آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,337 |
| تعداد مقالات | 33,769 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,320,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,310,835 |
معرفت تاریخی در عصر تدوین طرحوارهای نظری در بازاندیشیِ انتقادیِ تاریخ‌نگاریِ اسلامی | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام | ||
| دوره 23، شماره 1 - بهار 1401- مسلسل 89، مرداد 1401، صفحه 149-188 اصل مقاله (884.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2022.73188 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید موسوی سیانی1؛ عبدالرسول خیراندیش2؛ احمد فضلی نژاد3 | ||
| 1دکترای تاریخ دانشگاه شیراز و استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
| 2استاد گروه تاریخ دانشگاه شیراز | ||
| 3دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز | ||
| تاریخ دریافت: 08 اردیبهشت 1398، تاریخ بازنگری: 14 اردیبهشت 1401، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1401 | ||
| چکیده | ||
| بازنمایی وقایع تاریخی در میراث تاریخنگاری اسلامی، مبتنی بر نظامی پیشینی از مسائل، مفاهیم و مفروضاتی است که از دل کشمکشهای گفتمانی جامعه اسلامی برآمده است. بازتولید این نظام پیشینی در اذهان اندیشهوران مسلمان، مانع از پویایی تفکر تاریخی و ارائه خوانشِ تاریخی همساز با دشوارههای جامعه اسلامی میشود. با عنایت به این امر، ارائه رهیافتی جهت گسست معرفتی از این نظام پیشینیِ مسائل، مفاهیم و انگارهها، شرط هرگونه پویایی در تاریخپژوهی اندیشهوران مسلمان است. با عطف نظر بدین مهم است که مقاله پیش رو، طرحوارهای نظری در بازاندیشیِ انتقادیِ تاریخنگاری اسلامی را صورتبندی نموده است. روش صورتبندی این طرحواره نظری، پاسخ به سه پرسش پیرامون: چشمانداز، برهه تاریخی و مدل نظری ِبازاندیشیِ مزبور است. بر اساس این طرحواره نظری، باید «جامعهشناسیمعرفت» را چشماندازی مناسب در بازاندیشی تاریخنگاری اسلامی انگاشت؛ زیرا جامعه‌شناسی معرفت با پذیرش «تعین وجودی معرفت»، روح تاریخیت را بر تراث اسلامی میدمد. از سوی دیگر، تداوم و تصلبِ مسائل، مفاهیم و انگارههای عصر تدوین در غالب گزارشهای تاریخی، ما را بدین نکته رهنمون میکند که باید نقش بحران‌های «عصر تدوین» در صورتبندی نظریه‌های شناخت را موضوع بازاندیشی انتقادی قرار داد. «جامعهشناسیمعرفتِ مانهایم» نیز مدل نظری است که با بازشناسی نسبت چالش‌های عصر تدوین با صورتبندی نظریه‌های شناخت در این برهه تاریخی، به بازاندیشی انتقادی تاریخنگاری اسلامی رهنمون میشود؛ زیرا هم تبیین بسندهای از کشمکشهایِ گفتمانیِ عصرِ تدوینِ ارائه میدهد و هم با تجویزِ بررسیهای درزمانی و هم‌زمانی، فهمی روشمند و عمیق از انگارههای حاکم بر تاریخنگاری اسلامی فراهم میآورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخنگاری اسلامی؛ معرفت تاریخی؛ بازاندیشی انتقادی؛ عصر تدوین؛ جامعه‌شناسی معرفت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Historical Knowledge in the Era of Recording A theoretical Schema in the Critical Rethinking of Islamic Historiography | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeed Mousavi Sayani1؛ Abdolrasul kheirandish2؛ ahmad fazlinejad3 | ||
| 1Ph.D. in history, Shiraz University and assistant professor in history department of Shahid Chamran University of Ahvaz | ||
| 2Professor of History Department, Shiraz University | ||
| 3Associate Professor of the History Department, Shiraz University | ||
| چکیده [English] | ||
| The representation of historical events in the legacy of Islamic historiography is based on a previous system of issues, concepts and assumptions that emerged from the discursive conflicts of the Islamic society. The reproduction of this previous system in the minds of Muslim thinkers hinders the dynamics of historical thinking and the presentation of historical reading compatible with the problems of Islamic society. In this regard, presenting a strategy toward an epistemological break from this previous system of issues, concepts and ideas is a condition for any dynamics in the history-research of Muslim thinkers. Considering this important issue, the following article has formulated a theoretical framework in the critical rethinking of Islamic historiography. The formulation method of this theoretical scheme is the answer to three questions about the perspective, historical period as well as the theoretical model of the aforementioned rethinking. Based on this theoretical framework, "sociology of knowledge" should be considered as a suitable perspective in rethinking of Islamic historiography; Since, the sociology of knowledge breathes the spirit of historicity on the Islamic tradition via accepting the "existential determination of knowledge". On the other hand, the continuity and strengthening of the issues, concepts and ideas of the recording era in the framework of historical reports leads us to the point that the role of the crises of the "recording era" in the formulation of theories of cognition should be critically reconsidered. "Mannheim's sociology of knowledge" is also considered as a theoretical model that leads to a critical rethinking of Islamic historiography by recognizing the relationship between the challenges of the recording era and the formulation of theories of knowledge in this historical period; As it presents an adequate explanation of the discursive conflicts in the recording era and provides a methodical and deep understanding of the ruling concepts of Islamic historiography by prescribing diachronic and synchronic studies | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic historiography, historical knowledge, critical rethinking, recording era | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 275 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150 |
||