، بینات، شماره 4 (پیاپی 64)، ص72-79.
  34. سلیمانى آشتیانى، مهدى؛ درایتى، محمدحسین (1387)، مجموعه رسائل در شرح احادیثى از کافى، قم‏: دار الحدیث‏.
  35. سیوطی، جلال‌الدین (1388)، البهجة المرضیة علی ألفیة إبن مالک، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  36. سیوطى، جلال‌الدین (1363)، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمه مهدی حائری قزوینی، تهران: امیرکبیر.
  37. سیوطى، جلال‌الدین (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
  38. شعرانى، ابو‌‌الحسن‏ (1374)، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات اسلامیة.
  39. شوکانى، محمد‌بن على (1414ق)، فتح القدیر، بیروت: دار ابن کثیر.
  40. صلواتى، محمود (1387)، ترجمه قرآن، تهران: مبارک.
  41. طاهرى قزوینى، علی‌اکبر (1380)، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات قلم.
  42. طباطبایی، سید محمدحسین (1375)، قرآن در اسلام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  43. طباطبایى، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  44. طبرسى، فضل‌بن حسن (1372)، مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
  45. طبرى، محمد‌بن جریر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
  46. طنطاوی، سید محمد (بی‌تا)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بی‌جا: بی‌نا.
  47. طوسى، محمد‌‌‌بن ‌‌حسن‏ (1367)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
  48. طیب‌حسینی، سید محمود (1393)، درآمدی بر مفردات قرآن، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  49. عبده، محمد (1985)، تفسیر جزء عمّ، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
  50. عکبرى، عبدالله‌بن الحسین‏ (بی‌تا)، التبیان فى اعراب القرآن، عمان- ریاض: بیت الافکار الدولیه.
  51. فاضل لنکرانی، محمد (1413ق)، مدخل التفسیر، قم: مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی.
  52. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1409ق)، کتاب العین‏، قم: نشر هجرت‏.‏
  53. فضل‌الله، سید محمدحسین (1419ق)، تفسیر من وحى القرآن‏، بیروت: دار الملاک للطباعة والنشر.
  54. قاسمى، محمد جمال‌الدین (‏1418ق)،‏ محاسن التأویل، بیروت: ‏دار الکتب العلمیه‏.
  55. قمى، على‌بن ابراهیم (1363)، ‏تفسیر قمى، تحقیق: سید طیب موسوى جزایرى، قم: دار الکتاب.
  56. کاشانى، ملا فتح‌الله (1336)، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران: کتاب‌فروشی محمدحسن علمى.
  57. کدخدایی، مرضیه السادات؛ صمدانیان، محسن (1398)، «بازخوانی معناشناسی سوگندها در سوره فجر با محتوای آن»، پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، دوره 8، شماره 2 (پیاپی 16)، ص111-128.
  58. کلینى، محمد­بن یعقوب (1429ق)، الکافی، قم: دار الحدیث.
  59. گرمارودى، سید على (1384)، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات قدیانى.
  60. لامعی گیو، احمد؛ اقبالی نسب، سمیه؛ لامعی گیو، سارا (1398)، بررسی مقایسه‌ای تفسیر «سوره فجر» در تفاسیر المیزان و نمونه، همایش ملی اندیشه‌های فلسفی کلامی علامه طباطبایی.
  61. مدرسى، سید محمدتقی (1419ق)، من هدى القرآن، تهران: دار محبى الحسین.
  62. مشکینى، على (1381)، ترجمه قرآن، قم: الهادى.
  63. مصباح‌زاده، عباس (1380)، ترجمه قرآن، تهران: سازمان انتشارات بدرقه جاویدان.
  64. مصطفوى، حسن (1430ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  65. معزى، محمدکاظم (1372)، ترجمه قرآن، قم: انتشارات أسوه.
  66. مکارم شیرازى، ناصر (1373)، ترجمه قرآن، قم: دارالقرآن الکریم.
  67. مکارم شیرازى، ناصر و همکاران (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  68. نظری، راضیه؛ موسوی بفروئی، سید محمد (1399)، «بررسی شناختی استعاره‌‌های حوزه مفهومی اسماء زمان در قرآن کریم»، پژوهش‌‌های زبان‌‌شناختی قرآن، سال نهم، شماره اول، پیاپی 17، ص33-48.
  69. نیشابورى، نظام‌الدین حسن‌بن محمد (1416ق)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیه.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 583
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب